بر این اساس معاملات چهارمین روز از هفته جاری با رشد 147 واحدی شاخص کل به پایان رسید تا با قرار گرفتن در ارتفاع 76 هزار و 670 واحدی زیان این بازار از ابتدای سال تا کنون به 4/ 4 درصد برسد. روز دوشنبه، رشد 5/ 2 درصدی قیمت‌ جهانی نفت از کف قبلی به‌عنوان رویدادی مهم، تاثیر مثبت اندکی بر فضای بورس تهران گذاشت. در ادامه نیز این فضای مثبت در بورس تهران در نمادهای پالایشی ادامه یافت و این در حالی است که قیمت جهانی نفت در معاملات دیروز با افت 32 سنتی (تا لحظه تنظیم این گزارش) مواجه شد. در همین حال، حجم معاملات روزانه خرد سهام در بورس به کمتر از 100 میلیارد تومان رسید که از سطح داد‌و‌ستدهای روزانه در شرایط متعادل بازار در هفته‌های اخیر حداقل 40 درصد کمتر است. این موضوع سبب شده ادامه رشد قیمت‌ها در بورس تهران تا حد زیادی بعید به نظر برسد.

پس از توقف افت قیمت‌ها در روز دوشنبه، دیروز بورس تهران با رشد عمومی قیمت سهام در بازار مواجه شد. این روند، به ویژه با اخبار مثبت پیرامون سهام خودروسازان و نیز نوسان مثبت شرکت‌های پالایش نفت به‌عنوان یکی از گروه‌های بزرگ بازار روی داد. به‌طوری که عمده رشد نماگر بازار سهام تحت تاثیر معاملات مثبت نمادهای «شبندر»، «خودرو» و «خساپا» صورت گرفت. این موضوع نشان می‌دهد همچنان بازار بدون تحلیل خاصی حرکت می‌کند و صرفا این اخبار هستند که روند قیمتی نمادها را رقم می‌زنند.

در تحولات گروه خودرویی، دیروز معاون وزیر صنعت در دقایق پایانی معاملات از امضای ۳ تا ۴ قرارداد جدید با خودروسازان خارجی تا پایان امسال خبر داد و گفت: تولید خودروهای پژو در ایران با ۲۰ درصد داخلی‌سازی همراه خواهد بود. وی همچنین افزود: شرکت‌های معتبر خودروساز خارجی در پی امضای قرارداد و آغاز همکاری مشترک خودروسازان ایرانی هستند. در این میان مدیرعامل پارس خودرو نیز اظهار کرد: خوشبختانه تجربه تحریم و رکود سنگین سال گذشته در اقتصاد کشور، پشت سر گذاشته شده است و صنعت خودرو وارد دوران جدیدی می‌شود. این دو خبر در نهایت توانست التهاب روزهای اخیر گروه خودرویی را از بین ببرد و در نهایت دو نماد «خودرو» و «خساپا» در دقایق پایانی معاملات تحت تاثیر انتشار دو خبر مزبور با صف خرید و رشد قیمت مواجه شوند.

این امر در شرایطی رخ می‌دهد که به اعتقاد کارشناسان این اخبار که در زمستان 94 نیز زمینه‌ساز رشد شارپی شاخص کل بورس تهران شد، روی صورت مالی شرکت‌های خودرو‌ساز در گزارش‌های سه ماهه تاثیر خاصی نداشت. علاوه بر این خبر انعقاد قرارداد با شرکت‌های خارجی در هفته‌های منفی اخیر بورس نیز وجود داشت. این کارشناسان می‌گویند: در شرایط کنونی دو هفته تا پایان سال مالی کارگزاری‌ها باقی مانده است از این رو بسیاری از معامله‌گران اعتباری مترصد فرصتی برای کسب بازدهی از معاملات بورس تهران هستند و از این رو نمی‌توان به دوام رشد قیمت‌ها در بورس در کوتاه مدت امید داشت. همان‌طور که اشاره شد معاملات نمادهای زیر‌مجموعه گروه پالایشی دیروز تحت تاثیر افزایش قیمت نفت در جریان معاملات روز دوشنبه فضای مثبتی را تجربه کردند و در همین راستا در دو روز اخیر در صدر نمادها با بیشترین تاثیر مثبت در محاسبه شاخص کل قرار گرفتند. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند صرف عامل رشد قیمت نفت نمی‌تواند وضعیت این گروه را با تغییر خاصی مواجه کند. همانطور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» اشاره شد، ساختار شرکت‌های پالایشی پتانسیل این گروه برای ادامه صعود قیمت‌ها در بورس را با مشکل مواجه کرده است.

نرخ خرید مواد اولیه شرکت‌های زیر‌مجموعه این گروه و همچنین نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها توسط شرکت تعیین نمی‌شود و این وزارت نفت است که این نرخ‌ها را تعیین می‌کند. بنابراین افزایش بهای جهانی نفت را نمی‌توان دلیل مناسبی برای رشد شاخص این گروه در نظر گرفت. دلیل دیگری که پتانسیل این گروه را برای رشد کمتر می‌کند، مفهومی به نام کیفی‌سازی محصولات پالایشگاهی است که اگرچه به نظر می‌رسید دست‌کم برای چند سال آینده مشکلی را برای پالایشگاه‌ها ایجاد نمی‌کند، اما عملا درآمدهای پالایشگاه‌ها را محدود کرده است. صورت‌های مالی پالایشگاه‌های بزرگ کشور نشان می‌دهد که تفکیک محصولات و قیمت‌گذاری بر اساس کیفیت در حال انجام است. بنابراین رشد قیمت جهانی نفت تا زمانی که کیفیت محصولات پالایشگاهی از طرف پالایش و پخش مورد تایید قرار نگیرد، دلیل قانع‌کننده‌ای برای رشد قیمت سهام پالایشگاه‌ها به نظر نمی‌رسد. شاهد مدعا آنکه قیمت نفت در سه ماه ابتدای سال جاری رشد 20 درصدی را تجربه کرد اما صورت مالی شرکت‌های پالایشی عملکرد مثبتی را در این راستا نشان ندادند.

خبرهای خودرو تازه نیست

در مورد وضعیت معاملات دیروز، سید‌سلمان نصیر‌زاده، کارشناس بازار سهام گفت: در شرایط کنونی نگاه‌های بلند‌مدت و میان‌مدت به وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور و به تبع آن بورس تهران بسیار مثبت است. با این همه به نظر نمی‌رسد بورس تهران بتواند در یک بازه کوتاه‌مدت رشد خاصی را تجربه کند. وی ادامه داد: اخبار دیروز پیرامون گروه خودرو دیروز در شرایطی در دقایق پایانی معاملات نمادهای خودروساز را با صف خرید و در نهایت با افزایش قیمت مواجه کرد که این اخبار در برهه‌های پیشین و حتی در هفته گذشته که بازار با افت قیمت‌ها مواجه بود نیز وجود داشت. نصیرزاده تشریح کرد: پتانسیل گروه خودرو برای تجربه وضعیت متفاوت نسبت به پیش از تحریم‌ها بالاست با این همه نباید فراموش کرد، در زمستان 94 نیز گروه خودرو رشد چشمگیری را تحت‌تاثیر هجمه عظیم اخبار بعد از اجرایی شدن برجام تجربه کرد. این در حالی است که هیچ‌کدام از خبرهای مزبور تا‌کنون که حدود 9 ماه از اجرایی شدن برجام می‌گذرد، محقق نشده است، از این‌رو به نظر می‌رسد رشد قیمت‌ها در معاملات گروه خودرویی به‌جز اینکه فضا برای نوسان‌گیری برخی معامله‌گران را موجب می‌شود، کاری از پیش نخواهد برد.

نصیر‌زاده به وضعیت معاملات گروه پالایشی اشاره کرد و گفت:گروه پالایشی نیز که تحت‌تاثیر فضای مثبت روز دوشنبه نوسانات مثبتی را تجربه کرد،از این قاعده مستثنی نیست و به نظر نمی‌رسد گروه مزبور بتواند رشد‌های ادامه‌داری را تجربه کند چرا‌که شرایط بنیادی شرکت‌ها با صرف بهبود قیمت نفت نمی‌تواند تغییر جدی را تجربه کند. وی ادامه داد: بررسی صورت مالی سه ماهه «شبندر» کاملا بر‌خلاف انتظار بازار بود. گزارش عملکرد سه‌ماهه «شبندر» با عامل حمایتی قیمت نفت بسیار ضعیف‌تر از حد پیش‌بینی‌ها ظاهر شد، از این‌رو ادامه صعود قیمت‌ها در این دو گروه و به‌تبع آن بورس تهران در کوتاه‌مدت با تردید جدی مواجه است.

این کارشناس بازار سهام دلیل رشد عمومی قیمت‌ها در بازار سهام را در دو روز گذشته بررسی کرد و گفت: شهریور‌ماه، پایان سال مالی اکثر کارگزاری‌های فعال در بورس تهران است، از این‌رو بسیاری از معامله‌گرانی که از طریق اعتبارات در بازار سهام مشارکت داشتند در روزهای پایانی شهریور‌ماه حداکثر تلاش برای کسب بازدهی را دارند. از آنجا که قیمت نمادهای اثر‌گذار در رشد شاخص در معاملات دیروز، اخیرا افت‌های چشمگیری را تجربه کرده بودند، محل مناسبی برای نوسان‌گیری این معامله‌گران هستند.

دو مولفه راهگشای معاملات بورس

نصیر‌زاده دو مولفه را برای رشد نماگر‌های بورس تهران ضروری دانست و افزود: رشدی در بازار می‌تواند تداوم داشته باشد که همراه با افزایش حجم و ارزش معاملات باشد. در شرایط کنونی حجم و ارزش معاملات بورس تهران در برخی روزها به کمتر از 100 میلیارد تومان نیز می‌رسد که حتی نسبت به روزهای متعادل بورس تهران نیز رقم بسیار نازلی است و این موارد عمق کم بازار در شرایط کنونی را نشان می‌دهد.

وی تشریح کرد:مورد دیگر نیز جریان نقدینگی ورودی به بازار سهام است که تحت‌تاثیر اخبار مساعد در بازار شکل می‌گیرد و این در حالی است که در شرایط فعلی هنوز اخبار خاصی پیرامون تحولات اقتصادی و سیاسی وجود نداشته است و خبرهایی هم اگر هست، برای تغییر دادن وضعیت شرکت‌ها نیازمند گذشت زمان است. نصیرزاده افزود: به هر ترتیب شهریور ماه، همواره ماه برزخی بورس تهران است. ماهی که بین انتشار گزارش‌های سه ماهه و شش ماهه همواره فضای بازار را با رکود مواجه و زمان تسویه اعتبارات نیز افت قیمت‌ها را در بورس تشدید می‌کند.

آمار معاملات

در معاملات دیروز بورس تهران حدود 485 میلیون سهم به ارزش 97 میلیارد تومان طی بیش از ۴۶ هزار نوبت داد و ستد شد. دیروز شاخص کل تنها به مدد نماد معاملاتی شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس، ایران‌خودرو و سایپا توانست رشد بیش از 130 واحدی را تجربه کند. در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، معدنی و صنعتی گلگهر و گروه پتروشیمی ایرانیان بیشترین فشار را برای افت روی نماگر بازار سرمایه داشتند و مانع از رشد نماگر بازار سهام شدند. شاخص کل هم‌وزن نیز همگام با رشد شاخص کل بورس توانست رشد ۶۴ واحدی معادل 45/ 0 درصد را ثبت کند و به عدد ۱۱ هزار و ۴۴۹ واحد برسد. بیشترین حجم و ارزش معاملات دیروز به ترتیب در نمادهای «خساپا» و «فاراک» رخ داد. شرکت پشم‌شیشه ایران بیشترین افزایش قیمت و ایران مرینوس بیشترین کاهش قیمت روز گذشته را به خود اختصاص دادند.

رفت و برگشت‌های تالار شیشه‌ای

در پایان معاملات روز دوشنبه نماد معاملاتی شرکت ایران دارو به علت برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده به منظور تصمیم‌گیری درباره‌ افزایش سرمایه و اصلاح اساسنامه متوقف شد. همچنین نماد معاملاتی شرکت‌های لیزینگ رایان‌سایپا، ماشین‌سازی نیروی محرکه به علت برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده به منظور تصمیم‌گیری درباره‌ افزایش سرمایه و نماد شرکت فولاد امیرکبیر کاشان بابت برگزاری مجمع عمومی عادی به‌طور فوق‌العاده به علت انتخاب اعضای هیات‌رئیسه و شرکت گروه سرمایه‌گذاری ایرانیان به علت برگزاری مجمع عمومی سالیانه به منظور تصویب صورت‌های مالی متوقف شدند. نماد معاملاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی و معدنی و صنعتی گل‌گهر نیز در جریان معاملات دیروز بازگشایی شدند.