صف بازدیدکنندگانی که برای نمایشگاه‌های متفاوت آمده‌اند، بلند است، ماشین‌ها به فاصله چند دقیقه می‌آیند و برخی بازدیدکنندگان را به سمت نمایشگاه فرش ماشینی و برخی دیگر را به سمت نمایشگاه پوشاک و نساجی می‌برند. از متصدی اطلاعات نمایشگاه بین‌المللی تهران آدرس سالن B ۳۸ را می‌گیرم و می‌پرسم می‌توانم پیاد بروم؟ او جواب می‌دهد: سالن خیلی دور است و نمی‌توانید پیاده بروید. بهتر است از وسیله حمل‌ونقل استفاده کنید.

جنب‌وجوش در سالن نمایشگاه و پوشاک زیاد است، هر تولیدکننده‌ای سعی کرده، بهترین ویترین را برای نمایش محصولاتش بزند، محصولاتی که شاید در اولین نگاه، متوجه نشوید ایرانی هستند و آن‌ها را با پوشاک تولید کشورهای دیگر اشتباه بگیرید، زیرا کیفیت خوبی دارند. داخل هر غرفه، پوستر «با افتخار ساخت ایران» نصب شده است، حتی یکی از غرفه‌ها برای پذیرایی از مهمان‌ها، از شکلات «با افتخار ساخت ایران» استفاده می‌کند!

 سردر هر غرفه، تابلویی از برند تولیدکننده نصب شده، لوگوهایی که معمولا به انگلیسی طراحی شده‌اند و هیچ اِلمان ملی از یک برند فارسی زبان یا ایرانی ندارند! این در حالی است که بیشتر برندهای ایرانی فقط در داخل کشور شعبه دارند و کمتر محصولات خود را صادر می‌کنند.

سر و صدای برخی ماشین‌آلات چینی تولید پوشاک فضای سالن را پر کرده و برخی پرسنل چینی شرکت مربوطه در حال آموزش دادن  نحوه کار کردن دستگاه‌ها به متقاضیان هستند. یکی از کارشناسان ایرانی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که ایران می‌تواند مشابه این دستگاه‌ها را تولید کند؟ می‌گوید: ما حتی نمی‌توانیم یکی از سوزن‌های آن را تولید کنیم، چه برسد به دستگاه‌اش را.

همه دعواها سر فضای کم نمایشگاه بود

شاهرخ جعفری - تولیدکننده پوشاک - ، درباره‌ی چهارمین نمایشگاه پوشاک «ایران مد» توضیح می‌دهد: برخلاف نمایشگاه سال‌های قبل، امسال مردم در این نمایشگاه حضور ندارند. در دوره‌های قبل، تبلیغات به‌شکل عمومی بود و برخی از مردم برای گرفتن اشانتیون از نمایشگاه دیدن می‌کردند؛ اما امسال بیشتر، کارشناسان و فروشگاه‌داران در نمایشگاه حضور دارند و مردم را کمتر می‌بینیم، زیرا تبلیغات ما با سال‌های گذشته متفاوت شده است.

این تولیدکننده درباره فواید این نمایشگاه اظهار می‌کند: در یک روز با چند مرکز فروش بزرگ ملاقات کردم تا به درخواست آن‌ها، شعبه‌هایی از برند خود را در مراکز تجاری‌شان برپا کنیم. در واقع ما در این نمایشگاه، مراکز تجاری را رصد می‌کنیم.

او که جزو نسل سوم تولیدکننده پوشاک است، درباره این‌که چرا نمایشگاه پوشاک در این سالن نمایشگاه بین‌المللی برگزار شده است؟ می‌گوید: قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت بعد از دیدن نمایشگاه، در گفت‌وگویی درباره کمبود فضا برای برپایی نمایشگاه پوشاک اظهار کرد که «اگر به ما گفته بودید، فضای بیشتری به این نمایشگاه اختصاص می‌دادیم.» این در حالی است که من شخصا برای رایزنی و گرفتن فضای بیشتر، یک سال در حال رفت‌وآمد بودم.

جعفری بیان می‌کند:‌ برخی تولیدکنندگان به‌دلیل فضای کم حاضر نشدند در نمایشگاه شرکت کنند. بنابراین مجبور شدیم همان فضا را در اختیار ماشین‌آلات قرار دهیم، از طرفی برخی گفتند چرا این فضا را به ماشین‌آلات داده و به تولیدکننده نداده‌اید؟! وقتی خواستیم ماشین‌آلات به سالن دیگری منتقل شوند، گفتند که شکایت می‌کنند. اصلا همه‌ی دعواها سر فضای کم نمایشگاه بود.

این عضو هیأت مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک در این‌باره اضافه کرد: شاید باید از جلساتی که برای گرفتن فضای نمایشگاه برگزار شد، فیلم می‌گرفتیم تا به مردم نشان دهیم چقدر رفتیم و آمدیم.

او می‌افزاید: در یک سال گذشته، برای برگزاری این نمایشگاه ضربه‌های بسیاری خوردیم و حتی این ضربه‌ها گریبان تولید را هم گرفت. در طول نمایشگاه، زمان زیادی در حال مصاحبه با رسانه‌ها بودم در حالی که باید از این فضا به نفع تولید استفاده می‌کردم.

پوشاک را به‌عنوان صنعت باور ندارند

مجید افتخاری - از تولیدکنندگان شرکت‌کننده در چهارمین نمایشگاه پوشاک ایران مد - نیز به می‌گوید: پوشاک، صنعتی است که در بسیاری از کشورهای دنیا، یک منبع اصلی درآمد محسوب می‌شود و ما نیز باید این موضوع را در کشورمان بپذیریم؛ اما مسوولان ما چنین چیزی را اصلا نمی‌پذیرند و بیشتر به شکل شعاری، حرف از حمایت می‌زنند.

او با بیان این‌که نمونه‌ی بارز آن را می‌توان در این نمایشگاه دید، ادامه می‌دهد: نمایشگاه پوشاک افتتاح شده و بالاترین مقامی که از آن دیدن کرده، قائم‌مقام وزیر صنعت بوده است. مگر مسوولان دولت از نمایشگاه کتاب یا صنایع دیگر دیدن نمی‌کنند؟! چرا وزیر صنعت و معدن به دیدن نمایشگاه نساجی، ماشین‌آلات، فرش ماشینی و پوشاک که همگی در کنار هم برگزار شده‌اند، نیامده است؟ این یعنی وزیر باور ندارد که پوشاک هم یک صنعت است. این نمایشگاه، چهار روز برپا بوده و بعد از گذشت سه روز از آن، هنوز وزیر نیامده است. این در حالی است که پوشاک جزو صنعت‌هایی است که هزینه اشتغال در آن، بسیار پایین است.

این عضو اتحادیه تولید و صادرات پوشاک و نساجی بیان می‌کند: اگر هزینه‌ای را که برای توسعه صنعت خودرو صرف کرده‌ایم، در صنعت پوشاک صرف می‌کردیم چه اتفاقی می‌افتاد؟ باید این نگاه تغییر کند و چشم‌اندازی برای آن تعریف شود.

افتخاری ادامه می‌دهد: از یکی از اتحادیه‌های تهران تقاضا شد که پیامکی را مبنی بر برگزاری نمایشگاه پوشاک برای اصنافش ارسال کند؛ اما مخالفت کرد و درباره توجیه کارش گفت «تولیدکننده‌های خارجی در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند و چون تولیدکنندگان ایرانی توانایی رقابت با آن‌ها را ندارند، این وضعیت را می‌بینند و روحیه‌شان تضعیف می‌شود» در حالی که ما در این نمایشگاه، تولیدکنندگانی را داریم که به مراتب بهتر از ترک‌ها کار می‌کنند. این موضوع دردناک است.

او درباره فواید برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی توضیح می‌دهد: برگزاری نمایشگاه پوشاک می‌تواند به حوزه برندسازی کمک کند. یک تولیدکننده باید کالاهایش را کجا به مخاطب نشان دهد؟ ما بین تولید و توزیع، حلقه ارتباطی می‌خواهیم که این حلقه وجود ندارد. تولیدکننده باید تبلیغ کند که این مبحث، بویژه در تلویزیون و بیلبوردها، بسیار گران است و تولیدکننده‌ها نمی‌توانند این کار را انجام دهند. مثلا صداوسیما برای مصاحبه با تولیدکننده ۳۰ تا ۵۰ میلیون تومان می‌خواهد. بنابراین تولیدکننده مجبور است به چنین فضاهایی وارد شود تا خودش را عرضه کند. اگر بنیاد ملی کارگروه مد و لباس در این قضیه نبود و نشست خبری برگزار نمی‌کرد، شاید وضعیت به مراتب بدتر از این بود.

این تولیدکننده اضافه می‌کند: من به معاون وزیر گفتم که اگر قدمی برای حمایت از تولیدکننده برداشتید، توضیح دهید. بیشتر صحبت‌ها به شکل شعارگونه است و هیچ اتفاقی نیفتاده است و من تولیدکننده نمی‌توانم آن را حس کنم. تولیدکننده باید احساس کند که امروز بهتر از سال قبل کار می‌کند، در حالی که در واقع به‌مراتب سخت‌تر کار می‌کند.

افتخاری می‌افزاید: بسیاری از تولیدکننده‌ها که در نمایشگاه‌های سال گذشته حضور داشتند به‌دلیل نداشتن بازخورد ترجیح دادند امسال در نمایشگاه شرکت نکنند. اگر نتوانیم تولیدکننده را در فضاهای مختلف پررنگ کنیم، اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. صداوسیما باید از تولیدکننده حمایت کند.

مقایسه برگزاری نمایشگاه در ترکیه و ایران

عضو اتحادیه تولید و صادرات پوشاک و نساجی درباره مقایسه برگزاری نمایشگاه در ترکیه و ایران، اظهار می‌کند: در کشورهای خارجی هم نمایشگاه برگزار می‌شود. اگر هدف ما صادرات است، پس باید کشورهای دیگر را هم در این نمایشگاه دعوت کنیم. در حالی که این اتفاق نمی‌افتد. برای مثال وقتی ترکیه در ایران نمایشگاه برگزار می‌کند، هزینه بخش عمده‌ای از نمایشگاه را دولت ترکیه پرداخت می‌کند. دولت ایران در خارج از کشور نمایشگاه برگزار و اجرای آن را به شرکتی واگذار می‌کند، شرکت مورد نظر هم برای آن‌که سود بیشتری از آن نمایشگاه ببرد، هزینه‌ها را افزایش می‌دهد، در نتیجه هزینه نمایشگاه سنگین‌تر تمام می‌شود.

افتخاری ادامه می‌دهد: کشوری مثل ترکیه انواع خدمات را به تولیدکننده‌ها می‌دهد، اما ما این کار را نمی‌کنیم. آن‌ها اگر برای یک ایرانی با هدف شرکت در نمایشگاهی دعوت‌نامه بفرستند، شرایط تخفیف بسیاری از جمله استفاده از خط هوایی کشورشان را هم فراهم می‌کنند؛ اما ما در کشور خودمان حتی در این زمینه، اطلاع‌رسانی هم نمی‌کنیم.

او می‌گوید: در حالی که سالن‌های اطراف ما را کشورهایی مثل روسیه، چین و ترکیه گرفته‌اند، برای گرفتن همین سالن هم التماس کردیم. با این‌که زمان برگزاری نمایشگاه پوشاک و نساجی است، به ایران مجوز برگزاری نمایشگاه را نمی‌دادند و زمانی که هم چنین کاری را انجام دادند، یکی از بدترین سالن‌ها را به ایران اختصاص دادند.

این تولیدکننده بیان می‌کند: سالن خارجی‌ها را زودتر از ایرانی‌ها تحویل دادند؛ حتی روز آخر در حال زدن دکور بودیم که چراغ را خاموش کردند و گفتند، سالن را ترک کنید، در حالی که غرفه هنوز کامل نشده بود. زمان افتتاح نمایشگاه نیز برخی غرفه‌ها هنوز آماده نشده بودند.

افتخاری اضافه می‌کند: ما با استانداردهای روز دنیا برای برگزاری نمایشگاه فاصله داریم. می‌توانیم به برخی کشورها از جمله افغانستان و ارمنستان صادرات داشته باشیم و با تبلیغات و شرایط ویژه، این کشورها را به ایران دعوت کنیم تا با آن‌ها داد و ستد داشته باشیم.