علی اکبر صالحی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2 سیما افزود: علاوه بر روسیه، ما با چینی‌ها مذاکرات خوبی را در رابطه با نیروگاه‌ها داریم که تقریباً گام‌های بلندمدت برداشته شده است. وی ادامه داد: همچنین کشورهای دیگر در این زمینه اعلام آمادگی کرده‌اند که فعلاً ضرورتی ندارد نام این کشورها را اعلام کنیم.

صالحی در خصوص خاطره نه‌چندان مثبت ساخت واحد اول نیروگاه بوشهر توسط روس‌ها که سال‌های زیادی به طول انجامید، گفت: به نظر من در رابطه با این موضوع بی‌انصافی شده است و افکار عمومی از ماوقع مطلع نیستند. یک نیروگاه اتمی به طور معمول 7 الی 8 سال طول می‌کشد تا ساخته شود؛ البته کشوری مثل کره جنوبی امروزه طی پنج سال نیروگاه می‌سازد ولی در زمانی که قرار بود نیروگاه بوشهر توسط روس‌ها بازسازی شود مسائلی از جمله فروپاشی شوروی، شرایط بعد از جنگ در ایران و مشکلات اقتصادی وجود داشت. همچنین به لحاظ فنی آن‌ها باید یک فناوری غربی را با فناوری شرقی همگام می‌کردند. بنابراین معتقدم از زمانی که روس‌ها شروع به ساخت واحد اول کردند تا زمان بهره‌برداری خیلی زمان زیادی به طول نینجامید.

وی در رابطه با دو واحد جدید نیروگاه اتمی که قرار است آن‌ها هم توسط روس‌ها ساخته شوند، اظهار کرد: مدت زمان ساخت این دو واحد 10 سال و نیم در نظر گرفته شده است که اگر سریع‌تر از این زمان کار انجام شود مشوق‌هایی در قرارداد در نظر گرفته شده است و اگر تاخیر شود جریمه در نظر گرفته شده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره مشارکت ایران در ساخت دو واحد جدید نیز گفت: در بخش ساختمانی، خودمان را مکلف به انجام کارها می‌دانیم که حدوداً 30 درصد قرارداد را شامل می‌شود. همچنین در ارتباط با تجهیزات، بخش قابل توجهی از آن‌ها مثل شیرآلات، پمپ‌ها و ... را می‌توانیم خودمان بسازیم. البته برخی بخش‌ها و تجهیزات مثل ژنراتور تجهیزاتی هستند که در توان فعلی ما نیستند. در عین حال قرارداد به گونه‌ای تنظیم شده است که اگر صنایع ایران آمادگی مشارکت در بخش‌های مختلف از جمله ساخت تجهیزات داشته باشند کار به ایرانی‌ها واگذار می‌شود.

وی درخصوص نیروگاه 360 مگاواتی دارخوین اظهار کرد: کار طراحی مفهومی و پایه این نیروگاه قبل از تشدید تحریم‌ها در سال‌های اخیر با کمک شرکت‌های اروپایی جلو می‌رفت به شکلی که بعد از طراحی بتوانیم از این شرکت‌ها تأییدیه بگیریم اما در چند سال اخیر این شرکت‌های اروپایی کار را رها کردند و رفتند ولی بعد از برجام آن‌ها آماده‌اند تا دوباره کار را شروع کنند.

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: البته در رویکرد جدید این نیروگاه ما طراحی قبلی را تغییر دادیم و براساس الگوی یک رآکتور در سوئیس طراحی را با یک شرکت سوئیسی - سوئدی جلو می‌بریم یعنی طراحی قبلی دیگر پیگیری نمی‌شود که در حال حاضر طراحی مفهومی آن تمام شده است و در آستانه امضا قرارداد مربوط به ساخت این نیروگاه با شرکت مذکور هستیم.

وی درباره تأمین سوخت دو واحد نیروگاه جدید در داخل کشور اظهار کرد: تامین سوخت اختیاری است؛ البته ما قراردادی را با روس‌ها خواهیم بست که در رابطه با تأمین سوخت این واحدها به طور شفاف صحبت می‌کند که قرارداد منعطفی است به شکلی که بعد از یک افق 15 ساله و در حالی که بتوانیم 190 هزار سو داشته باشیم در شرایطی قرار می‌گیریم که سوخت سالانه یک واحد هزار مگاواتی را تامین کنیم. مساله ساخت سوخت به طور مشترک با روس‌ها در برجام نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

صالحی در پاسخ به پرسشی دیگر درباره اینکه طی 10 سال آینده ایران براساس برجام قادر به تولید سوخت نیست، گفت: این تصور اشتباه است که ما نمی‌توانیم سوخت تولید کنیم. ما طبق برجام 300 کیلو اورانیوم غنی‌شده همیشه در ذخایرمان داریم و مازاد بر آن باید به سوخت تبدیل شود. بنابراین چنانچه اورانیوم غنی‌شده تولید شود و به سوخت تبدیل شود و تحت اشعه در رآکتور قرار گیرد آن اورانیوم از محدودیت‌های برجام معاف می‌شود.

وی ادامه داد: کارگروه فنی در رابطه با این مسأله تشکیل شده است و قرار است در نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام که هفته آینده در نیویورک برگزار می‌شود مورد بررسی قرار گیرد و مشخص شود که معافیت‌های ما در این چارچوب چگونه است؟

معاون رئیس‌جمهور در رابطه با رآکتور اراک و تأمین سوخت این رآکتور نیز خاطرنشان کرد: سوخت رآکتور اراک در 5 الی 6 سال آینده که این رآکتور ساخته می‌شود در سال اول توسط چینی‌ها تامین می‌شود اما در سال‌های بعد توسط خودمان تولید خواهد شد.

وی همچنین در رابطه با آخرین پیشرفت‌ها در مذاکرات مربوط به بازسازی راکتور اراک تصریح کرد: فکر می‌کنم حدود 8 جلسه بین متخصصان ایران، چین و آمریکا در این رابطه تشکیل شده است و آخرین بار چینی‌ها به ایران آمدند و آخرین مباحث در رابطه با تنظیم قرارداد نهایی بازطراحی انجام شده است و امیدواریم در آینده نزدیک حدوداً چند هفته آینده قرارداد مذکور در پکن امضا شود.

صالحی ادامه داد: کارگروهی برای مدرن‌سازی اراک از سه کشور چین، ایران و آمریکا تشکیل شده است و هر از چند گاهی در پایتخت‌های سه کشور جلسات تشکیل می‌شود. ما نیز در ایران یک شرکت بزرگ متشکل از 800 تا 900 مهندس تشکیل داده‌ایم که کار بازطراحی راکتور را پیگیری می‌کنند چرا که براساس برجام صاحب پروژه ایران است. بنابراین ما طراحی را انجام می‌دهیم و در اختیار چینی‌ها قرار داده و آن‌ها آن را مورد بررسی و تأیید قرار می‌دهند اما در بحث قرارداد مربوط به بازطراحی پیچیدگی‌هایی وجود دارد.

وی افزود: ما طبق برجام قرار نبود قراردادی را در این رابطه تنظیم کنیم بلکه صرفا یک تعهدنامه به امضای کشورهای 1+5 ، ایران و رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا امضا شد اما بعدا دیدیم که نیاز است جزئیات در چارچوب یک قرارداد بیاید. با توجه به تجربه‌ای که برای تنظیم قرارداد دو واحد جدید نیروگاه بوشهر داشتیم و مذاکرات آن دو سال طول کشید پیش‌بینی ما این است که قرارداد مربوط به بازطراحی اراک همان زمان‌بر است با این حال فکر می‌کنم که 95 درصد کار روشن شده است و طبق وعده‌ای که داده‌اند در آینده‌ای نزدیک حدود چند هفته شاهد انعقاد قرارداد در پکن خواهیم بود.

صالحی در رابطه با ذخایر آب سنگین و انباری که ایران در عمان دارد، گفت: در حالی که به اجرایی شدن برجام نزدیک می‌شدیم موضوع خرید آب سنگین همچنان حل و فصل نشده بود و یک عدم اعتماد میان ما و آمریکا که می‌خواست آب سنگین را خریداری کند وجود داشت که ممکن است با اجرایی‌شدن برجام ایران آب سنگین را تحویل ندهد از این رو ما آب سنگین را در انباری در عمان قرار دادیم. این یک مورد استثنایی بود و برای مراحل بعد دیگر اتفاق نمی‌افتد اما از آنجایی که همان زمان پیشنهاد خرید آب سنگین از طرف روسیه و آمریکا داشتیم به یکباره حدود 70 تن آب سنگین را به عمان منتقل کردیم بنابراین حدود 39 تن آب سنگین برای ارسال به روسیه نیز از عمان فرستاده می‌شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ما برای فروش آب سنگین الزامی نداریم بلکه طبق برجام صرفا باید آب سنگین را در معرض فروش قرار دهیم و اگر خریداری پیدا نشود مشکل ما نیست.

وی در رابطه با موضوع الیاف کربن که مورد اشاره مقام معظم رهبری نیز پیش از این قرار گرفته است گفت: ما الیاف کربن را برای ساخت روتور سانتریفیوژ از خارج وارد می کنیم. این الیاف براساس یک شماره‌ای رده‌بندی می شود البته ما امیدواریم دوستانمان در داخل به سمت تولید این الیاف هم بروند چراکه بسیار مورد استفاده ماست. طرف مقابل انتظار داشت تا از این الیاف نمونه‌گیری کند و از نظر ما این اقدام آن‌ها در چارچوب پادمان و پروتکل الحاقی نبود و در چارچوب برجام هم نبود، البته ما مشکلی با این مساله نداریم چراکه الیاف را از خارج از ایران تامین می‌کنیم و آن‌ها می‌توانند به راحتی به اطلاعات آن دست پیدا کنند اما ارائه این اطلاعات توسط خودمان توجیه‌پذیر نبود و زیر بار هم نرفتیم. به آن‌ها پیشنهاد کردیم که اگر می‌خواهند به جزئیات دسترسی پیدا کنند خودشان الیاف را به میزانی که نیاز داریم در اختیارمان قرار دهند.

صالحی ادامه داد: آن‌ها طبق برجام قبول کردند این کار صورت گیرد و آمریکایی‌ها درصدد فروش آن به ما برآمدند. در همان زمان که برجام اجرا شد ما اقدام به خرید الیاف کربن کردیم اما جواب نگرفتیم و تصورمان نبود که این موضوع باید در کمیسیون مشترک بررسی شود. بعد از مدتی شروع به تولید روتور با الیاف کربنی که در اختیار داشتیم کردیم و این مساله آن ها را نگران کرد. پس از آن آمریکایی‌ها درصدد فروش الیاف به ما برآمدند ولی میزان آن اصلا قابل توجه نبود و ما قبول نکردیم که این کار صورت گیرد. اما اکنون پس از مذاکرات در ماه‌های گذشته در مرحله نهایی تامین الیاف کربن از طریق آمریکایی‌ها هستیم و یک تفاهم‌نامه‌ای در این رابطه تنظیم شده است ولی هنوز بر سر مقدار الیاف بحث داریم. قرار شده این موضوع نیز در کمیته کالاهای دو منظوره مورد بررسی قرار گیرد.

معاون رئیس‌جمهور در رابطه با بدعهدی‌ آمریکایی‌ها در اعمال محدودیت برای 38 کشور دنیا که قصد ورود به ایران را دارند، اظهار کرد: این موضوع یکی از بدعهدی‌های آمریکایی‌ها بود و متاسفانه دانشگاهی‌ها و دانشمندان ما از این بابت ناراحت هستند. پس از اعمال این محدودیت همکاری‌های ما بسیار کند شده است ولی امیدواریم با فشاری که وزارت خارجه  وارد می‌کند بتوانیم دانشمندان‌مان را نیز همانند بازرگانان از این قانون معاف کنیم.

وی در رابطه با نتایج آخرین جلسه هیات نظارت بر برجام در شورای عالی امنیت ملی نیز گفت: در این جلسه تمام مسائل مطرح می‌شود و هرکس به فراخور مسئولیتش به تفصیل و با جدیت گزارش می‌دهد اما اطلاع‌رسانی درباره محتوای این جلسه به عهده آقای شمخانی است.

صالحی در رابطه با استقرار سامانه اس-300 در اطراف سایت فردو اظهار کرد: فردو نماد صنعت هسته‌ای ماست. درست است که از نظر طبیعی به اندازه کافی مستحکم است اما استقرار این سامانه این پیام را می‌رساند که ما از تاسیسات هسته‌ای‌مان به خوبی صیانت می‌کنیم و این امری مهم و حیاتی است.

رئیس سازمان انرژی اتمی در پایان از رئیس‌جمهور به‌خاطر مستثنی‌کردن بودجه سازمان انرژی اتمی در سال 95 و تخصیص بالای بودجه به این سازمان قدردانی کرد و گفت: ما با توجه به بودجه خوبی که در اختیار داریم مشکلی به لحاظ بودجه یا پروژه‌های تحقیقاتی و اجرایی نداریم و تمامی کارها به خوبی رو به جلوست.