وقتی می‌شنویم ۲۰ درصد صادرات کشورمان از نظر ارزش ریالی به فرش دستباف اختصاص دارد،عجیب نیست اگر به یاد قالی ابریشم زیبای قم با نقش‌های بهشتی‌اش بیفتیم. قالی‌هایی که می‌توانند استان کم‌درآمد قم را به یکی از استان‌های پردرآمد کشور تبدیل کرده و بدون هیچ آسیبی به محیط‌زیست، رونقی به کسب و کار قم ببخشند. رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف قم، وضعیت صادرات فرش در یک سال گذشته را بدون تغییر توصیف می‌کند. ابوالفضل رجبیان با بیان اینکه فرش دستباف به رونق صادراتی که باید نرسیده است، افزود: کاهش تقاضای فرش توسط کشورهای هدف مهم‌ترین علت رکود صادرات فرش است زیرا عرضه نسبت به تقاضا زیاد است. رجبیان با اشاره به بالا بودن هزینه تولید فرش در ایران نسبت به سایر کشورهای رقیب، افزود: قیمت تمام شده فرش در کشورهای رقیب پایین‌تر است اما فرش دستباف ایرانی از نظر کیفیت در جهان حرف اول را می‌زند. رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف قم بزرگترین مشکلی را که اکنون فرش دستباف با آن دست به گریبان است، اخذ عوارض گمرکی از فرش‌های مرجوعی عنوان کرد و افزود: اگر در گذشته صادرکننده فرش در نمایشگاه‌های کشورهای دیگر شرکت می‌کرد و فرش را بازمی‌گرداند عوارض گمرکی به فرش‌های مرجوعی تعلق نمی‌گرفت اما اکنون عوارض گمرکی برای فرش‌های مرجوعی دریافت می‌شود. متاسفانه تا ۷۵ درصد از قیمت فرش عوارض گمرکی به آن تعلق می‌گیرد. رجبیان بیان کرد: خوشبختانه در استان قم وضعیت فرش از نظر کیفیت بروز است و بهترین طرح‌ها بافته می‌شود. وی با بیان اینکه مسئولان همکاری لازم را با صنعت فرش دارند و تنها مشکل بزرگ اخذ عوارض گمرکی از فرش‌های مرجوعی است، افزود: اخذ عوارض گمرکی از فرش‌های مرجوعی یکی از موانع بزرگ تولید به شمار می‌رود. رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف قم بیان کرد: از گذشته نیز وضعیت فرش نوسانات بسیاری داشته و مرتب در حال رکود و صعود بوده است.

توجه به بازار، عامل رشد صادرات

علیرضا راد، عضو هیات رییسه اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف استان قم از دیگر صادرکنندگانی است که نسبت به وضعیت کنونی بازار فرش رضایت ندارد. وی می‌گوید: وضعیت صادرات فرش در ایران نسبت به گذشته تغییر کرده اما هنوز به رشد قابل قبول دست نیافته‌ایم. رقابت‌پذیر نبودن قیمت تمام‌شده فرش و توجه نکردن به بازارهای جدید مهم‌ترین عوامل کاهش صادرات در این صنعت هستند. عضو هیات رییسه اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف استان قم عنوان کرد: شناخت بازارهای جدید با تعامل اقتصادی با کشورهای دیگر در ارتباط مستقیم است. وی با بیان اینکه دولت باید کمک کند که قیمت تمام‌شده فرش در کشور کاهش یابد، افزود: بازاریابی و حضور در بازارهای خارجی از جمله عواملی است که منجر به بهبود وضعیت فرش کشور در دنیا می‌شود. راد گفت: مشکل اینجاست که مدیران اقتصادی کشور مشخص نکرده‌اند که صنعت فرش جزو صنایع دستی به شمار می‌رود یا تولیدی و زمانی که در بخش صنایع دستی امکاناتی در نظر گرفته می‌شود به صنعت فرش تعلق نمی‌گیرد، همچنین زمانی که به بخش تولید امکاناتی داده می‌شود باز به صنعت فرش تعلق نمی‌گیرد.

ضرورت کاهش قیمت تولید فرش

رضا محمدبیگی، یکی از صادرکنندگان فرش استان قم درباره صادرات فرش دستباف اظهار کرد: صنعت فرش جزء بسته حمایتی دولت به شمار نمی‌رود در حالی که در گذشته بزرگترین رقم غیرنفتی صادراتی کشور را صنعت فرش تشکیل می‌داد. وی گفت: فرش ایران از نظر کیفیت در دنیا حرف اول را می‌زند و بهترین فرش است. این صادرکننده فرش دستباف استان قم با اشاره به اخذ عوارض گمرکی از فرش‌های مرجوعی که در نمایشگاه‌های کشورهای خارجی شرکت می‌کنند، افزود: بر اساس مصوبه دولت ۹ درصد از ارزش افزوده کالا به عنوان کالای وارداتی دریافت می‌شود که این امر اثر منفی در صادرات فرش داشته است. وی بیان کرد: در بخش حمایت‌ها مشوق‌های صادراتی باید در قالب‌هایی غیراز مشوق‌های نقدی برای کمک به تسهیلات، تبلیغات و حضور در نمایشگاه‌ها در نظر گرفته شود. محمد بیگی با بیان اینکه صادرات فرش در سال جاری نسبت به سال‌های گذشته تغییر چندانی نداشته است، افزود: برداشتن تحریم‌ها در بهبود وضعیت صادرات فرش تا حدودی موثر بوده است. وی درباره مهم‌ترین علت مشکلات صادرات فرش افزود: قیمت تمام‌شده در داخل کشور بالاست بنابراین نمی‌توانیم با کشورهای دیگر رقابت داشته باشیم. برای بهبود وضعیت صادرات در درجه اول باید تسهیلاتی در اختیار تولیدکنندگان قرار دهیم. این صادرکننده فرش دستباف استان قم بیان کرد: به تازگی عوارض گمرکی از فرش‌های مرجوعی اخذ می‌شود زیرا انتقال فرش به ایران را واردات محسوب کرده و گمرک دریافت می‌کنند. وی گفت: در گذشته بازار فرش جهان در اختیار ایران بود اما در سال‌های تحریم از برخی بازارها مانند امریکا دور بوده‌ایم که شناسایی وضعیت این بازارها زمان می‌برد. محمدبیگی که از سال ۱۳۴۰ صادرکننده فرش دستباف بوده است، افزود: برای بهبود وضعیت صادرات در درجه اول باید تسهیلاتی در اختیار تولیدکنندگان قرار دهیم زیرا تولیدکنندگان با مشکل بی‌پولی مواجه هستند و بانک‌ها نیز همکاری لازم را ندارند. وی بیان کرد: در صادرات فرش در صورت پایین بودن قیمت تمام‌شده و ایجاد رقابت با کشورهای دیگر می‌توانیم صادرات فرش را گسترش دهیم. صنعت فرش یکی از مزیت‌های اقتصادی کشور است که در صورت سرمایه‌گذاری و حمایت می‌تواند در زمینه اشتغال و ارزآوری حرف اول را در کشور بزند اما به دلیل سیاست‌های داخلی و تحریم‌ها در سال‌های اخیر با مشکلات متعددی دست به گریبان بوده است.