از آنجا که حضور در نمایشگاه‌های سنگ برای معرفی این بازار مستعد و پرتوان ایران ابزار کارآمدی است، لزوم توجه به کم وکیف حضور ایران در این گونه نمایشگاه‌ها و هموار کردن مسیر آن از سوی مسئولان ضروری است. مهم‌ترین دلیل برگزاری یک نمایشگاه این است که در جریان برپایی آن، واحدهای تولیدی می‌توانند محصولات و خدمات جدیدشان را به نمایش بگذارند. ورود به نمایشگاه‌های تجاری هم برای عموم آزاد است و هم نمایندگان شرکت‌ها و اعضای رسانه‌ها حضور دارند، بنابراین نمایشگاه‌ها ابزار ارتباطی مهمی برای تولیدکننده‌ها به شمار می‌رود و بیشتر کارکرد تبلیغاتی دارد. بخش معدن نیز در ایران از یک سو عامل برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی متعددی بوده و از سوی دیگر در نمایشگاه‌های جهانی شرکت داشته است. نمونه‌ای از شرکت ایران در چنین رویدادهای جهانی نخستین حضور در نمایشگاه سنگ‌های ساختمانی مسکو در تیر ماه بود که با استقبال شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان روبه‌رو شد. قرار است تا پایان امسال ۳ نمایشگاه دیگر با موضوع سنگ برگزار شود که ایران برای حضور در آنها برنامه‌ریزی کرده؛ از جمله نمایشگاه ازمیر ترکیه، شیامن چین، ورونای ایتالیا و دوسالانه هند.

نگاهی به نمایشگاه‌های پیش‌رو

شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی سنگ برای بازار سنگ ساختمانی ایران از دو جنبه اهمیت دارد، یکی اینکه صنعت سنگ‌های ساختمانی با اینکه در تولید و عرضه محصولات با کیفیت بالا موفق عمل می‌کند، اما در معرفی محصول خود به دنیا چندان توانمند نبوده و این ضعف از آن جا ناشی می‌شود که این صنف هنوز به صورت سنتی کار می‌کند و از فناوری‌های مدرن برای شناساندن خود به بازارهای جهانی آگاهی ندارد، بنابراین حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی فرصت مناسبی برای معرفی محصول ایرانی است. از جنبه‌ای دیگر در شرایطی که بازار ساخت‌وساز داخلی در رکود به سر می‌برد سنگ ساختمانی ایران می‌تواند از بازار خارجی برای فروش بیشتر محصولات خود استفاده کند و با رفع تحریم‌ها و باز شدن بازارهای خارجی به روی بخش معدن، به جذب مشتری بپردازد.

17سال است نمایشگاه سنگ روسیه شرکت‌های بسیاری را از سراسر مسکو و ۲۰ کشور خارجی که به کار استخراج، فرآوری و بهره‌برداری سنگ طبیعی می‌پردازند، گردهم می‌آورد. از نخستین دوره برگزاری این نمایشگاه در سال ۱۹۹۹ میلادی، شرکت‌هایی از چین، مصر، یونان، هند، ایتالیا، ترکیه و... به‌طور دائم در این نمایشگاه حضور داشته‌اند. در شرایطی که استخراج و فرآوری سنگ به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصاد جهان مطرح است، روسیه برگزاری این رویداد و شرکت کشورهای مختلف در آن را نشانگر این واقعیت می‌داند که این کشور یکی از سرآمدهای استخراج و فرآوری سنگ است.

نمایشگاه بین‌المللی طراحی و فناوری سنگ در ورونای ایتالیا نیز قرار است از ۲۸ سپتامبر تا ۱ اکتبر ۲۰۱۶ برگزار شود؛ یعنی ۷ تا ۱۰ مهر سال جاری. نهمین نمایشگاه سنگ هند هم ۲ تا ۵ فوریه ۲۰۱۷ (۱۴ تا ۱۷ بهمن سال جاری) برگزار می‌شود. چین نیز از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶میلادی هر سال نمایشگاه بین‌المللی سنگ برگزار کرده، دوره بعدی این نمایشگاه در ماه مارس ۲۰۱۷ برابر با اواخر اسفند و اوایل فروردین برگزار می‌شود. نمایشگاه بین‌المللی سنگ ترکیه قرار است ۲۲ تا ۲۵ ماه مارس ۲۰۱۷ (۲ تا ۴ فروردین سال آینده) در ازمیر برگزار شود.

حضور ایران در نمایشگاه‌ها

محمد رسا، مدیر اجرایی یوستون (شرکت خدماتی و مشاوره سنگ ایران) درباره حضور ایران در نمایشگاه‌های جهانی پیش‌رو گفت: در نمایشگاه‌های آینده شرکت‌های گوناگونی بنا به صلاحدید خود شرکت می‌کنند، اما مزیتی که نمایشگاه مسکو نسبت به سایر نمایشگاه‌ها داشت این بود که محصولات ایرانی به صورت یک پاویون در معرض دید قرار گرفت که یکپارچگی قدرتمندی را نشان می‌داد، اما در نمایشگاه‌های آینده به غیراز نمایشگاه هند چنین برنامه‌ای برای تشکیل پاویون ترتیب داده نشده است. برای تشکیل پاویون ما به اجماع صنعت سنگ، تعیین بازارهای هدف و حمایت دولتی و پرداخت یارانه و تقبل بخشی از هزینه‌ها نیاز داریم. وی درباره تاثیر پرداخت یارانه‌های دولتی بر کیفیت ارائه برگزاری نمایشگاه گفت: پرداخت یارانه هم باعث تشویق شرکت‌ها به حضور در نمایشگاه و هم بروز خلاقیت بیشتر در زمینه آرایش غرفه، بازاریابی و جذب مشتری و تبلیغات می‌شود. در کشور ما قانون پرداخت یارانه در این زمینه وجود دارد ولی درحال‌حاضر اتفاقی در این‌باره نیفتاده است. رسا ادامه داد: درباره حضور ایران در نمایشگاه روسیه در شرایطی که اقتصاد جهانی اقتصاد چندان پررونقی نیست، دو نکته مهم وجود دارد؛ یکی اینکه ورود به یک بازار باید از یک نقطه آغاز شود، نقطه شروعی که ایران در روسیه داشت قدرتمند و جذاب بود، اما نکته دوم تداوم این حضور است که به فعالیت خود شرکت‌های سنگی و پیگیری ارتباطاتی که با شرکت‌های خارجی داشتند، بستگی دارد.

وی اضافه کرد: نقطه قوت دیگری که برای صنعت سنگ ساختمانی ایران در عرضه جهانی وجود دارد، برمی‌گردد به بحران اقتصادی که در سال ۲۰۰۸م در سطح جهانی به وجود آمد و منشا آن هم صنعت ساختمان امریکا بود که بعد به اقتصاد دنیا سرایت کرد و باعث شد ساخت‌وساز در همه جای دنیا کاهش یابد. در همان حال قیمت و حجم تولید مصالح ساختمانی کم شد، اما در چنین شرایطی تنها مصالح ساختمانی که تولید آن از سال ۲۰۰۴میلادی تا کنون رشد داشته سنگ ساختمانی بوده است، یعنی با وجود اینکه بازار ساخت‌وساز سیر نزولی داشته تولید و مصرف سنگ افت نداشته، در این سال‌ها نرخ رشد سنگ نسبت به نرخ رشد سرامیک جلوتر بوده و این رشد برای سال‌های آینده هم پیش‌بینی می‌شود. علت این استقبال به طول عمر بالای سنگ برمی‌گردد که مانند هر کالای دیگری که طول عمر بیشتری دارد، در دوران رکود بیشتر به آن توجه می‌شود.

مهم‌ترین دغدغه مجریان داخلی

برگزاری نمایشگاه‌های معدنی در سطح بین‌المللی در داخل کشور نیز برای برگزارکنندگان همواره با دغدغه‌هایی روبه‌رو بوده است. کاوه فاضل‌بسطامی، برگزارکننده خصوصی نمایشگاه‌های بین‌المللی سنگ دراین‌باره توضیح داد: در یک کیفیت مطلوب، نمایشگاه باید تبدیل به رویداد صنفی شود و نه فقط حضور در یک فضا. وی افزود: سیستم نمایشگاهی ایران سیستمی دولتی است، بنابراین بخش خصوصی به عنوان مجری به شدت از سختگیری قوانین و بروکراسی اداری به هنگام برگزاری نمایشگاه رنج می‌برد و اختیارات لازم را برای اجرای فعالیت‌های خلاقانه ندارد. یکی از برجسته‌ترین مشکلات بخش خصوصی این است که در جریان شرکت در نمایشگاه امکان تجاری‌سازی فعالیت‌های خود را ندارد. مسئله دیگر دونرخ بودن فضا برای مجریان خارجی است. آنها باید هزینه‌های خود را به ارز پرداخت کنند که این مدل پرداخت، هزینه‌ها را بسیار افزایش می‌دهد و به کمرنگ شدن حضور آنها می‌انجامد. در شرایطی که یکی از اهداف سازمان توسعه تجارت افزایش صادرات است، این گونه مانع‌تراشی‌ها مانع ارتقای صادرات می‌شود. فاضل‌بسطامی در ادامه صحبت‌های خود به تاثیر اجرای برجام پرداخت و توضیح داد: اتفاق خوبی که در زمینه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی افتاد اجرای برجام بود. قبل از برجام به دلیل ممکن نبودن ارتباطات بازرگانی و نقل و انتقال ارز با عوامل بازدارنده زیادی روبه‌رو بودیم. وقتی مشتری خارجی می‌داند نمی‌تواند از طریق سیستم بانکی پول پرداخت کند وارد ارتباط تجاری با شرکت ایرانی نمی‌شود، پس از برجام با برقراری نسبی ارتباطات بانکی، ارتباط‌گیری با طرف خارجی راحت‌تر شده است.