از سال ۹۲ تا پایان سال۹۴، ۳۵میلیون تن به زنجیره تولید فولاد کشور اضافه شده که امسال نیز تلاش می‌شود با به نتیجه رساندن سرمایه‌گذاری‌های انجام شده ۲۵میلیون تن دیگر در مدار تولید قرار گیرد. از سوی دیگر در سال۹۶ نیز با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده قرار است، ۳۲میلیون تن دیگر به زنجیره فولاد کشور اضافه شود.

عملکرد مثبت دولت در حوزه فولاد

درباره عملکرد ۳ ساله دولت در حوزه فولاد، مرتضی آقاجانی، مدیرعامل شرکت (ام‌ام‌ایی) عنوان کرد: دولت یازدهم با توجه به شرایط رکود جهانی در حوزه فولاد، برنامه‌ریزی‌های مناسبی داشته که در رأس آن ایمیدرو به‌عنوان نماینده دولت در سطح وسیع نتایج مهمی را به ارمغان آورده است. در این دوران بسیاری از شرکت‌های داخلی و خارجی انسجام یافته و به رشد و شکوفایی رسیده‌اند. بنابراین می‌توان اذعان کرد، برنامه‌ریزی، راهبرد و آینده‌نگری خوبی در زمینه فولاد انجام شده است. آقاجانی با اشاره به کاهش جهانی قیمت فولاد عنوان کرد: قیمت‌های فولاد در ۳-۲ سال گذشته در سطح بین‌المللی روندی کاهشی را تجربه کرده است.

از این‌رو ما با یک بازار تنزلی جهانی در زمینه فولاد روبه‌رو بوده‌ایم و این موضوع سبب شد که سرمایه‌گذاری توسعه‌ای روی زنجیره فولاد به‌طور کامل برآورده نشود. وی در ادامه توضیح داد: از سوی دیگر نیز مسائل داخلی چون رکود و کاهش قیمت نفت و کاهش بودجه‌های عمرانی سبب شد فولاد نیز همانند سایر صنایع دچار کمبود نقدینگی شود. مدیرعامل شرکت (ام‌ام‌ایی) با توجه به روند رشد طرح‌های فولادی در استان‌های مختلف کشور عنوان کرد: طرح‌های فولادی در ۳ سال گذشته رشد قابل‌توجهی داشتند و با توجه به سیاست‌های بین‌المللی دولت یازدهم و درهایی که برجام به روی ما گشوده است، می‌توانیم با ورود سرمایه‌گذاران خارجی، شاهد جهشی در این صنعت مادر کشور باشیم که البته این موضوع نیاز به زمان خواهد داشت. وی تاکید کرد: البته رونق فولاد نیازمند زیرساخت‌هایی چون راه‌آهن، فرودگاه، بیمارستان‌ها و هتل‌ها و ساخت‌وساز است که باید بیش از پیش مهیا شود.

ایمیدرو پیشرو در رشد صنایع معدنی

طرح‌های نیمه‌تمام در بسیاری از استان‌ها در دولت یازدهم افتتاح شده است و برخی مسئولان تلاش‌های ۳ساله دولت در عرصه بین‌الملل را عاملی بر استقبال شرکت‌های معتبر بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری و همکاری ایران می‌دانند. در این بین نه‌تنها شرکت‌های دولتی فعالیت خود را گسترش دادند، بلکه حضور شرکت‌های خصوصی نیز چشمگیر و قابل توجه شد. بولتن اخبار فولاد در شماره ۱۰۲خود به عملکرد دولت یازدهم در حوزه فعالیت‌های معدنی و صنایع معدنی پرداخته و به برخی از این پروژه‌ها که تاکنون به بهره‌برداری رسیده یا در حال انجام هستند، پرداخته است. در این گزارش آمده است که ایمیدرو به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین سازمان‌های دولتی فعال در زمینه معدن و صنایع معدنی نقش راهبردی خود را در حوزه معدن و صنایع معدنی ارتقا داده است.

به گفته مهدی کرباسیان، رییس هیات‌عامل این سازمان، یکی از اقدام‌هایی که ایمیدرو از نیمه دوم سال ۹۲ به‌عنوان اولویت پیش‌رو قرار داد، طراحی، تدوین و اجرای متناسب با واقعیت‌های کشور و چشم‌انداز توسعه بود و در ابتدا با عارضه‌یابی مشکلات، برنامه‌هایی برای اصلاح تدوین شد. در این مدت، شاهد فعال شدن طرح‌های فولاد استانی که عملیات احداث آنها از سال۸۹ آغاز شده بود با مشارکت هلدینگ‌های بخش خصوصی بودیم. در حوزه معدن اولویت نخست، تکمیل اکتشافات و تمرکز روی این حلقه از معدن بود. ایمیدرو به‌عنوان اصلی‌ترین سازمان فعال در این حوزه، اکتشافات در ۲۱ استان را به اجرا در آورد تا پشتوانه‌ای برای تولیدات معدنی و زنجیره مربوط به آن شود و نتایج اولیه آن حاکی از کشف ذخایر جدید مواد معدنی همچون سنگ‌آهن، زغال‌سنگ، طلا و عناصر نادر خاکی بود.

پیشرفت‌های طرح‌های فولادی استانی

یکی از مهم‌ترین اتفاق‌هایی که در ۳ سال گذشته روی داد، پیشرفت طرح‌های فولاد استانی بود که این ۷ طرح به پیشرفت قابل‌توجهی در این زمینه رسیدند. آخرین اطلاعات در زمینه میزان پیشرفت فیزیکی واحدهای احیای هر یک از طرح‌های فولادسازی استانی به ترتیب سپیددشت بیش از ۹۶درصد، شادگان ۹۴/۸درصد، میانه ۸۸/۲درصد، نی‌ریز ۸۲/۸درصد، قائنات ۸۱/۴درصد، سبزوار ۷۸/۱درصد و بافت ۷۷/۸درصد است. اطلاعات این واحدها نشان می‌دهد رویکرد تولیدی آنها تکمیل زنجیره ارزش تا محصول نهایی یعنی ورق است. برای نمونه در بافت قرار است واحدهای تولید آهن‌اسفنجی، کنسانتره و گندله تاسیس شود، در سپیددشت و سبزوار ورق فولادی به تولید برسد و در شادگان، قائنات، میانه و نی‌ریز بلوم، بیلت و شمش فولادی تولید شود. چشم‌اندازها برای افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵میلیون تن فولاد است که برای تحقق آن به ۱۳۵میلیون تن سنگ‌آهن، ۱۴/۸میلیون تن سنگ‌آهن دانه‌بندی، ۷۷/۱میلیون تن کنسانتره، ۷۲میلیون تن گندله و ۶میلیون تن قراضه پایه آهنی نیاز است، درحالی‌که استخراج کنونی ۴۰میلیون تن سنگ‌آهن، تولید ۲۴میلیون تن کنسانتره، ۲۲میلیون تن گندله و ۱۸میلیون تن آهن اسفنجی و مصرف قراضه فعلی ۲/۵تا ۲/۷میلیون تن است.

تشکیل ستادهای طرح زنجیره فولاد

یکی از اقدام‌های مثبت دولت یازدهم در زمینه فولاد، تشکیل ستادهای طرح زنجیره فولاد در برخی استان‌ها مانند کردستان است که با هماهنگی ایمیدرو و شرکت ملی فولاد در استان‌های مربوط به مرحله نوینی رسیده است. برخی از طرح‌هایی که از سوی بخش خصوصی و دولتی در برخی استان‌ها کلنگ‌زنی شده یا به مرحله بهره‌برداری رسیدند به این شرح هستند: در استانی مانند سیستان و بلوچستان جانمایی طرح احداث کارخانه فولاد چابهار ازجمله طرح‌های دولت یازدهم بود که زمینه توسعه همه‌جانبه استان را فراهم می‌کند. عملکرد دولت در استان کرمان که یکی از استان‌های بنام در صادرات مواد معدنی و صنایع وابسته است، نیز نشان می‌دهد در بخش معدن شاهد رشد ۳۵درصدی پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده بودیم. همچنین در بخش جوازهای صنعتی روند صعودی به‌گونه‌ای بود که رشد ۱۱درصدی به ثبت رسیده است.

در استان اردبیل رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل از صدور ۱۸۹پروانه بهره‌برداری، ۳۶ گواهی کشف و ۳۳پروانه کشف معدن در این استان خبر داد و گفت: همه پروانه‌ها فعال نیستند که دلیل آن نبود بازار برای برخی مواد است زیرا بیشتر پروانه‌های بهره‌برداری در زمینه استخراج مصالح است که با رکود موجود در بازار مسکن، این شرایط ایجاد شده است. به گفته مقام‌های استانی، طرح فولاد ۱/۵میلیون تنی مبشرنور دریا، طرح تولید ۲/۵میلیون تنی کنسانتره سنگ‌آهن و طرح تولید آهن هیدراته شرکت سنگ و فولاد هرمزگان در منطقه ویژه خلیج‌فارس پذیرش شده و طرح توجیهی فنی و اقتصادی آن گذرانده شده و مدارک موردنیاز در زمینه با آن ارائه شده است.

علاوه‌بر این طرح سرمایه‌گذاری آن توسط کارشناسان منطقه بررسی شده و با احراز شرایط سرمایه‌گذاری و برخورداری از توجیه‌پذیری، قرارداد واگذاری زمین به سرمایه‌گذار منعقد شده است. علاوه بر این، در خوزستان، افتتاح طرح فولاد شادگان به ۲۲بهمن امسال موکول و اعلام شد، پروژه فولاد آتیه خلیج‌فارس و فولاد کاوه اروند تا پایان امسال به بهره‌برداری خواهد رسید. در گرگان و گلستان طرح لوله و پروفیل هیرکان با اعتبار بیش از ۴میلیارد تومان در شهرک صنعتی حیدرآباد گرگان و شرکت فولاد اترک که در زمینه تولید ورق‌های پوشش‌دار گالوانیزه رنگی فعال است با سرمایه‌گذاری یک میلیارد و ۲۰۰میلیونی تومان در شهرک صنعتی آق‌قلا راه‌اندازی شد.

گیلان و منطقه صومعه‌سرا در هفته دولت شاهد افتتاح پروژه پارس فلز پروفیل فولادی با تولید ۱۸۰هزار تن و سرمایه‌گذاری ۱۶۰میلیارد ریال بود. همچنین طرح تولید فرومنگنز که در صنایع فولاد و آلیاژهای فولاد کاربرد دارد با سرمایه ۵۰میلیارد ریالی و اشتغالزایی ۵۰ نفری در کرمانشاه بهره‌برداری شد. کردستان شاهد استقرار سامانه و مرکز خدمات سرمایه‌گذاری و تصویب طرح فولاد سقز با سرمایه‌گذاری خارجی ۴۳۰میلیون دلار بود. خرمشهر هم که به گفته فرماندار این استان، قرار است به قطب فولاد کشور تبدیل شود، پیشرفت طرح‌های فولادی خود را اعلام کرد. پیشرفت فیزیکی فولاد کاوه ۷۰درصد اعلام شده و افتتاح فاز نخست این شرکت به دهه فجر و در نهایت پایان سال موکول شده و پیشرفت فیزیکی فولاد جهان‌آرا ۳۵درصد اعلام شده است. براساس این گزارش، چون خرمشهر به کانون صادرات تبدیل شده است دولت سوله‌های بزرگی برای شرکت‌هایی که قصد دارند، صادرات‌محور باشند تهیه کرده است.

طرح فولاد اردستان با پیشرفت ۹۵درصدی هم قرار است در دهه فجر به بهره‌برداری برسد. ظرفیت اسمی این طرح ۵۰۰هزار تن شمش فولاد شامل ۵ خط ذوب و ریخته‌گری و در نتیجه تولید شمش فولادی است. در دامغان در هفته دولت افتتاح کارخانه فولاد دامغان به ظرفیت ۱۲۰هزار تن شمش فولادی و برای فاز نخست را شاهد بودیم. این طرح سبب اشتغالزایی ۱۵۰نفر خواهد شد و گفته می‌شود این کارخانه که شاهد افتتاح فاز نخست آن بودیم، در ۲ بخش ذوب و ریخته‌گری طراحی شده و با راه‌اندازی فاز دوم ظرفیت از ۱۲۰هزار تن به ۳۰۰هزار تن افزایش می‌یابد و اشتغالزایی آن ۶۰۰نفر خواهد شد.

اعتبار موردنیاز این پروژه ۲۵۰میلیارد تومان اعلام شده است. استاندار لرستان هم در هفته دولت از افتتاح فولاد ازنا پس از سال‌ها تاخیر در آبان امسال خبر داد. زنجان شاهد کلنگ‌زنی شرکت آهن فولاد جاده ابریشم با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و به ظرفیت ۲۰۰هزار تن و اشتغالزایی ۱۳۰نفر و افتتاح شرکت فولاد در ابهر بود. در قزوین کارخانه نورد سرد ورق‌های فولادی که در خاورمیانه جزو نخستین‌هاست با حضور معاون اول رییس‌جمهوری راه‌اندازی شد. براساس گزارش‌ها و اخبار رسیده، مجتمع فولاد سقاوه با تولید ۳ محصول کنسانتره سنگ‌آهن، گندله و آهن اسفنجی و اعتباری افزون بر ۶۰۲میلیارد تومان در کهگیلویه و بویراحمد احداث می‌شود.

در این‌باره سهراب بنام، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: با افتتاح مجتمع بزرگ فولاد سقاوه برای ۸۵۰ نفر شغل ایجاد می‌شود. این پروژه با پیش‌بینی تولید ۳ محصول کنسانتره آهن، گندله و آهن اسفنجی با اعتباری افزون بر ۶۰۲میلیارد تومان در ۱۵۰هکتار زمین صنعتی واگذاری شرکت شهرک‌های صنعتی ساخته می‌شود. در خاتمه نیز باید گفت مردم استان یزد در هفته دولت افتتاح فولاد (تولیدکننده شمش فولادی) پارمیدا در شهرستان اشکذر را به نظاره نشستند. این کارخانه ۴۵هزار تن شمش فولاد تولید خواهد کرد و سرمایه‌گذاری آن افزون بر ۱۶۸هزار و ۵۰۰میلیون ریال از سوی بخش خصوصی است.