روز شنبه قیمت محصولات در بازارهای داخلی روندی کاهشی داشت، اما در ابتدای روز گذشته قبل از اعلام قیمت‌های پایه این روند متوقف شد و جهت‌گیری نسبتا باثباتی را در پیش گرفت. با توجه به رشد نسبی قیمت‌های جهانی و احتمال ادامه این روند افزایشی همچنین رشد مجدد قیمت دلار در بازار آزاد این احتمال وجود دارد که دور‌نمای بهای پلیمرها در هفته جاری به سمت رشد نرخ هدایت شده و در پایان هفته قیمت‌های بالاتری را تجربه کنیم.

این در حالی است که با فرض بالا بودن حجم تولید در صنایع پایین‌دستی در کنار کاهش حجم پلیمرها در هفته گذشته در بورس کالا می‌توان این گونه امیدوار بود که بازار داخلی با برتری تقاضا بر عرضه روبه‌رو شده که سیگنال مضاعفی برای تقویت قیمت‌ها به شمار می‌رود. در ادامه باید به این نکته نیز اشاره کرد که به دلیل پایین بودن حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در هفته پیش و همچنین فاصله زمانی برای تحویل معاملات به‌صورت فیزیکی شاید هم‌اکنون موجودی انبارها در بازارها به سمت کاهش حرکت کرده که این نکته نیز بر جهت‌گیری عمومی قیمت‌ها تاثیر‌گذار خواهد بود. با توجه به تمامی این موارد شاید از این اصل چهره جدیدی در بازار پلیمرها ترسیم شود.روز گذشته قیمت پایه محصولات پتروشیمی در شرایطی اعلام شد که دلار به نسبت مبنای محاسبه نرخ‌های قبلی 246 ریال (معادل نیم درصد) افزایش یافته است و بیشتر گرید‌ها روندی صعودی داشتند.

با توجه به قیمت‌های اعلام شده بیشترین افزایش مربوط به SBR 1502 است که با افزایشی 28/ 12 درصدی نسبت به هفته گذشته با قیمت 6774 ریال اعلام شد. گرید 1712 همین کالا با افزایشی 11/97 درصدی در جایگاه دوم قرار گرفت و با قیمت 6103 ریال اعلام شد. پلی‌اتیلن ترفتالات بطری در دو گرید 821 و 871 از جمله دیگر کالاهایی بودند که در قیمت‌های اعلامی دیروز رشد چشمگیری را نسبت به قیمت‌های قبلی تجربه کردند. این در حالی است که بیشترین کاهش مربوط به پلی‌استایرن‌ها بوده است و پلی‌استایرن معمولی با کاهشی 3/9 درصدی سردمدار افت قیمت‌ها بود و پلی‌استایرن مقاوم 7240 با کاهشی 3/8 درصدی در جایگاه دوم قرار گرفت.

پس از رشد قیمت‌های پایه پلیمرها در بورس کالا، شاهد هستیم که قیمت‌های پایه محصولات شیمیایی نیز با افزایش اعلام شد که البته بخشی از رشد نرخ‌ها به دلیل افزایش نیم درصدی قیمت دلار محقق شده است. درخصوص ترکیبات شیمیایی شاهد هستیم که متوسط رشد قیمت‌ها در این گروه بیشتر از افزایش بهای پلیمرها بوده و از سوی دیگر، رشد نرخ در این گروه گستردگی بیشتری به نسبت بازار پلیمرها دارد. نوسان قیمت‌ها نشان می‌دهد که آمونیاک بیشترین کاهش قیمت را تجربه کرده اما اوره با رشد نرخ رو به رو شده است. از سوی دیگر سایر ترکیبات شیمیایی رشد قیمت‌های محسوسی را تجربه کردند البته اوج رشد قیمت‌ها را می‌توان در افزایش بیش از 11 درصدی اسید استیک جست‌وجو کرد. پس از آن نیز آروماتیک سنگین با افزایش 6 درصدی و بنزن و زایلین مخلوط نیز با رشدی بیش از 3 درصد در جایگاه‌های بعدی مهم‌ترین‌ رشد قیمت‌ها قرار گرفتند.با توجه به افزایش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شاهد بودیم که تاثیرپذیری ترکیبات شیمیایی از رشد بهای مواد اولیه آن بیش از پلیمرها بوده است، بنابراین این احتمال وجود دارد که افزایش قیمت پلیمرها در هفته‌های آینده باز هم ادامه یابد.

راهبردهای توسعه همگن در صنعت پتروشیمی

عارفه مشایخی: ایران از لحاظ موقعیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک در منطقه خاورمیانه شرایط بسیار خوبی را به خود اختصاص داده است. ۶ هزار کیلومتر مرز مشترک خشکی با کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، آذربایجان، عراق و ۲۷۰۰ کیلومتر مرز آبی از مزایایی است که پیش روی تجارت و اقتصاد ایران قرار دارد که اگر از این موقعیت راهبردی به درستی بهره ببریم، می‌توانیم در کنار روابط گرم سیاسی از مزیت‌های سرشار اقتصادی در فضایی برد - برد نیز بهره‌مند شویم. در کنار این موضوع می‌توان به گستره قشر جوان و تحصیل‌کرده کشور اشاره کرد که با جهت‌دهی مناسب این پتانسیل در کنار اهرم‌های دیگر می‌توانیم چشم‌انداز روشنی را برای اقتصاد کشور ترسیم کنیم و انتظار جهشی چشمگیر در تجارت و اقتصاد کشور را داشته باشیم.

در این میان صنعت پتروشیمی به‌عنوان یک صنعت مادر که نقش مهمی را در اشتغال، تولید و صادرات به عهده دارد جایگاه حساس و مهمی را به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که سیاست‌های دولتی در 5 سال گذشته تاثیرات مخربی را بر این صنعت داشته است. نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران معتقد است: ما در اقتصاد متکی بر منابع گیر کرده‌ایم و نهایت هنر ما طی این سال‌ها این بوده که بتوانیم در برخی بخش‌ها کارآیی و بهره‌وری حاصل کنیم و با ورود تکنولوژی و فناوری تغییراتی را ایجاد کنیم. به‌طور مثال در کنار استخراج گاز طبیعی محصولات پتروشیمی هم بگیریم یا در استخراج معادن کمیت را بالا برده و کیفیت را کنترل کنیم و بهبود ببخشیم.دکتر پدرام سلطانی در ادامه می‌گوید: صادرات منشأ و برخاسته از تولید است. این در حالی است که ما در بخش‌های دیگر صنعت تولیدی آنچنان با کیفیت و قیمت‌های رقابتی نداریم و طبیعی است که صادرات ما بیشتر به سمت محصولات خام محصولات معدنی، صنایع معدن پایه و صنایع پتروشیمی سوق پیدا می‌کند.

وی درباره مشکلاتی که در پایین‌دست صنعت پتروشیمی درخصوص تامین مواد اولیه وجود دارد و صادرات مواد اولیه به کشورهای دیگر و رقابت‌پذیری بین تولید‌کنندگان پایین‌دست صنعت پتروشیمی کشور و تولید‌کنندگان کشورهای دیگر تصریح کرد: برای توسعه صنایع پایه پتروشیمی یعنی حرکت از گاز طبیعی به سمت تولیدات محصولات پتروشیمی سرمایه‌گذاری خوبی کردیم اما قطعه بعدی ریل یعنی حرکت توسعه صنایع پتروشیمی به سمت پایین‌دستی را کامل نکرده‌ایم. دولت در این بخش هیچ استراتژی و برنامه‌ای ندارد و هیچ مزیتی را به وجود نیاورده است و به دلیل اینکه مزیت در صنایع پتروشیمی است و در پایین‌دست برای آن تمهیدی اندیشیده نشده بنابراین برای واحدهای پتروشیمی به صرفه است که این محصولات را صادر کنند تا بخواهند به تولید‌کنندگان داخلی به قیمت‌های داخلی بفروشند.

سلطانی در ادامه می‌گوید: زمانی که مجتمع‌های پتروشیمی اقدام به فروش محصولات خود به داخل کشور می‌کنند به دلیل اینکه باید مالیات معاف از ارزش افزوده و مالیات بر درآمد را پرداخت کنند (قوانینی که در صادرات از آنها معاف هستند) قیمت‌های بالاتری برای تولید‌کنندگان داخلی تعریف می‌کنند و اینجا است که تولید‌کنندگان پایین دست این صنعت در همین ابتدای کار یک قدم عقب‌تر از تولید‌کنندگان خارجی هستند و بالطبع قیمت تمام شده محصولات آنها بالاتر می‌رود و رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی با همتایان خارجی کم می‌شود و این موضوع باعث می‌شود ارز‌آوری تولیدکنندگان ایرانی از رینگ‌های صادراتی کم شود و در نهایت نمی‌توانند دانش فنی، ماشین‌آلات،‌ تکنولوژی و... را به روز کرده و با گذشت زمان به راحتی از صحنه‌های جهانی و بین‌المللی حذف خواهند شد.وی افزود: نکته دیگر که می‌توان به آن اشاره کرد پرستیژ صادراتی این مجتمع‌ها است که در صورت فروش داخلی پرستیژی برای آنها تعریف نمی‌شود و این هم یکی دیگر از عواملی است که عرضه به کشور‌های خارجی را جذاب‌تر می‌کند.

نایب رئیس اتاق ایران همچنین تصریح کرد: من بارها اعلام کرده‌ام اگر می‌خواهیم صنایع پایین‌دستی پتروشیمی ما رشد کند باید صادرات محصولات پتروشیمی به کشورهای خارجی معاف از مالیات نباشد تا به این ترتیب انگیزه آنها برای صادر کردن برابر با عرضه در بازارهای داخلی باشد تا به این ترتیب صنایع پتروشیمی به فکر توسعه صنایع پایین‌دست خود بیفتند یا حداقل در بازارهای داخلی هم با قیمت‌های مناسب‌تری به توسعه محصولات خود بپردازند و جهتی که صادرات کشور ما در صنعت پتروشمی ارزان‌تر از فروش داخلی است عکس شده و فروش داخلی از صادرات پیشی بگیرد و این مساله به‌عنوان یک اهرم کمک‌کننده است.