به محض اجرایی شدن توافق هسته‌ای، مسئولان وزارت راه و شهرسازی به نمایندگی از صنعت هوایی ایران مذاکرات خود را با دو غول هواپیماساز جهان آغاز کردند. مذاکراتی که پس از چند ماه به نتایج ابتدایی مثبتی رسید تا ایران پیش قرارداد خرید حدود 250 فروند هواپیما از دو شرکت ایرباس و بویینگ را رسما در دستور کار خود قرار دهد.

با وجود آنکه دو طرف اصلی این معامله نسبت به نهایی شدن این قرارداد اصرار دارند، از یک سو ایران به دنبال تامین هواپیماهایی نو برای جایگزین کردن با نمونه‌های فرسوده است و از سوی دیگر ایرباس و بویینگ روی این بازار جدید حساب باز کرده‌اند اما سنگ اندازی‌های آمریکا باعث شده ورود این هواپیماها به ایران با اما و اگر مواجه شود.

هرچند طبق متن برجام، هیچ دولتی حق اعمال محدودیت برای ورود هواپیماهای نو به ایران را ندارد و توافق‌های ماه‌های پیش نیز این امر را اثبات می‌کند، اما منطق اقتصاد این را می‌گوید که ایران به دیگر گزینه‌های خود برای خرید هواپیما نیز فکر کند؛ گزینه‌هایی که شاید از اروپای شرقی یا آسیا باشند.

در طول ماه‌های گذشته هر بار صحبت از مذاکره با روس‌ها برای خرید هواپیمای مسافرتی از آن‌ها شده، مسئولان ایرانی این امر را تکذیب کرده‌اند؛ هرچند منطق اصلی این بوده که هر هواپیمایی باید تست‌های فنی سازمان هواپیمایی را پشت سر بگذارد و در این صورت اجازه ورود به آسمان ایران را خواهد داشت.

این امر در جریان سفر اخیر وزیر راه به چین نیز مطرح شده و وقتی شرکت هواپیما ساز چینی comac از ورود به ایران گفته، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده است که شرط ورود به این عرصه به دست آوردن استانداردهای بین المللی خواهد بود.

این شرکت چینی که از سال 2008 میلادی کار خود را آغاز کرده، در حال حاضر روی دو هواپیمای مسافرتی متفاوت کار می‌کند. نخستین هواپیما به نام ARJ21 در سال 2015 میلادی نهایی شد. این هواپیما که بین 70 تا 105 سرنشین را در خود جای می‌دهد نخستین هواپیمای مسافرتی چینی به حساب می‌آید که از سوی شرکت comac  طراحی شده است. هواپیمای بعدی چینی‌ها C919 است که بناست در سال جاری میلادی طراحی آن به پایان برسد و در سال 2018 به شرکت‌های سفارش دهنده تحویل شود. این هواپیما که نزدیک به 150 مسافر را در خود جای می‌دهد برای رقابت با مدل‌های کم سرنشین ایرباس و بویینگ وارد بازار خواهد شد.

هرچند تا نهایی شدن مدل‌های مسافربری هواپیماهای چینی لااقل به چند ماه زمان نیاز است، اما وزارت راه و شهرسازی ایران از الان تکلیف خود را با بازاریاب‌های چینی روشن کرده است. آنها تنها در صورتی می‌توانند روی بازار ایران حساب کنند که استانداردهای جهانی را به دست آورند.