بازار فولاد باز هم پتانسیل تغییر چهره خود را نشان می‌دهد تا جایی که مجددا شاهد تقویت قیمت‌ها هستیم، ولی این رشد نرخ با اما و اگرهای بسیاری رو به رو است. تلاش تصمیم سازان بازار فولاد برای حمایت از قیمت‌ها با مدیریت طرف عرضه، بیم و امیدهای بسیار در بخش تقاضا، تاثیرپذیری بازار داخلی از سیگنال‌های جهانی، تزریق جو امید در بازار داخلی و برخی خوش‌بینی‌ها به خروج از رکود بخش ساخت و ساختمان با تغییرات جزئی ولی مهم در بخش مسکن همچنین تحریک بازار فولاد از سمت بازار ارز مواردی است که همگی به تغییر شکل بازار فولاد کمک خواهد کرد. این در حالی است که شاید برای اولین بار در سال‌های اخیر، رشد جدی قیمت‌ها پس از یک فاز عقب‌نشینی بسیار جزئی، وارد گام دوم رشد قیمت‌ها شد که نشان می‌دهد چهره بازار فولاد با گذشته تغییراتی جدی را تجربه می‌کند.

با توجه به موارد فوق شاید از این پس باید چهره جدیدی از بازار فولاد را در بررسی‌های خود لحاظ کنیم که این تغییر در رفتار کلی بازار و همچنین سودآوری و استراتژی‌های فعالان و تصمیم‌سازان این حوزه مهم اهمیت بسزایی خواهد داشت.

همان‌گونه که در گذشته به آن اشاره کردیم طولانی شدن رکود در بازار فولاد که شاید بخش بزرگی از آن منبعث از رکود بازار مسکن و تضعیف پروژه‌های عمرانی باشد، عمری بیش از 4 سال دارد، هرچند که تغییرات کوچک و بزرگی در ماه‌های اخیر را شاهد بودیم. طولانی بودن دوران رکود خود دلیل مهمی بر پایان یافتن این واقعیت نامطلوب در بازار است که البته با توجه به جرقه‌های رشد قیمتی در ماه‌های اخیر، می‌توان بهبود بنیادین بازار را با تقریب نسبتا مطلوبی نوید داد. در خصوص جرقه‌های رشد قیمتی باید گفت که ابتدای آن از اسفندماه سال گذشته آغاز شده و تا فروردین ماه سال جاری ادامه داشت، ولی پس از آن شاهد ثبات نسبی قیمت‌ها بودیم.

پس از این دوره با توجه به ورود جدی انجمن تولیدکنندگان فولاد با برگزاری جلسات متعدد، شاهد بودیم که از تابستان سال جاری، هر 3هفته یکبار جرقه‌های رشد قیمتی جدیدی به ثبت می‌رسید که غالب آن از بخش عرضه با مدیریت قیمت‌های پیشنهادی در کنار حجم تولید و تزریق به بازار کلید خورد، ولی با توجه به کم‌رمقی تولید، حالت پلکانی و در پاره‌ای اوقات چهره‌ای رفت و برگشتی به خود گرفته است. این فراز و فرودهای بازار فولاد اگر هیچ خروجی محسوسی هم نداشت، ولی باز هم قدرتمندانه در برابر افت قیمت‌ها موضع‌گیری کرد، اگرچه در طول دهه محرم یا در زمان بارش‌های فصلی و مشکلات حمل‌ونقل، شاهد بودیم که از شدت آن کاسته شد.

این رفتارها در کنار توجه جدی تصمیم‌سازان بازار فولاد به بازارهای جهانی و حتی دورنمای قیمت‌های بین‌المللی به کمک رفتار قیمتی در بازار مواد اولیه و هزینه تولید، نشان می‌دهد که بدنه تصمیم‌سازی در بازار فولاد، این بار با دقت، اطلاعات، قدرت و جسارت بیشتری رفتارهای بازار فولاد را مدیریت می‌کنند.

نکته‌ای که به‌صورت نسبی در رفتار مدیریتی فعالان بازار فولاد کمرنگ جلوه کرده را باید در واقعیت‌های تقاضا جست‌وجو کرد که غالبا از عهده این بخش مدیریتی خارج بوده و تاثیرات مهمی را بر موفقیت این رویکرد مدیریتی بر جای خواهد گذارد که تلاش برای بررسی این وضعیت می‌تواند پاشنه آشیل بازار فولاد را ترمیم کند. هم‌اکنون به نسبت مدت مشابه سال قبل، سفته بازی و واسطه گری در بازار فولاد از رونق بیشتری برخوردار شده که به تقویت تقاضا هرچند غیرواقعی منجر شده و همچنین معاملاتی موسوم به خریدهای انباری را تقویت کرده است. این مطلب را باید بسیار جدی گرفت زیرا از یکسو نشان‌دهنده بازگشت برخی از فعالان قدیمی بازار بوده و از سوی دیگر به تزریق سرمایه به بازار فولاد منجر می‌شود.

این در حالی است که خودنمایی این بخش از خریداران به تقویت موجودی انبارها کمک کرده و البته می‌تواند فضای مدیریت در بازار را برای تصمیم‌سازان اصلی آن محدود کند زیرا بخشی از عرضه‌ها دیگر از طریق کارخانه‌های تولیدی به بازار ارائه نخواهد شد. از سوی دیگر ورود این بخش از فعالان بازار به معاملات که هم‌اکنون به آرامی در حال خودنمایی است ولی در هفته‌های آینده شواهد بیشتری از این واقعیت مجددا خودنمایی خواهد کرد، خود دلیلی از بهبود تقاضای موثر از سمت مصرف‌کنندگان نهایی است که نیاز به حضور این بخش از بازار را توجیه می‌کند.

از سوی دیگر تقویت حجم معاملات در بازار مسکن هرچند به‌صورت آرام و زیرپوستی در حال انجام است، خود دلیلی برای تقویت حجم خرید فولاد به‌شمار رفته، اگرچه خبرها از تقویت اعطای مجوز و افزایش حجم ساخت‌وساز پروژه‌های بزرگ حکایت دارد. این موارد هرچند که هنوز از سمت داده‌های رسمی به صراحت ترسیم نشده ولی انتظار برای اعلام چنین سیگنال‌هایی وجود داشته و دارد. در کنار رشد قیمت فولاد هم‌اکنون شاهد افزایش بهای سیمان و حتی برخی مصالح ساختمانی هستیم که در کنار افزایش قیمت دلار، این بار با پشتوانه‌ای بنیادین در حال تاثیرگذار ی بر بازار مسکن است که تجمیع این موارد در کنار تاثیرگذاری متقابل بازارهای مختلف بر یکدیگر، بر حمایت قیمتی از بازار فولاد نیز منجر خواهد شد. به عنوان نمونه افزایش نقدینگی در کشور، نگرانی از افزایش تورم تولیدکننده و سپس تاثیرگذاری بر تورم مصرف کننده، رشد 26 درصدی بودجه عمرانی سال 96 به نسبت تخصیص واقعی بودجه عمرانی سال جاری، رشد قیمت دلار که محرکی برای تقویت قیمت‌ها و رشد حجم تقاضا خواهد بود همچنین خوش‌بینی‌های موجود به بهبود اوضاع اقتصادی در ماه‌های آینده حتی با توجه به اما و اگرهای انتخاباتی، مواردی است که می‌توانند همگی از تقویت این بازار حمایت کنند.

در نهایت باید به زمزمه‌های اجرایی شدن ماده 37 قانون بهبود فضای کسب‌وکار رقابت‌پذیر اشاره کرد که در ذیل این قانون، هر کالای عرضه شده در بورس کالا برای صادرات نیاز خواهد داشت تا 3 مرتبه در این بورس عرضه شده و سپس مجوز صادرات آن صادر خواهد شد. این بند قانونی را باید بسیار مهم ارزیابی کرد هرچند که در سال 91 مصوب شده، در سال 94 دستورالعمل اجرایی آن صادرشده ولی هنوز به‌صورت واقعی عملیاتی نشده است. در صورت تحقق اجرای این قانون، قطعا حجم عرضه بسیاری از عرضه‌ها در بورس کالا افزایش داشته و سیگنالی برای تامین ساده‌تر بازار داخلی، از محصولات مورد نیاز خواهد بود.

در صورت تحقق چنین رویکردی در کنار بالاتر بودن قیمت‌های داخلی به نسبت نرخ‌های صادراتی برخی از کارخانه‌های نسبتا کوچک و متوسط، ساده‌ترین خروجی این وضعیت را باید در افزایش سودآوری شرکت‌های بزرگ عرضه‌کننده در بورس کالا به‌شمار آورد که برای بخش‌های مختلف صنعتی وضعیت بهتری را به همراه خواهد داشت. با توجه به این موارد شاید از این پس شاهد رشد عرضه برخی کالاهای خاص در بورس کالای ایران باشیم که به این دلیل می‌توانیم به فکرتقویت بنیادین بازارهای کالایی با محوریت بازار فولاد باشیم که چهره‌ای جدید از معاملات را با رونق حجم دادوستدها ترسیم‌خواهد کرد.