«قیمت نفت سال ۲۰۱۷ میلادی چند دلار خواهد بود؟» این پرسشی است که این روزها موسسات معتبر بین‌المللی با انتشار گزارش‌هایی سعی در پاسخگویی به آن  دارند و بر اساس نتایج تحلیل‌های منتشر شده قیمت هر بشکه نفت سال آینده میلادی بین ۴۹ تا ۵۵ دلار خواهد بود.

ایران سال ۲۰۱۶ میلادی هر چند در برخی از روزها رکورد صادرات دو میلیون و ۴۴۰ هزار بشکه نفت را ثبت کرد اما متوسط صادرات نفت و میعانات گازی کشور امسال حدود دو میلیون بشکه در روز بوده که با احتساب متوسط قیمت بشکه‌ای ۴۰ دلار، درآمد نفتی ایران امسال حدود ۲۹ میلیارد دلار خواهد بود.

علاوه بر این امسال ایران حدود ۴۰۰ تا ۴۸۰ هزار بشکه فرآورده‌های نفتی شامل گازوئیل، نفت کوره، گاز مایع و نفتای سبک و سنگین هم به بازار صادر کرده که با احتساب قیمت نفت کوره بشکه‌ای حدود ۴۰ دلار و متوسط قیمت ۶۰ دلاری برای سایر فرآورده های نفتی درآمد صادرات فرآورده نفتی ایران امسال بین ۷.۵ تا ۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

با این وجود سال ۲۰۱۷ میلادی، قطعا سالی متفاوت از حیث بالا بودن قیمت نفت به شمار می‌رود به ویژه آنکه احتمال پایبندی اعضای اوپک و کشورهای غیر عضو اوپک همچون روسیه و قزاقستان به طرح کاهش یک میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه‌ای کاهش تولید نفت می‌توان زمینه را برای گران نگاه داشتن قیمت نفت فراهم کند.

بر اساس آمار رسمی، سال ۲۰۱۷ میلادی تقاضا برای نفت در بازار با ثبت افزایشی حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه‌ای به حدود ۹۵ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه در روز می‌رسد که با احتساب کاهش ۱.۷ میلیون بشکه‌ای تولید نفت اوپک و غیر اوپک، قطعا سال پیش روی میلادی، بازار با کمترین عرضه مازاد نفت روبرو خواهد شد.

سال ۲۰۱۷ میلادی پیش بینی می‌شود تقاضا برای نفت اوپک به روزانه ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه برسد که در این صورت عملا با احتساب کاهش تولید کشورهای عضو، عرضه و تقاضا برای نفت اوپک به نقطه سر به سر خواهد رسید. از سوی دیگر درحالی قرار است از ابتدای ژانویه ۲۰۱۷ تولید روزانه نفت عربستان حدود ۴۸۶ هزار بشکه، عراق ۲۱۰ هزار بشکه، امارات ۱۳۹ هزار بشکه و سایر کشورهای اوپکی کاهش یابد که مطابق با توافق نشست وین، مجوزی برای افزایش تولید ۹۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران صادر شده است.

سال آینده چقدر نفت تولید و صادر می‌کنیم؟

متوسط تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه بوده که در روزهای پایانی سال (اکتبر ۲۰۱۶) این تولید به سه میلیون و ۷۲۰ هزار بشکه در روز رسید و پیش بینی می‌شود با بهره‌برداری از چند طرح جدید افزایش تولید نفت شامل فاز اول لایه نفتی پارس جنوبی، فاز اول توسعه آذر و میادین یاران شمالی، جنوبی و آزادگان جنوبی تولید نفت ایران حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد.

بر این اساس تولید نفت ایران سال ۲۰۱۷ میلادی بدون احتساب میعانات گازی به حدود سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه تا سه میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود. علاوه بر این سال آینده میلادی با بهره‌برداری از پنج فاز جدید پارس جنوبی شامل فازهای ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی ظرفیت تولید روزانه میعانات گازی کشور حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. در شرایط فعلی ظرفیت تولید میعانات گازی ایران حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز بوده که با احتساب تولید پنج فاز جدید پارس جنوبی این ظرفیت به حدود ۸۵۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد.

از این میزان تولید میعانات گازی حدود ۱۶۰ تا ۱۸۵ هزار بشکه به عنوان خوراک تحویل پالایشگاه‌های نفت و تعدادی از مجتمع‌های پتروشیمی خواهد شد و ۱۲۰ هزار بشکه میعانات گازی هم احتمالا از خرداد ماه سال آینده به عنوان خوراک تحویل فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس خواهد شد.

از این رو با در نظر گرفتن مصارف داخلی و افت طبیعی تولید در فازهای پارس جنوبی، ایران سال ۲۰۱۷ میلادی دست کم روزانه از توان صادرات ۵۰۰ هزار بشکه میعانات گازی برخوردار بوده که با احتساب صادرات روزانه ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت در قالب قراردادهای بلندمدت و تک محموله به طور متوسط حجم صادرات نفت و میعانات گازی کشور در محدوده دو میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود.

علاوه بر این سال آینده با توجه به افزایش تولید گاز و جایگزینی گاز با فرآورده‌های نفتی در سبد تامین سوخت صنایع و نیروگاه‌ها، حجم صادرات فرآورده‌های نفتی در محدوده ۵۰۰ هزار بشکه در روز تثبیت خواهد شد.

۳ سناریوی نفتی در بودجه ۹۶

با در نظر گرفتن حجم صادرات روزانه دو میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه نفت و میعانات گازی، سه سناریوی قیمت برای نفت و میعانات گازی (نفت سبک) ایران در سال ۲۰۱۷ میلادی شامل سناریوی خوش بینانه قیمت نفت بشکه‌ای ۵۵ دلار (قیمتی که در لایحه بودجه سال ۹۶ دولت گنجانده)، سناریوی میانه قیمت نفت ۵۰ دلاری و سناریوی بدبینانه نفت ۴۵ دلاری است.

در سناریوی خوش بینانه و با احتساب نفت بشکه‌ای ۵۵ دلار، درآمد روزانه نفت ایران سال ۹۶ به حدود ۱۵۹ میلیون دلار و درآمد تجمیعی سال به حدود ۵۸ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار می‌رسد. در سناریوی میانه هم در آمد روزانه فروش نفت ایران به ۱۴۵ میلیون دلار و درآمد تجمیعی به ۵۳ میلیارد دلار خواهد رسید. علاوه بر این با احتسال سناریوی بدبینانه قیمت ۴۵ دلاری برای نفت ایران در سال ۹۶ درآمد روزانه فروش نفت کشور به حدود ۱۳۰ میلیون دلار و درآمد تجمیعی به حدود ۴۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار می‌رسد.

از سوی دیگر سال آینده قطعا حجم صادرات فرآورده‌های نفتی ایران به میزان ۲۲۰ هزار بشکه صادرات روزانه نفت کوره و با احتساب متوسط قیمت ۴۵ دلاری (قیمت نفت کوره صادراتی در بازار سنگاپور در سال ۲۰۱۶)، صادرات روزانه ۷۰ هزار بشکه گازوئیل با احتساب متوسط قیمت ۶۰ دلاری، ۱۷۰ هزار بشکه گازمایع و مایعات گازی و ۴۰ هزار بشکه انواع نفتای سبک و سنگین در مجموع حدود ۱۰ میلیارد دلار درآمد از این محل کسب خواهد شد.

به عبارت دیگر با احتساب سناریوی نفت ۵۰۰ دلاری دولت در قالب لایحه بودجه سال ۹۶ و درآمد صادرات فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی و محصولات گازی، دولت یازدهم در سال پایانی فعالیت خود به حدود ۶۸ تا ۷۰ میلیارد دلار درآمد نفتی دست می‌یابد که حدود دو برابر درآمد نفت سال ۹۵ خواهد بود.

بودجه ایران نفتی‌ترین بودجه اوپک شد

هر چند وزیران نفت اوپک و غیر اوپک به آینده بازار نفت در سال ۲۰۱۷ میلادی اظهار خوش بینی کرده‌اند اما در اکثر کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت قیمتی محتاطانه برای درآمد و فروش نفت برای بودجه سال ۲۰۱۷ میلادی در نظر گرفته شده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اخیرا با انتشار گزارشی، اعلام کرده است: برای سال ۲۰۱۷ میلادی قزاقستان نفت بشکه‌ای ۴۰ دلاری، عراق ۴۵ دلاری، کانادا ۳۶ تا ۴۳ دلاری، روسیه ۴۰ دلاری، قطر ۴۵ تا ۴۹ دلاری را برای بودجه سال ۲۰۱۷ میلادی گنجانده‌اند.

با این وجود ایران گران قیمت ترین نفت را برای بودجه سال ۱۳۹۶ پیش بینی کرده و برای سال آینده دولت در قالب لایحه بودجه قیمت نفت بشکه‌ای ۵۵ دلار را به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده‌اند تا بودجه ایران نفتی‌ترین بودجه اوپک برای سال ۲۰۱۷ میلادی لقب بگیرد.

یکی دیگر از ویژگی‌های نفتی بودجه سال ۹۶ هم آن است که سال آینده میران وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی درحالی به ۳۵.۸ درصد افزایش می‌یابد که این وابستگی در بودجه امسال حدود ۲۵.۵ درصد بوده است.