تعیین قیمت پایه برای سنگ‌آهن قرار است براساس آیین نامه اجرایی ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید و آیین‌نامه مصوبه هیات وزیران انجام شود. به تازگی بورس کالا با انجمن سنگ‌آهن و شرکت‌های فولادی مذاکراتی داشته و آمادگی خود برای همکاری با این دو صنعت را اعلام کرده است. تولیدکنندگان سنگ‌آهن از تغییرات قیمت در بورس کالا و شرکت‌های فولادی از اینکه خرید سنگ‌آهن برایشان گران‌تر تمام شود ابراز نگرانی کرده‌اند. در حال حاضر مقرر شده سنگ‌آهن به صورت نقدی عرضه شود. عرضه این ماده اولیه نخستین‌بار در رینگ صادراتی بورس کالا شهریور ۹۰ اتفاق افتاده و حجم معاملات سنگ‌آهن از ۱/۶میلیون تن در این سال به ۱/۶میلیون تن در ۹ماهه ابتدی سال ۹۵ رسیده است.

سناریوی تولیدکننده و مصرف کننده

مدیرعامل بورس کالا با یادآوری قانون رفع موانع تولید گفت: براساس این قانون صادرکنندگان به شرطی از عوارض صادرات معاف هستند که محصول را سه بار در بورس عرضه کنند و پس از تامین نیاز داخلی می‌توانند نسبت به صادرات به سایر کشورها اقدام کنند. حامد سلطانی‌نژاد با بیان اینکه سعی شده است عرضه محصول با قیمت مناسب انجام شود، افزود: بحث بورس کالا با این دو انجمن بر سر همین قیمت متناسب است. در این‌باره با دو سناریو روبه‌رو هستیم، یکی سناریوی مصرف‌کننده و دیگری تولیدکننده که براساس یک سناریو از قیمت واردات به قیمت داخلی می‌رسیم، یعنی واردات منهای هزینه‌های واردات و تبدیل به قیمت پایه برای عرضه در بورس و دیگری صادرات منهای هزینه‌های آنکه به قیمت پایه تبدیل می‌شود. وی درباره سناریوی سوم گفت: این سناریو که خیلی کاربردی نیست، پایه قرار دادن قیمت شمش برای رسیدن به قیمت پایه برای سنگ‌آهن است. از این‌رو دو سناریوی واردات و صادرات را مدنظر قرار می‌دهیم.

سلطانی‌نژاد تصریح کرد: باید دقت کنیم قیمتی که در بورس تعیین می‌شود قیمت پایه است، به‌طور قطع درصورت وجود تقاضا رقابت ایجاد شده این قیمت می‌تواند افزایش یابد. وی با بیان اینکه بورس کالا با انجمن‌های تولیدکنندگان سنگ‌آهن و فولاد به‌طور منظم جلساتی برگزار می‌کند تاکید کرد: اگر دوستان نظری دارند به این انجمن‌ها انعکاس دهند. در این جلسات به طور مستمر درباره قیمت پایه، روش‌های عرضه و حتی درباره دوره تناوب عرضه مذاکراتی داشته‌ایم. سلطانی‌نژاد ادامه داد: اینکه سه بار عرضه چه تناوبی داشته و با چه فاصله زمانی انجام شود هم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

به گفته این مقام مسئول در بورس کالا، عرضه سنگ‌آهن در سال ۹۴ در رینگ صادراتی ۲/۷ میلیون تن و این رقم از ابتدای سال ۹۵ تاکنون به ۱/۶ میلیون تن رسیده است. براین اساس در رینگ داخلی ظرفیت عرضه تا ۱۵ میلیون تن در سال وجود خواهد داشت و رقم عرضه به ۳۳هزار تن خواهد رسید. سلطانی‌نژاد نحوه انجام معاملات سنگ‌آهن در گام نخست را در بازار نقدی عنوان کرد و افزود: عرضه‌کنندگان از سازوکار تسویه بورس کالا بهره‌مند خواهند شد و برای زمان بعد از پذیرش این کالا گواهی سپرده هم می‌تواند مورد معامله قرار گیرد. وی رفتن تدریجی به سمت تبدیل قراردادهای بلندمدت به طلایی را از اهداف اصلی عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا برشمرد و تاکید کرد: با این اقدام خیال فولادسازان بابت قیمت راحت باشد و تولیدکنندگان سنگ‌آهن هم از قیمت‌گذاری مطمئن باشند.

تامین مالی بدون وثیقه

مدیرعامل بورس کالا درباره تامین مالی شرکت‌های معدنی با استفاده از قراردادهای سلف موازی اظهار کرد: به‌دلیل اینکه شرکت‌های معدنی دارایی مشخصی نداشته و معدن را هم نمی‌توانند به‌عنوان وثیقه به بانک بدهند بنابراین روش تامین مالی از بانک برایشان خیلی راحت نیست. سلطانی‌نژاد با بیان اینکه استفاده از ابزارهای جدید برای عرضه محصولات در بورس به تولیدکننده فولاد امکان پیش‌بینی از آینده را می‌دهد، تصریح کرد: این ابزار امکان برنامه‌ریزی برای تولید و صادرات را فراهم می‌کند. به این ترتیب که تولیدکنندگان سنگ‌آهن می‌دانند که چه مقدار تولید کنند تا مشتری داشته باشند و تولیدکنندگان فولاد هم از اینکه با چه قیمتی محصولات را درآینده می‌خواهند بخرند مطلع می‌شوند. از آنجا که تغییرات قیمت‌های محصولات فولادی بسیار کم است بنابراین این ابزار توان آینده‌نگری می‌دهند. درصورتی که بتوانیم با این ابزارها قیمت مواد اولیه فولاد را برای تولیدکنندگان تثبیت کنیم بنابراین قیمت فولاد برای صنایع پایین دستی هم خیلی متلاطم نخواهد بود.

وی در ادامه درباره برنامه بورس کالا برای پذیرش سایر فلزات مثل سرب و روی گفت: این فلزات در بورس کالا کم و بیش معامله می‌شوند اما در حوزه روی ساختار فزونی تقاضا بر عرضه وجود داشته است و از این نظر بازارش خیلی شکل نگرفته است. بورس کالا آمادگی دارد مباحث را دنبال کرده و بازار این محصول را ایجاد کنیم. به گفته سلطانی‌نژاد درباره خاک روی زمانی مباحثی مطرح شده بود که به دلیل نظام سهمیه‌بندی برای این کالا هنوز قابلیت عرضه در بورس را ندارد اما برخی تولیدکنندگان آمادگی خود را اعلام کرده‌اند.

مهندسی معکوس از قیمت‌های جهانی

بهرام شکوری درباره نتایج گفت‌وگو با بورس کالا گفت: برای قیمت‌گذاری سنگ‌آهن براساس فرمول خاصی با بورس کالا به توافق قطعی رسیدیم. این فرمول براساس الگویی از مهندسی معکوس از قیمت‌های جهانی است. وی در ادامه تعیین قیمت مناسب و پرداخت به موقع بهای سنگ‌آهن از سوی خریداران را از مزایای عرضه این کالا در بورس عنوان کرد و افزود: درحال متقاعد کردن دولت هستیم تا درصورتی که این محصول، مازاد برنیاز داخل در بورس عرضه شد، تا مدتی صادر شود تا احیای دوباره و تکمیل زنجیره ارزش سنگ‌آهن و فولاد بتوانیم سنگ‌آهن را در داخل کشور عرضه کنیم. شکوری با بیان اینکه یکی از مشکلات سنگ‌آهنی‌ها این بود که سه بار عرضه در بورس به دلیل نوسانات قیمت این ماده مشکل‌ساز شود اما با شفاف‌سازی مسئولان بورس کالا مشخص شد عرضه می‌تواند در سه روز متوالی باشد و در این‌صورت عرضه‌کنندگان دیگر نگران نوسانات قیمت نخواهند بود. بعد از سه بار عرضه درصورتی‌که خریدار داخلی نباشد می‌توانند نسبت به صادرات اقدام کنند. وی با تاکید بر این مطلب که سنگ‌آهن در حال حاضر هم در رینگ صادراتی بورس کالا عرضه می‌شود، تاکید کرد: درصورت برقراری ارتباط بین بورس‌های سایر کشورها وضعیت عرضه این کالا نیز تحت تاثیر قرار گرفته و بیشتر می‌شود.