اگرچه اثر کاهش تولیدات کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در به تعادل رساندن عرضه و تقاضای نفت و همچنین ترمیم قیمت آن در سال‌جاری میلادی با فاصله‌ای زمانی مشخص خواهد شد، اما بررسی سالانه رویترز که اخیرا انجام شده است، نشان می‌دهد کارشناسان حوزه انرژی چشم‌انداز روشنی برای قیمت نفت در سال‌های 2017 و 2018 دارند. موج خوش‌بینی کارشناسان به رشد قیمت نفت در دو سال آینده در حالی است که بازار نفت در پی شک و تردید به اجرای توافق کاهش تولید از سوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، بزرگ‌ترین کاهش هفتگی از ماه نوامبر به این‌سو را تجربه می‌کند.

روند کاهشی قیمت نفت در هفته گذشته در حالی بوده است که بسیاری از کشورها از جمله عربستان و متحدانش در خلیج‌فارس، روسیه و عراق در روزهای اخیر از کاهش تولید خود خبر داده‌اند. برای مثال، عراق به عنوان کشوری که در ابتدا خواهان معاف شدن از طرح کاهش تولید بود، در نهایت با پیوستن به این طرح اخیرا کاهش تولید خود را آغاز کرده است. بر این اساس مقام‌های وزارت نفت عراق روز جمعه و همگام با توافق 10 آذرماه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در وین برای کاهش یک میلیون و 200 هزار بشکه‌ای در ژانویه سال 2017، از کاهش صادرات نفت خام خود خبر دادند. همچنین فلاح العامری نماینده عراق در اوپک به خبرنگاران گفت: عراق تصمیم دارد صادرات نفت خود را از میدان‌های جنوبی این کشور 350 تا 400 هزار بشکه در روز کاهش دهد.

عامری تصریح کرد: به این ترتیب صادرات نفتی عراق از 3 میلیون و 510 هزار بشکه در دسامبر (آذر/ دی) به 3 میلیون و 100 یا 3میلیون و 150 هزار بشکه کاهش خواهد یافت. همچنین وزیر نفت عربستان نیز به تازگی اعلام کرده است تولید نفت کشورش به زیر 10میلیون بشکه رسیده است. اما با وجود آمارهایی از این دست، به‌نظر می‌رسد اعتماد بازار نفت هنوز به جریان کاهش تولید از سوی کشورهای متعهد جلب نشده است. اما عامل دیگری که در کنار شک و تردید بازار نسبت به اجرای توافق کاهش تولید باعث روند کاهشی بازار نفت در هفته گذشته شد، نگرانی‌ها از سلامت اقتصاد چین بود. بر این اساس انتشار گزارشی در مورد کاهش شدید صادرات این کشور، تاثیری منفی بر احساس حاکم بر بازار نفت داشت.

به گفته تجار، آمار بی‌سابقه واردات نفت چین در ماه دسامبر و رسیدن آن به 8/6 میلیون بشکه در روز تا حدودی به تقویت قیمت‌ها کمک کرد، اما این آمارها نتوانست نگرانی‌ها از سلامت کلی اقتصاد چین و اثر آن بر اقتصاد جهانی را پنهان کند. به این ترتیب، بازار نفت آخرین روز کاری خود در هفته گذشته را در حالی به پایان برد که قیمت هر بشکه نفت برنت با 56 سنت کاهش به 55 دلار و 45 سنت رسید، این اتفاق به معنای کاهش حدودا 3 درصدی قیمت این محصول در هفته گذشته است. قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا نیز در پایان معاملات روز گذشته، 64 سنت کاهش یافت و به 52 دلار و 37 سنت بر بشکه رسید که کاهش هفتگی تقریبا 3 درصدی را برای این محصول به ثبت رساند.اما همان‌طور که اشاره شد، با وجود تردید بازار نسبت به اجرای توافق کاهش تولید و ثبت روند کاهشی در هفته گذشته، همچنین افزایش نگرانی‌ها نسبت به آینده اقتصادی چین که از نگاه کارشناسان تهدیدی است که «می‌تواند رشد قیمت نفت را در سال‌های آینده متاثر سازد»، آخرین نظرسنجی رویترز از فعالان حوزه نفت حاکی از موج خوش‌بینی آنها به رشد قیمت نفت در دو سال آینده میلادی است.

تاکید 1000 کارشناس بر رشد قیمت نفت

بر اساس نظرسنجی رویترز از کارشناسان حوزه انرژی در رابطه با چشم‌انداز قیمت نفت در سال‌های 2017 و 2018، بازار نفت در سال‌های پیش‌رو با ریسک کمتری برای حرکت نزولی همراه خواهد شد. به این ترتیب انتظارات قیمتی برای دو سال آینده، با آخرین نظرسنجی‌ها که در ماه مارس 2016 انجام شده بود کمی متفاوت و رو به رشد بود. اما در نظرسنجی اخیر که در آن پرسش‌نامه‌ای برای 5 هزار کارشناس بازار ارسال شده بود، بیش از هزار پاسخ در بازه زمانی 9 تا 11 ژانویه دریافت شده است. بر اساس نظر این هزار کارشناس بازار، انتظار می‌رود قیمت نفت خام برنت در سال 2017 به‌طور متوسط به 55 تا 60 دلار بر بشکه برسد، این انتظار در حالی مطرح می‌شود که بر اساس نظرسنجی‌های قبلی، قیمت نفت برنت چیزی بین 45 تا 50دلار در هر بشکه پیش‌بینی شده بود. همچنین نتایج این نظرسنجی در رابطه با چشم‌انداز قیمت نفت خام برنت در سال 2018 نیز نشان می‌دهد کارشناسان انتظار دارند متوسط قیمت این محصول بین 60 تا 65 دلار بر بشکه باشد. این محدوده قیمتی نسبت به بررسی‌ قبلی که در سال 2016 انجام شده بود، با رشد همراه بوده است، زیرا در آخرین نظرسنجی قیمت 60 دلار برای هر بشکه نفت خام برنت اعلام شده بود.

نفت 70 دلاری در پایان دهه

اما آن‌طور که از تحلیل پاسخ‌های کارشناسان برمی‌آید، انتظار می‌رود متوسط قیمت‌ها در پایان دهه پیش‌رو، 70 دلار در هر بشکه باشد، رقمی که در 9 ماه گذشته و در نظرسنجی‌های گوناگون تغییری نکرده است. اما بالا رفتن انتظارها از رشد قیمت نفت در پیش‌بینی سال‌های 2017 و 2018 به این علت است که تعداد کارشناسانی که قیمت‌های پایین را پیش‌بینی کرده بودند نسبت به کارشناسانی که قیمت‌های بالاتر را مطرح کرده بودند، بسیار کمتر بوده است. به این ترتیب نتیجه‌ای که می‌توان از بررسی اخیر رویترز به دست آورد این است که فعالان حرفه‌ای بازار در مقایسه با نظرسنجی قبلی، نسبت به خرسی شدن وضعیت بازار (انتظار برای افت قیمت نفت) کمتر بدبین هستند. این نگاه از آنجا سرچشمه می‌گیرد که فعالان حرفه‌ای بازار نفت، خطر حرکت نزولی این بازار را نسبت به آنچه در اوایل سال 2016 رخ داده بود، بسیار کمتر می‌بینند.

به این ترتیب درصد کسانی که در نظرسنجی سال گذشته انتظار متوسط قیمت 40 دلار در هر بشکه را برای سال 2107 مطرح کرده بودند، از 23 درصد به 2/5 درصد در نظرسنجی اخیر کاهش پیدا کرده است. همچنین درصد کارشناسانی که انتظار نفت 50 دلاری یا کمتر را برای سال 2018 مطرح کرده بودند، از 37درصد به 15 درصد در نظرسنجی اخیر کاهش یافته است. اما همان‌طور که اشاره شد، با وجود نوسانی که در پیش‌بینی قیمت برای دو سال آینده میلادی مشاهده می‌شود، تغییرات اندکی در مورد قیمت نفت در پایان این دهه مشاهده می‌شود تا آنجا که پیش‌بینی‌های بلندمدت‌تر، به‌طور گسترده بر نفت حدود 70 دلار بر بشکه در اواخر دهه تاکید دارند. به این ترتیب درصد پاسخ‌دهندگانی که انتظار متوسط قیمت کمتر از 60 دلار را برای انتهای دهه پیش‌رو مطرح کرده بودند، در مقایسه با نظرسنجی‌های قبلی تغییر چشمگیری نداشته و به 35 درصد نسبت به 42 درصد پیشین رسیده است.

خداحافظ نفت 100 دلاری

در‌نظرسنجی اخیر، تعداد کمی از پاسخ‌دهندگان یک جهش قیمتی را قبل از پایان سال 2020 پیش‌بینی می‌کنند. بررسی‌های رویترز نشان می‌دهد درصد افرادی که متوسط قیمت 80 دلار بر بشکه را پیش‌بینی کرده بودند، از 35 درصد به 24 درصد در آخرین نظرسنجی کاهش یافته است. اما در این نظرسنجی، درصد افرادی که بازگشت قیمت نفت به بیش از 100 دلار در پایان دهه را پیش‌بینی کرده بودند، از حدود 8 درصد به کمتر از 4 درصد رسیده است. نکته جالب توجه در رابطه با پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی این است که 24 درصد از این افراد به‌طور مستقیم در تولید نفت و گاز (اکتشاف، حفاری، تولید، پالایش، بازاریابی و حوزه خدمات) درگیر هستند. دیگر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی نیز در بخش بانکداری و امور مالی (20 درصد)، صندوق‌های تامین مالی (11درصد)، پژوهش (8 درصد)، خدمات حرفه‌ای (8 درصد) و تجارت فیزیکی (8 درصد) مشغول به‌کار هستند. با این حال باید دید در روزهای آینده و با انتشار انتظار‌های قیمتی جدید، دیگر کارشناسان و موسسات کدام محدوده قیمتی را برای طلای سیاه محتمل ارزیابی خواهند کرد؟