اینکه از این فرصت به‌دست آمده استفاده می‌شود یا نه و کدام صنایع متاثر از این اقدام وضعیت مطلوبتری خواهند داشت، پرسشی است که بیشتر کارشناسان در پاسخ به آن رفع موانع بانکی را در ایجاد فضایی بهینه و مطلوب موثر می‌دانند.

صنایع جذاب برای سرمایه‌گذار خارجی

شرایط به سمت عادی‌سازی پیش می‌رود و کشور از وضعیت خیلی خاص به سمتی می‌رود که شرایط عادی‌تر شده و هزینه‌هایی که تحریم به کسب و کارها تحمیل کرده است روز به روز کمتر می‌شود. این بخشی از صحبت‌های استاد دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس بازار سرمایه است. به گفته علی سرزعیم صنایع با دو مشکل درونی و موانع بیرونی روبه‌رو هستند که بعد از برجام، موانع بیرونی در حال حذف شدن است.  وی ادامه داد: حالا مسئله جدی که پیش روی صنعت کشور است کم‌کم خودش را نشان می‌دهد؛ مشکلاتی از قبیل رقابت‌ناپذیری، قیمت تمام‌شده بالا و... برای رهایی از این مشکلات باید کارهای زیادی انجام شود یکی از این کارها، گرفتن شریک و سرمایه‌گذار خارجی، نوسازی تجهیزات، اصلاح شیوه‌های مدیریتی و رصد بازارهای جهانی و مسائلی از این دست است.

سرزعیم دو صنعت خودرو و پتروشیمی را از جمله صنایع متاثر از برجام برشمرد و افزود: صنعت خودرو بعد از برجام و رفع موانع واردات قطعات، وضعیت رو به بهبودی دارد و شرکت‌های پتروشیمی که امکان صادرات برایشان بیشتر تسهیل شده به طور مشخص صنایعی هستند که متاثر از برجام بودند. سرزعیم درباره وضعیت صنایع معدنی و فلزی با بیان اینکه گروه‌های بورسی تحت تاثیر قیمت‌های جهانی همچنان مشکل دارند، افزود: این صنایع با بهبود قیمت‌های جهانی وضعیت مطلوب‌تری خواهند داشت. وی بخش‌های مربوط به خدمات، آی‌تی، گردشگری و خودرو را از جمله صنایع جذاب برای سرمایه‌گذار خارجی برشمرد.

جذب ۵ هزار میلیارد ریالی سرمایه‌گذاری خارجی در فرابورس

سرمایه‌گذاران خارجی پس از اجرای برجام، حدود ۵ هزار میلیارد ریال سرمایه وارد فرابورس کردند که نیمی از آن به بازار بدهی و نیم دیگر به بازار سهام اختصاص داشته است. پیش از برجام، سرمایه‌گذاران خارجی حضور چشمگیری در فرابورس نداشتند، اما با اجرای برجام، سرمایه‌گذاران خارجی وارد بازار بدهی و سهام کنترلی بخش شرکت‌ها شدند. مدیرعامل فرابورس درباره میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی پس از برجام، اظهارکرد: سرمایه‌گذاران خارجی بیشتر برای خرید سهام شرکت‌هایی اقدام کردند که بتوانند مدیریت آنها را دست بگیرند، زیرا در گذشته، با این شرکت‌ها همکاری‌هایی داشته‌اند. امیر هامونی با بیان اینکه در ماه‌های گذشته سرمایه‌گذارانی از آسیا و اروپا وارد فرابورس شده‌اند، بیان کرد: گزارش‌ها نشان می‌دهد بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی فرابورس، متعلق به آلمان، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و شرق آسیا بوده‌اند.

شاید میزان سرمایه‌گذاری خارجی در فرابورس چشمگیر نباشد، اما باید توجه داشت برای جذب سرمایه‌گذاری بیشتر باید زیرساخت‌های لازم در بخش بانکی، فناوری اطلاعات و صورت‌های مالی و داده‌های شرکت‌ها به طور مرتب و شفاف منتشر شود. بنابر این گزارش، بر اساس قانون، خارجی‌ها می‌توانند پس از پشت‌سر گذاشتن مراحل قانونی و اخذ کد معاملاتی، در همه بازارها از جمله فرابورس، فعالیت کنند. پس از رفع تحریم‌ها، تمایل اشخاص و شرکت‌های خارجی برای حضور در بازار سرمایه ایران با هدف خرید سهام و اوراق بهادار افزایش یافته، به طوری که اعلام شده است ارزش خرید آنها در خرداد ۱۳۹۵ به ۷۹۸ میلیارد ریال رسید. تعداد سرمایه‌گذاران خارجی در بورس ایران در ماه‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته است؛ با صدور ۲۵ کد سهامدار خارجی در خرداد امسال، تعداد افراد و شرکت‌های خارجی دارنده کد سهامداری برای فعالیت در بازار سرمایه ایران به ۶۳۶ کد رسید. همچنین نخستین کد سهامدار خارجی بازار سرمایه ایران را آبان ماه سال ۷۳ یک شرکت آلمانی دریافت کرد. برجام در ۱۹ مهر ۱۳۹۴ در قالب قانون «اقدام متناسب و متقابل ایران در اجرای برجام» به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و با تایید شورای نگهبان در ۲۳مهر برای اجرا به دولت ابلاغ شد. این توافق از ۲۶دی ۹۴ با انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اجرای تعهد ایران در حوزه هسته‌ای، با برچیده شدن همه تحریم‌های ایران مرتبط با موضوع هسته‌ای به مرحله اجرا رسید.

رشد ۴۲ درصدی ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بازار سرمایه

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی پس از برجام، کانون توجه گروه‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی متعددی بوده است، این سرمایه‌گذاران در جلسه‌های مختلف با مدیران سمات، با فرآیند سرمایه‌گذاری، قوانین و مقررات و چگونگی ورود به بازار سرمایه ایران آشنا می‌شوند. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در تشریح آخرین جزییات سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه براساس جدیدترین آمارهای اعلام کرده است، از دی ماه سال گذشته ۲۶۴ سرمایه‌گذار خارجی کد سهامداری خود را از شرکت سپرده‌گذاری دریافت کرده‌اند که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۲ درصد افزایش داشته است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه (سنا) محمدرضا محسنی مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری گفت: گزارش‌ها نشان می‌دهد تحرک سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سرمایه، افزایش چشمگیری داشته است و ارزش معاملات آنها نیز نزدیک به ۵برابر افزایش یافته است.

براساس این گزارش، پس از اجرای برجام و رفع تحریم‌ها، تمایل اشخاص و شرکت‌های خارجی برای حضور در بازار سرمایه ایران با هدف خرید سهام و اوراق بهادار افزایش یافته است. سعید فلاح‌پور عضو هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در این باره گفته است: سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه کشور در اوایل سال ۱۳۹۲ حدود یک هزار و ۳۹۷ میلیارد ریال بوده که این رقم در آذر امسال با ۷۸۲ درصد رشد به ۱۲ هزار و ۳۲۱ میلیارد ریال رسیده است. در حال حاضر سرمایه‌گذارانی از امریکا، انگلیس، روسیه، آلمان، سوییس، سوئد، ازبکستان، چین، هلند، هند، ترکیه، لبنان، افریقای جنوبی، ژاپن، قبرس، ایتالیا، امارات، نروژ، یونان، اندونزی، مالدیو، هنگ‌کنگ، قطر، عراق، پاکستان، سوریه، لوکزامبورگ، کویت، نیوزیلند، مالزی و افغانستان در این بازار فعال هستند.