در چند ماه اخیر، بر اساس تکلیف قانونی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئول شناسایی خانوارهای نیازمند و پردرآمد شده تا یارانه نقدی صرفا به خانوارهای نیازمند پرداخت شود.

بر اساس آیین نامه تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۵ که شهریور ماه امسال از سوی معاون اول رئیس جمهور به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابلاغ شد، این وزارت خانه مکلف شد خانوارهای مشمول حذف یارانه نقدی را شناسایی و پیش از هر گونه اقدام برای حذف یارانه، نسبت به اطلاع رسانی به سرپرستان این خانوارها اقدام کند.

در همین زمینه پایگاه اطلاعاتی رفاه ایرانیان با هدف شناسایی سطح درآمدی خانوارها به روزرسانی شد و معیار و ملاک تفکیک خانوارهای نیازمند از سایر خانوارها قرار گرفته است. 

از طریق این سامانه، دارایی‌ خانواده‌ها مانند املاک، خودرو، مسافرت‌های خارجی، اطلاعات تسهیلاتی و همچنین اطلاعات درآمدی با استعلام از سازمان‌های تامین اجتماعی و بازنشستگی با درصد خطای ۱۰ درصدی تخمین زده می‌شود.

با این حال بعد از اعلام مکرر مسئولان مبنی بر حذف یارانه نقدی با اطلاع قبلی، بسیاری از خانوارها اعلام کردند که یارانه آنها بدون اطلاع قبلی حذف شده است. همچنین تعدادی از خانوارها مدعی‌ شدند که با پس‌انداز سال‌های طولانی و با شرایط سخت خانه دار شدند، یا اینکه زمانی صاحب‌خانه بودند و به دلیل مشکلات مالی مجبور به فروش منزل خود شدند اما به صرف داشتن خانه در گذشته یا اکنون، یارانه آنها حذف شده است.

پرداخت یارانه معوق خانوارهایی که به اشتباه، یارانه نقدی آنها قطع شده نیز از دیگر سوالات مطرح شده خانوارها بود.

در این زمینه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به پیگیری های خبرنگاران در خصوص حذف یارانه تعدادی از خانوارها بدون اطلاع آنها، اعلام کرد: از زمان ابلاغ آیین نامه اجرایی حذف یارانه نقدی از سوی دولت در شهریورماه، این وزارتخانه موظف شد پیش از حذف یارانه نقدی، موضوع را به سرپرستان خانوار اطلاع دهد؛ بنابراین ممکن است یارانه بسیاری از خانوارها پیش از این تاریخ بدون اطلاع و ارسال پیامک حذف شده باشد اما از شهریورماه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نمی‌تواند بدون اطلاع قبلی یارانه نقدی خانوارها را حذف کند.

در خصوص حذف یارانه نقدی خانوارهای معترضی که یارانه آنها با استعلام از پایگاه اطلاعاتی رفاه ایرانیان حذف شده و معتقدند مشمول دریافت یارانه نقدی هستند نیز، پیگیری‌های انجام شده از وزارت تعاون، کار رفاه اجتماعی حکایت از آن دارد که یارانه هیچ خانواری مگر برای خانوارهای خاص، «تک علتی» حذف نخواهد شد، به این معنا که یارانه خانوارهایی که حداقل دو شرط از ملاک‌های پایگاه اطلاعاتی رفاه ایرانیان برای آنها برقرار باشد، حذف خواهد شد. به عنوان مثال اگر خانواری در منطقه متوسطی صاحب خانه شده و سایر ملاک‌ها برای آن صدق نکند و نیازمندی آنها به یارانه از سوی این وزارتخانه محرز شود، حذف نخواهد شد.

یکی دیگر از سوالات معترضان به حذف یارانه نقدی این بود که در صورتی که اعتراض آنها مورد تایید واقع شده و یارانه به آنها برقرار شود، آیا یارانه معوق (مربوط به ماههای قطع شده) به آنها پرداخت می‌شود یا خیر؛ در این زمینه نیز طبق پیگیری‌های به عمل آمده، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد «در این زمینه سازمان هدفمندی یارانه ها ظاهرا یارانه ماه‌های گذشته این خانوارها را پرداخت نمی‌کند و این سازمان متولی تصمیم گیری در این زمینه است»

بر اساس این گزارش، خانوارهایی که یارانه نقدی آنها قطع شده و به حذف یارانه خود معترض هستند می‌توانند با مراجعه به سامانه www.yaraneh۱۰.ir نسبت به ثبت اعتراض خود اقدام کنند.

اما آن گروه از خانوارهایی که در گذشته در سامانه «اعلام نیاز دریافت یارانه نقدی» ثبت نام نکردند یا از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند، نمی‌توانند در سامانه مذکور جهت ثبت اعتراض وارد شوند بلکه در این زمینه سازمان هدفمندی یارانه‌ها باید تصمیم گیری کند.

ثبت اعتراض ۴۰۰ هزار خانوار در سامانه

از سال گذشته تا کنون یارانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار «خانوار» معادل حدود ۴ میلیون «نفر» قطع شده و از این تعداد ۴۰۰ هزار خانوار نسبت به حذف یارانه خود در سامانه اعتراض شان را ثبت کرده‌اند.

همچنین اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد ۷۰ درصد خانوارهای معترض پس از تماس کارشناسان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با آنها، دلایل حذف یارانه نقدی خود را پذیرفته اند و ۳۰ درصد از این خانوارها پس از تماس کارشناسان این وزارتخانه و اعلام دلایل حذف، همچنان به حذف یارانه خود معترض هستند.

در این زمینه، فیروزآبادی قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آخرین اظهار نظر خود در خصوص حذف یارانه نقدی خانوارها گفت: فعلا در مرحله شناسایی گروه‌های پردرآمد و خانوارهای آسیب پذیر جامعه هستیم.

وی با اشاره به پیچیدگی شناسایی خانوارها برای دریافت یارانه نقدی گفت: شناسایی اقشار پردرآمد در حال حاضر هدفگذاری شده است و با توجه به تنفسی که مجلس به دولت داده، در سال جاری برنامه جدی برای حذف خانوارها از شمول دریافت یارانه نقدی نداریم.

به گفته قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در صورت حذف خانوارها از شمول دریافت یارانه نقدی، از طریق پیامک از قبل به آنها اطلاع رسانی می شود.

هر چند یارانه نقدی باید به اقشار نیازمند پرداخت شود و این از وظایف حمایتی دولت است اما ماهیانه حدود ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه به ۷۵ میلیون نفر پرداخت می‌شود و تزریق این میزان نقدینگی به جامعه به مثابه پرداخت پول پرقدرت به جامعه است که می‌تواند برای اقتصاد یک کشور آسیب پذیر باشد.

بر اساس آیین نامه‌ای که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دولت ارائه داده و در کمیسیون اجتماعی دولت در دست بررسی است، قرار است با حذف یارانه نقدی خانوارهای غیر نیازمند، یارانه نقدی خانوارهای نیازمند افزایش یابد.