فهرست طرح‌های مصوب نشان می‌دهد که کشورهای افغانستان، ترکیه، چین و آلمان متقاضیان اول سرمایه‌گذاری در ایران هستند. ازسوی دیگر، فرصت‌های عمده سرمایه‌گذاری نیز به ترتیب در استان‌های خراسان رضوی، مرکزی و آذربایجان غربی متمرکز است. وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای جذب هر چه بیشتر سرمایه خارجی از برنامه راهبردی رونمایی کرده که مطابق با آن در وهله اول سرمایه‌گذاران ملزم به صادرات 30 درصدی کالاهایی شده‌اند که در ایران تولید می‌شود. از سوی دیگر، تولید کالای رقابتی یکی دیگر از شروط این وزارتخانه برای سرمایه‌گذاران خارجی محسوب می‌شود و براساس سومین شرط نیز شرکت‌های خارجی مکلف شده‌اند تا بخشی از سرمایه خود را در بخش تحقیقات و توسعه در ایران با هدف انتقال تکنولوژی و دانش فنی صرف کنند. پایبندی به این شروط به سرمایه‌گذاران خارجی این امکان را می‌دهد تا از مزایای قانون سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بهره‌مند ‌شوند و طبق این قانون با سرمایه‌گذار خارجی مثل سرمایه‌گذار ایرانی برخورد می‌شود.

لیست طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری مصوب در سه فصل سال جاری از تصویب 52 طرح با سرمایه بالغ بر 4/9 میلیارد دلار از سوی هیات سرمایه‌گذاری خارجی حکایت دارد. براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در مدت زمان مورد بررسی بیشترین طرح‌های مصوب به کشورهای افغانستان، ترکیه، چین و آلمان اختصاص داشته و استان‌های خراسان رضوی، مرکزی و آذربایجان غربی نیز استان‌های موفق در جذب سرمایه خارجی محسوب می‌شوند.

براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از مجموع طرح‌های مصوب در هیات سرمایه‌گذاری خارجی سهم سومین فصل سال 95 از مجموع طرح‌های مصوب برابر با 29 طرح بوده که در مقایسه با فصل اول و دوم سال جاری می‌توان گفت این فصل بیشترین طرح مصوب را به خود اختصاص داده است. از 29 طرح مصوب در فصل پاییز، 12 طرح در مهر ماه، 7 طرح در آبان ماه و 10 طرح نیز در آذر ماه سال جاری به تصویب رسیده است که با توجه به آمار مذکور می‌توان گفت در مهر ماه بیشترین جذب سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفته است. سرمایه‌گذاری خارجی را می‌توان یکی از اصول اصلی در روابط اقتصاد بین‌الملل دانست.

عاملی که در دوران تحریم ایران از آن محروم بود و حال با لغو تحریم‌های بین‌المللی شرایط برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی در کشور فراهم شده و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در راستای جذب هرچه بیشتر سرمایه خارجی اقدام به تدوین برنامه راهبردی برای جذب هرچه بیشتر سرمایه خارجی کرده است. در این برنامه سه شرط برای سرمایه‌گذاران خارجی مد نظر قرار گرفته است که در این خصوص می‌توان به الزام سرمایه‌گذاران بر صادرات 30 درصدی کالاهایی را که در ایران تولید می‌شود، اشاره کرد. تولید کالای رقابتی یکی دیگر از شروط این وزارتخانه برای سرمایه‌گذاران خارجی محسوب می‌شود و بر اساس سومین شرط نیز شرکت‌های خارجی ملزم شده‌اند تا بخشی از سرمایه خود را در بخش تحقیقات و توسعه در ایران با هدف انتقال تکنولوژی و دانش فنی صرف کند. پایبندی به این شروط به سرمایه‌گذاران خارجی این امکان را می‌دهد تا از مزایای قانون سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بهره‌مند شوند و طبق این قانون با سرمایه‌گذار خارجی مثل سرمایه‌گذار ایرانی برخورد می‌شود.

17 کشور متقاضی سرمایه‌گذاری

آمار اعلام شده حکایت از آن دارد که در سه فصل بهار تا پاییز سال جاری از 52 طرح مصوب از سوی هیات سرمایه‌گذاری خارجی افغانستان با 8 قرارداد مستقل و یک قرارداد مشترک با عراق بیشترین تعداد قرارداد را به خود اختصاص داده است. چین و ترکیه نیز هریک با 6 قرارداد مستقل با ایران در جایگاه دوم قرار گرفته‌اند. آلمان نیز با 5 قرارداد مستقل و یک قرارداد مشترک با ایتالیا در جایگاه سوم سرمایه‌گذاری خارجی در ایران قرار دارد. آمارهای اعلام‌شده همچنین بیانگر سرمایه‌گذاری امارات‌متحده در 5 طرح صنعتی،معدنی و تجاری در ایران است و فرانسه نیز در این مدت موفق به عقد سه قرار داد در داخل کشور شده است. از سوی دیگر براساس آمار اعلام‌شده جمهوری آذربایجان با سه قرارداد در جایگاه بعدی قرار دارد. عراق نیز در این مدت سه قرارداد صنعتی، معدنی و تجاری در داخل کشور منعقد کرده که از مجموع طرح‌های مذکور یک طرح به‌صورت مشترک با افغانستان بوده است. انگلستان نیز در این مدت در مجموع موفق به عقد دو قرارداد با شرکت‌های داخلی شده‌ و کانادا، کویت، اتریش، اسپانیا، گرجستان، روسیه، مالزی، هلند و اوکراین نیز در مدت زمان مورد بررسی هر یک موفق به عقد یک قرارداد با شرکت‌های داخلی شده‌اند.

استان‌های موفق در جذب سرمایه

اما آمارهای اعلام ‌شده در مدت زمان مذکور حکایت از آن دارد که خراسان رضوی در مجموع با 7 قرارداد توانسته عنوان استان موفق در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را به خود اختصاص دهد که شامل «تولید انواع رنگ و محصولات وابسته»، «تولید انواع برس‌های مو، لباس، کفش،ناخن‌گیر»، «تولید ظروف یکبار مصرف و حلاجی الیاف مصنوعی و ضایعات نخ»، «تولید کاغذ و مقوای لاینر یک رو سفید و کاغذ و مقوای گرافت لاینر قهوه‌ای»، «تولید اسپری تولیدکننده ضدعفونی‌کننده، شیشه‌شوی و بسته‌بندی شامپو، متبل استات»، «بررسی درخواست افزایش مجوز سرمایه‌گذاری شرکتHexing Electrical Co Ltd» و «مشارکت از طریق 30درصد سهام شرکت روان خودرو میانداب» و «تولید یو پی وی سی (افزایش سرمایه‌گذاری) می‌شود.

برای استان آذربایجان غربی نیز چهار سرمایه‌گذاری مستقل و دو سرمایه‌گذاری مشترک در مدت زمان مورد بررسی مصوب شده است که شامل طرح‌های «ایجاد پارک صنعتی» به‌صورت مشترک در منطقه ویژه اقتصادی سلماس، «تولید سیلیس دانه‌بندی شده و پودر میکرو سیلیکا»، «تولید انواع بست و اتصال فلزی غیر خودرویی به‌جز فلنج فلزی و نردبان ثابت»، «تولید و مونتاژ خودروهای MG در کلاس سواری»، «طرح تولید کربنات کلسیم و پودرو کربنات کلسیم» به‌صورت مشترک با منطقه آزاد تجاری ماکو، مشارکت از طریق 30 درصد سهام شرکت روان خودرو و تولید یو پی وی سی (افزایش سرمایه‌گذاری) می‌شود.

طرح‌های مصوب برای استان مرکزی نیز معادل 6 طرح بوده که این سرمایه‌گذاری‌ها شامل «طرح خرید حدود 61 درصد سهام شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو»، «تولید انواع جوراب»، «تولید مواد افزودنی مورد استفاده در صنایع فولاد، ساختمان و ریخته‌گری» «افزایش درصد سهام و مبلغ سرمایه‌گذاری در شرکت مشترک»، «تولید انواع مواد شوینده» افزایش درصد سهام و مبلغ سرمایه‌گذاری در شرکت مشترک»، «تولید انواع کاغذ از ضایعات کاغذ و مقوا» و «تولید مواد شوینده (افزایش درصد سهام و مبلغ سرمایه‌گذاری) صورت گرفته است.

استان البرز نیز در مدت زمان مذکور 5 قرارداد با سرمایه‌گذاران خارجی منعقد کرده است که در این خصوص می‌توان به «تولید قطعات پلاستیک (تک رشته‌ها از پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی اتیلن ترفتالات، پلی استایرن، پی وی سی)»، «تولید انواع رنگ‌های ساختمانی»، « تولید شیرین بیان و عصاره شیرین بیان»، «طرح تولید ساندویچ‌ساز برقی خانگی، مخلوط‌کن، آب‌میوه‌گیری برقی خانگی، چای ساز برقی، جارو برقی خشک و تر و تلویزیون‌های رنگی LED و LCD» و «تولید انواع کیسه خون» اشاره کرد. استان‌های قزوین و تهران نیز در سه فصل سال جاری هر یک در جذب سرمایه‌گذاری در 4 طرح موفق بوده‌اند. سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفته در استان تهران در طرح‌های «چاپ و تولید انواع جعبه و مقوا (افزایش سرمایه‌گذاری)»، «تولید گچ (افزایش سرمایه‌گذاری)»، «تاسیس واحد خدمات فنی و مهندسی» و «ارائه خدمات اینترنتی حمل و نقل شهری(کرایه اتومبیل SNAP) خواهد بود.

سرمایه‌گذاری خارجی جذب شده در استان قزوین نیز در سه فصل سال جاری در چهار طرح «خرید کارخانه‌ها، خطوط تولید و علائم و نام‌های شرکت بهداد شیمی»، «روغن موتور تصفیه مجدد»، «تولید انواع شیر استریلیزه و انواع پنیر»افزایش درصد سهام و مبلغ سرمایه‌گذاری در شرکت مشترک» و «تولید محصولات پلی اورتان (افزایش سرمایه‌گذاری)» است. استان زنجان نیز در این مدت موفق به جذب سرمایه‌گذاری در طرح‌های «تولید کنسانتره مس سولفیدی»، «تولید میله و میلگرد از کامپوزیت زمینه پلیمری» و «تولید انواع شمش فولاد ساده کربنی و کم آلیاژ» صورت گرفته است. پیش‌بینی سه طرح برای سراسر کشور از نکات جالب در طرح‌های مصوب در هیات سرمایه‌گذاری است؛ طرح‌هایی که از سوی امارات متحده سرمایه‌گذاری خواهند شد و در این خصوص می‌توان به «احداث فروشگاه اینترنتی (bamilo)، سفارش اینترنتی غذا (zoodfood) و بازاریابی اینترنتی (eskano) » اشاره کرد.

در مدت زمان مورد بررسی استان‌های اصفهان و مازندران نیز هر یک موفق به جذب سرمایه‌گذاری در دو طرح شده‌اند که طرح‌های مصوب در استان اصفهان نیز در طرح‌های «تاسیس واحد خدمات فنی و مهندسی» و «طرح تولید خودرو سیتروئن» بوده و طرح‌های مصوب در استان مازندران نیز به «احداث فروشگاه چند منظوره و آب معدنی (افزایش سرمایه‌گذاری)» اختصاص داشته است. سایر استان‌ها نیز هر یک موفق به اخذ جذب سرمایه‌گذاری برای یک طرح شده‌اند.