عرضه اولیه مذکور دیروز بیش از 40 درصد ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. مشابه این اتفاق پیش‌تر در بورس تهران مشاهده نشده بود. چشم‌انداز اتخاذ سیاست‌های انقباضی چین، عامل فشار بر صنایع کالایی و ریسک‌های سیاسی ترامپ با اثرگذاری بر صنایع متاثر از «برجام» نیز از مهم‌ترین‌ عوامل ابهام در بازار هستند.

چهارمین بوک بیلدینگ رقم خورد

بورس تهران روز گذشته میزبان چهارمین عرضه اولیه به روش ثبت سفارش یا همان بوک بیلدینگ بود. بر این اساس دیروز تعداد 340 میلیون سهم معادل 10 درصد از سهام شرکت گروه دارویی برکت متعلق به گروه توسعه اقتصادی تدبیر به‌عنوان پانصد و ششمین شرکت پذیرفته‌شده برای اولین بار پس از پذیرش و درج نام شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در فهرست نرخ‌های بازار دوم و در نماد «برکت» به شیوه ثبت سفارش جهت کشف قیمت عرضه شد. روند رو به توسعه بازارهای مالی جهان و عرضه عمومی سهام شرکت‌ها در بورس‌های اوراق بهادار موجب شده است تا بر اهمیت روش‌های مختلف انجام عرضه‌های اولیه افزوده شود. باید توجه داشت با وجود اهمیت فراوانی که عرضه‌های اولیه برای ناشران دارد، در صورتی که این عرضه‌ها به درستی و با شناخت کامل از بازار و سرمایه‌گذاران موجود، برنامه‌ریزی و اجرا نشود، می‌تواند عواقب ناخوشایندی برای ناشران به‌همراه آورد. عواقبی که در صورت تکرار، بازار سهام را با چالش‌های جدی همچون سلب اعتماد فعالان روبه‌رو می‌کند. این موضوع مسوولان بازار سرمایه را ملزم کرد تا با تدوین مقررات دقیق و مناسب و همچنین به‌کارگیری بهترین و کارآمدترین روش، در پی ارزش‌گذاری منصفانه اوراق بهادار و تخصیص بهینه آن باشند.

کارآمد‌ترین و منصفانه‌ترین روش عرضه اولیه، عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ معرفی شد. بر این اساس از نوزدهم دی‌ماه سال جاری اولین عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) در فرابورس ایران کلید خورد. «برکت» چهارمین عرضه اولیه به این روش در بازار سهام (در مجموع بورس تهران و فرابورس ایران) و اولین عرضه اولیه به روش ثبت سفارش در بورس تهران است. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» نیز مورد بررسی قرار گرفت، یکی از عمده دلایل جایگزینی روش بوک بیلدینگ به جای روش قبلی عرضه‌های اولیه یعنی روش حراج رفع مشکلات قبلی (مشکلاتی همچون منصفانه رقم نخوردن قیمت در عرضه‌های اولیه و تخصیص ناعادلانه سهام) بود. عرضه اولیه روز گذشته «برکت» نیز نشانه‌ای از مزایای عرضه اولیه سهام به روش جدید بود. پیش از این تحلیل‌ها از سوی کارشناسان بازار سهام مواردی مبنی بر قیمت نسبتا بالای هر سهم «برکت» مطرح شد. در جریان عرضه اولیه روز گذشته نیز240 میلیون سهم برکت در قیمت 242 تومان و مابقی با قیمت‌های پایین‌تر تخصیص داده شد.در نهایت نیز این سهم 240 تومان کشف قیمت شد. آخرین قیمت تخصیص داده شده 227 تومان بود. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از تشکیل صف فروش در این نماد در روز جاری باشد. از نکات قابل توجه این عرضه اولیه، خرید بیش از 99 درصدی سهام «برکت» توسط معامله‌گران حقیقی بازار بود. این در حالی است که 50 درصد از میزان عرضه اولیه این شرکت از سوی شرکت سرمایه‌گذاری تدبیر، از زیرمجموعه‌های گروه توسعه اقتصادی تدبیر (مالک «برکت») مورد تعهد خرید قرار گرفته بود اما تمام سهام از سوی بازار خریداری شد.در نهایت نیز بیش از 40 درصد از مجموع ارزش معاملات روز گذشته بورس تهران را به خود اختصاص داد.

بورس تهران در حالی میزبان این عرضه اولیه بود که پیش‌تر کارشناسان با این استدلال که حجم نقدینگی قابل توجهی برای جذب این عرضه در بازار وجود ندارد، بر این اعتقاد بودند که برای تامین این میزان نقدینگی شاهد فشار فروش در دیگر نمادهای بازار خواهیم بود. این در حالی بود که روز گذشته در نمادهای مورد بحث کارشناسان فشار فروش چندانی مشاهده نشد. علاوه بر این خرید بیش از 99 درصدی سهام «برکت» توسط معامله‌گران حقیقی بازار نشان داد که نقدینگی لازم برای جذب به بازار سهام وجود دارد؛ اما شرایط فعلی از جذابیت لازم برخوردار نیست. تجربه موفق عرضه‌های اولیه پیشین و کسب سود بهانه‌ای شد تا بورس تهران روز گذشته شاهد ورود 82 میلیارد تومان سرمایه در این نماد باشد.

در این راستا مدیر عامل بورس تهران نیز با بیان اینکه تاکنون درخواست 40 شرکت خصوصی برای ورود به بورس به هیات پذیرش ارائه شده، گفت: موفقیت نخستین عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در بورس تهران با توجه به حضور متعهد پذیره نویس تضمین شده است. حسن قالیباف‌اصل با اشاره به اولین عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در بورس تهران گفت: عرضه اولیه با مدل ثبت سفارش و با هدف عدالت بیشتر میان همه خریداران صورت می‌گیرد.( پیش از این «غدیس»، «غگلپا» و «حسیر» به این روش در فرابورس ایران عرضه شده بودند). این مقام مسوول با اشاره به درخواست‌های بی‌شمار شرکت‌های خصوصی برای ورود به بورس تهران افزود: هم اکنون درخواست بیش از 40 شرکت خصوصی برای پذیرش در بورس تهران در حال بررسی است.

افزایش ارزش بازار با ورود «برکت»

علی صحرایی معاون نظارت بر بازار شرکت بورس اوراق بهادار گفت: 24 هزار نفر معادل 95 درصد سهامداران سقف قیمت را برای خرید در سامانه خرید ثبت کردند و عده کمی از سهامداران قیمت حداقل را ثبت کردند که میانگین قیمت‌ها منجر به کشف قیمت در عدد 2401 ریال شد. صحرایی در ادامه تصریح کرد: با حضور شرکت «برکت» بالغ بر 812 میلیارد تومان به ارزش بازار بورس اضافه شد و خانواده بازار سرمایه در راستای تنوع بخشی میزبان یک شرکت جدید شد. صحرایی در ادامه اشاره کرد: در این عرضه متعهد خرید، هیچ خریدی انجام نداد و تمامی سهام از سوی بازار خریداری شد. محمد رضوانی مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری البرز و عضو هیأت مدیره شرکت سرمایه‌گذاری برکت به تشریح ظرفیت‌های این شرکت دارویی پرداخت و گفت: بزرگ‌ترین‌ اقدام شرکت راه‌اندازی شهرک دارویی با ظرفیت فعالیت 60 شرکت داخلی و خارجی با سرمایه 280 میلیارد تومانی است. به این ترتیب نخستین منطقه ویژه اقتصادی – دارویی توسط «برکت» در کشور افتتاح خواهد شد.

به گفته رضوانی، برای تبدیل این شهرک به منطقه ویژه اقتصادی مصوبه هیأت دولت گرفته شده و لایحه آن نیز از طرف مجلس اعلام وصول شده است. رضوانی ادامه داد: در حال حاضر بالغ بر 400 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حوزه بایوتکنولوژی توسط شرکت صورت گرفته و پروژه‌ها پیشرفت 30 تا 35 درصدی داشته‌اند. وی ادامه داد: در گروه گیاهان دارویی و سلول درمانی نیز سرمایه‌گذاری انجام شده که فاز اول آن فروردین ماه افتتاح می‌شود که مشابه این شرکت‌ها در دنیا انگشت‌شمار و در خاورمیانه اول است. وی خاطر نشان کرد: 95 درصد مصارف دارویی کشور در داخل تولید می‌شود اما 5 درصدی که وارد می‌شود حدود 40 درصد ارزش بازار دارویی کشور را به خود اختصاص داده است که محصولات «های تک» و فرآورده‌ها در این حوزه می‌تواند ارزش تولیدات داخلی را افزایش دهد. رضوانی در ادامه تاکید کرد: مقدمات ورود به حوزه تجهیزات پزشکی نیز صورت گرفته است. استراتژی ما در شهرک دارویی علاوه بر سرمایه‌گذاری شرکت‌های خود گروه، مشارکت و سرمایه‌گذاری با انواع شرکت‌ها اعم از خارجی و داخلی است. وی ادامه داد: در سه ماه ابتدای سال خبر مشارکتی بزرگ با یکی از مطرح‌ترین کشورهای دارویی خارجی به اهالی بازار داده خواهد شد. افزایش سرمایه نیز در چارچوب سیاست‌های گروه دور از انتظار نیست و مقدمات آن نیز آماده شده است.

«خاور» بازگشایی شد

روز گذشته بورس تهران شاهد بازگشایی نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو دیزل پس از حدود 4 ماه دوری از معاملات بود. بر این اساس دیروز «خاور» پس از اعلام پیش‌بینی زیان 753 ریالی و شناسایی 968 ریال زیان در دوره 9 ماهه و همچنین ارائه اطلاعیه شفاف‌سازی، در قیمت 1155ریال با افت 5 درصدی و با صف فروش 221 میلیون سهمی بازگشایی شد. به نظر می‌رسد این بازگشایی فضای گروه خودرو را تا حدودی منفی می‌کند؛ چرا‌که با توجه به هزینه‌های سنگین مالی این شرکت و تحقق کمتر از 50 درصدی فروش در 9 ماه ابتدایی سال، «خاور» تا پایان سال جاری باید 700 میلیارد تومان سودسازی داشته باشد و این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی‌های ارائه شده، شرکت ایران خودرو دیزل امکان کسب 100 میلیارد تومان سود تا پایان سال مالی را دارد. این موضوع می‌تواند عامل فشار بر این گروه باشد. پیش‌تر نیز فشار عرضه از سوی حقوقی‌ها عامل فشار بر نمادهای خودرویی‌ بود.

قطعی گاز عامل فشار بر پتروشیمی‌ها

این روزها بازار سهام شاهد قطع گاز برخی از پتروشیمی‌های کشور است. اتفاقی که به دلیل برودت هوا و افت شدید فشار گاز و بنا به دستور شرکت ملی گاز مبنی بر کاهش مصرف گاز طبیعی زمینه توقف فعالیت این مجتمع‌های پتروشیمی را فراهم آورده است. در این میان تاکنون دو مجتمع پتروشیمی خراسان و پتروشیمی پردیس اطلاعیه‌ای در این خصوص روی سامانه کدال قرار داده‌اند. بر این اساس «شپدیس» اعلام کرد در پی تشدید شرایط و قطع تحویل خوراک گاز توسط شرکت گاز، تمام واحدهای این مجتمع از روز شنبه از مدار تولید خارج و تولید اوره و آمونیاک واحدهای دو فاز پتروشیمی پردیس نیز به‌صورت صد در صد قطع شده است. طبیعتا میزان استهلاک دستگاه‌های این مجتمع‌ها زمانی که به‌صورت مداوم در حال کار کردن هستند، بسیار کمتر از زمانی است که از چرخه تولید خارج و دوباره وارد مدار می‌شود. از سوی دیگر قطع گاز این مجتمع چیزی جز کاهش تولید محصولات صادرات محور را به ارمغان نخواهد آورد و این در حالی است که بخش عمده‌ای از محصولات تولیدی شرکت‌های پتروشیمی صادرات محور بوده و این امر تاثیر چشمگیری در کاهش صادرات آن گذاشت.

نگاهی به معاملات یکشنبه بورس

نماگر بورس تهران معاملات روز یکشنبه را با افت 0/3 درصدی به پایان رساند و در عدد 76 هزار و 616 واحدی قرار گرفت. بورس تهران در پایان معاملات روز یکشنبه (با کسر معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) شاهد دادوستد 911 میلیون سهمی در بیش از 80 هزار نوبت معاملاتی بود تا ارزش کل معاملات این روز بازار سهام به حدود 192 میلیارد تومان بالغ شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم و ارزش معاملات بورس تهران نسبت به معاملات روز شنبه به ترتیب 102 و 124 درصد افزایش یافته است. معاملات منفی در نماد معاملاتی شرکت‌های سایپا، گسترش نفت و گاز پارسیان، ایران خودرو و معدنی و صنعتی چادرملو سبب شد تا شاخص کل بورس در مسیر نزولی قرار گیرد. در مقابل معاملات مثبت در نمادهای «وبملت» و «مبین» مانع از افت بیشتر شاخص شد.

عنوان بیشترین افزایش قیمت در این روز به ترتیب به نام نماد معاملاتی شرکت‌های درخشان تهران، پارس الکتریک، دارویی لقمان و سرامیک‌های صنعتی اردکان ثبت شد. در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های خوراک دام پارس، فرآورده‌های تزریقی ایران، شیر پاستوریزه پگاه خراسان و کارخانجات قند قزوین بیشترین کاهش قیمت یکشنبه بورس را به خود دیدند. همچنین روز یکشنبه سهامداران برای خرید اوراق مشارکت شهرداری سبزوار، اوراق صندوق درآمد ثابت امین یکم فردا، اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری صندوق کارکنان نفت و سهام بانک تجارت طولانی‌ترین صف‌های خرید را به ثبت رساندند. در سوی دیگر نیز خروج گروهی از سهامداران از سهام ایران خودرو دیزل، صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، اوراق صکوک بناگستر کرانه و اوراق صکوک مرابحه سایپا سبب شد تا سنگین‌ترین صف‌های فروش در این نمادها شکل گیرد.