علی اصغر خاجی که روز دوشنبه و به مناسبت فرارسیدن دهه مبارک فجر و در تشریح وضعیت همکاری‌های اقتصادی ایران و چین با خبرنگاران در پکن گفت‌وگو می‌کرد، اظهار داشت: چنانچه بخواهیم رقم تجارت متقابل را با سال 2014 که حجم مبادلات تجاری دو کشور به لحاظ ارزشی 51.8 میلیارد دلار و به لحاظ حجمی 65.94 میلیون تن بود مقایسه کنیم؛ بازهم شاهد رشد و افزایش حجم مبادلات نسبت به آن سال خواهیم بود.

خاجی یادآور شد: در سال گذشته میلادی حجم مبادلات تجاری ایران و چین ازلحاظ وزنی 410 هزار تن نسبت به سال 2015 افزایش یافت و ازلحاظ ارزشی نیز این رقم به بیش از 31.24 میلیارد دلار رسید. شاید ابتدا این تصور ایجاد شود که این رقم نسبت به سال 2015 نشان‌دهنده کاهش ارزشی 7.7 درصدی است اما حجم مبادلات تجاری دوجانبه نه‌تنها کاهش نیافته بلکه افزایش هم داشته است.

سفیر کشورمان توضیح داد: نکته‌ای که دراین‌بین باید به آن توجه شود این است که در سال 2016، اقتصاد دنیا متأثر از کاهش قیمت جهانی نفت و سایر کالاهای غیرنفتی اعم از محصولات پتروشیمی، سنگ‌آهن، مواد خام معدنی و همچنین کاهش قیمت اکثر کالاهای صنعتی بود و همین موضوع باعث شد تا «رقم ارزشی» تبادلات دوجانبه کاهشی به نظر برسد اما به‌رغم این کاهش‌ها بازهم کشور چین همچنان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران و متقابلاً جمهوری اسلامی ایران نیز به‌عنوان یکی از شرکای مهم و ششمین تأمین‌کننده اصلی نفت خام چین در بین کشورهای صادرکننده نفت محسوب می‌شود.

چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران در سال 2016

وی در ادامه سخنان خود از کشور چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران در سال 2016 میلادی نام برد و گفت که در این سال 63.1 درصد از کل صادرات ایران به چین را نفت تشکیل داده است.

به گفته خاجی، چین بیش از 31.29 میلیون تن نفت به ارزش 9.35 میلیارد دلار از ایران در سال گذشته میلادی خریداری کرده که نسبت به سال 2015 ازلحاظ وزنی 17.6 درصد رشد داشت اما به لحاظ ارزشی 13.2 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که با نگاهی به آمار سال 2014 میلادی مشاهده می‌شود که کشورمان در سال 2016 نفت بیشتری به شریک تجاری خودفروخته است.

وی در این رابطه افزود: میزان فروش نفت ایران در سال 2014 به چین 27.4 میلیون تن به ارزش 20.7 میلیارد دلار بود و همان‌گونه که در آمار ارائه‌شده پیداست، میزان خرید نفت چین از ایران نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه افزایش چشمگیری هم داشته است اما نکته قابل‌تأمل دراین‌بین، کاهش قیمت جهانی نفت است که باعث شد تأثیرات آن در مبحث کاهش ارزش مبادلات تجاری به‌خوبی خود را نشان دهد.

خاجی در این رابطه به آمار ارائه‌شده توسط وزارت گمرک چین هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: بر اساس آمار ارائه‌شده توسط این مرکز، ایران در سال 2106 به بزرگ‌ترین شریک تجاری خود بیش از 630 هزار بشکه نفت فروخت که نشان‌دهنده رشد 17.6 درصدی در مقایسه با یک سال قبل است. همچنین ایران در سال 2015 بر اساس آمار همین اداره 540 هزار بشکه به این کشور نفت صادر کرده است که بازهم این مقدار نشان‌دهنده افزایش صادرات نسبت به سال 2014 است.

عالی‌ترین مقام سیاسی ایران در چین در ادامه، به مقایسه قیمت نفت در سه سال گذشته می‌پردازد و یادآور می‌شود: متوسط قیمت هر بشکه نفت در سال 2014 بالغ‌بر 103 دلار بود، در سال 2015 این رقم کمتر از 55 دلار شد و در سال 2016 قیمت هر بشکه نفت ما به حدود 40.6 دلار رسید.

وی اضافه کرد: به‌رغم آنکه در سال 2016 روزانه بالغ‌بر 630 هزار بشکه نفت و میعانات نفتی از کشورمان به چین صادرشده در یک مقایسه ساده می‌توان کاهش درآمد نفتی کشور را که متأثر از کاهش قیمت جهانی نفت است، به‌خوبی مشاهده کرد.

سفیر کشورمان در چین همچنین گفت که همین وضعیت در محصولات پتروشیمی نیز وجود دارد و با توجه به اینکه در سال گذشته افزایش 320 هزار تنی صادرات محصولات پتروشیمی به کشور چین داشتیم، اما به دلیل تأثیرپذیری از قیمت جهانی نفت، درآمد کشور در این بخش نیز حدود 220 میلیون دلار نسبت به سال 2015 کمتر شده است.

وی بابیان اینکه در سال 2016 بیش از 5 میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی به ارزش 3.13 میلیارد دلار به چین صادر شد و محصولات پتروشیمی بیش از 21.15 درصد از صادرات ایران به چین را تشکیل داده است، یادآور شد: متوسط قیمت هر تن محصولات صادراتی پتروشیمی ایران به چین از 703 دلار در سال 2015 به کمتر از 615 دلار در سال 2016 رسید که به‌طور متوسط در هر تن 88 دلار درآمد کشور ماه کاهش پیدا کرده است.

به گفته علی‌اصغر خاجی، ایران در سال 2016 بیش از 14.4 میلیون تن کنسانتره و گریدهای مختلف سنگ‌آهن به ارزش 809 میلیون دلار به چین صادر کرده که ازلحاظ وزنی 1.25 میلیون تن و به لحاظ ارزشی بالغ‌بر 116 میلیون دلار نسبت به سال 2015 افزایش نشان می‌دهد، اما متوسط قیمت هر تن صادرات سنگ‌آهن از 55.4 دلار در سال 2015 به کمتر از 51.2 دلار در سال 2016 رسید و به‌طور متوسط قیمت آن در هر تن 4.2 دلار کاهش یافته است.

افزایش صادرات غیرنفتی ایران به چین

سفیر کشورمان همچنین از چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده کالاهای غیرنفتی از ایران در سال 2016 نام برد و اینکه تبادلات تجاری دو کشور در این زمینه نیز با رشد قابل‌توجهی نیز همراه بوده است.

وی بابیان اینکه 36.8 درصد از مجموع کل صادرات کشورمان به چین در سال 2016 را اقلام غیرنفتی تشکیل می‌دهد، گفت که جمهوری اسلامی ایران در این سال بالغ‌بر 23.86 میلیون تن کالا به چین صادر کرده است که ارزش آن 5.46 میلیارد دلار و رشد آن نیز در مقایسه با یک سال قبل 11.52 درصد برآورد می‌شود.

خاجی درعین‌حال تصریح کرد: واردات کشورمان از چین در سال گذشته میلادی به لحاظ وزنی 20.7 درصد افزایش یافته و میزان واردات ایران از چین (از 9.2 میلیون تن در سال 2015) به بیش از 11.1 میلیون تن در سال 2016 رسیده است و این در حالی است که ارزش صادرات چین به کشورمان از 17.6 میلیارد دلار به 16.4 میلیارد دلار در سال گذشته میلادی کاهش یافت که این امر بیانگر کاهش چشمگیر ارزش کالاهای چینی بوده است.

او همچنین گفت که بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده و مورد تائید طرف چینی، ارزش واردات کشورمان از چین در سال 2016 نسبت به سال 2015 حدود 7.8 درصد کاهش پیدا کرده است و آمار گمرک ایران نیز مؤید این روند می‌باشد.

خاجی همچنین صادرات چین به کشورمان در این مدت را بالغ‌بر 16.42 میلیارد عنوان کرد که عمدتاً شامل کالاهایی ازجمله خودرو و قطعات یدکی، تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی، ورقه‌های فولادی، پلی‌استر، مواد شیمایی، محصولات کشاورزی، کفش، پوشاک، منسوجات و انواع لوازم‌خانگی و مخابراتی بوده است. وی درعین‌حال تصریح کرد که توسط گمرک ایران و گمرک چین نیز تائید کننده رشد و افزایش همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور در بخش‌های مختلف در سال گذشته میلادی است.

وی در این خصوص به آمار وزارت گمرک چین اشاره می‌کند که بر اساس آن، صادرات غیرنفتی ایران در سال 2016 نسبت به یک سال ماقبل، 3.79 درصد ازنظر ارزشی و 11.52 ازنظر وزنی افزایش داشته است.

همکاری رو به روشد در صنایع بالا و پایین‌دستی نفت، گاز و پتروشیمی

سفیر کشومان همچنین به انجام پروژه‌های مشترک و همکاری‌های مناسب ایران و چین در بخش‌های مختلف اقتصادی اشاره کرد که طی مهروموم‌های گذشته به‌ویژه سال 2016 میلادی، دو کشور مناسبات خوبی در این زمینه داشته‌اند.

وی گفت: در حال حاضر همکاری‌ها در صنایع بالادستی و پایین‌دستی نفت به‌خوبی در حال انجام است و در سال 2016 میلادی فاز یک آزادگان شمالی توسط شرکت ملی نفت چین (سی.ان.پی.سی) و فاز یک یادآوران توسط شرکت ساینوپک (شرکت نفت و گاز چین)، به بهره‌برداری رسید و به مدار تولید پیوسته‌اند. این در حالی است که مذاکرات بین شرکت ملی نفت ایران و دو شرکت چینی مزبور به‌منظور بهره‌برداری از فاز دوم آزادگان شمالی و یادآوران در حال انجام است.

وی در ادامه یادآور شد که همکاری دو کشور در دیگر حوزه‌ها نیز کماکان ادامه دارد و ایران در حوزه نفتی آزادگان جنوبی و فاز 11 پارس جنوبی مذاکرات خوبی با طرف‌های چینی داشته است. خاجی همچنین از تشکیل کنسرسیومی بین شرکت توتال، پتروپارس و «سی ان.پی سی» چین خبر داد که قرار است مشترک مراحل بهره‌برداری از فاز بعدی پارس جنوبی را که 30 درصد از این سهام در اختیار شرکت ملی نفت چین است، آماده‌سازی کنند.

سفیر کشورمان گفت که قرارداد اصولی این همکاری در سال 2016 منعقدشده و در سال جاری میلادی نیز قرارداد اجرایی پروژه نیز امضا خواهد شد. وی بابیان اینکه در سایر میادین نفتی ازجمله غرب کارون هم مذاکرات خوبی با طرف چینی صورت گرفته، از امضای تفاهم‌نامه بازسازی و نوسازی فاز اول پالایشگاه آبادان با طرف چینی خبر داد که عملیات اجرایی آن در سال 2016 شروع شد و تکمیل مذاکرات برای فاینانس بقیه طرح هم در حال انجام است.

خاجی همچنین گفت که در مورد تعداد زیادی از همکاری‌های پالایشگاهی و پتروشیمی چه در پالایشگاه‌هایی که در چین قرار دارند و چه در ایران؛ مذاکرات خوبی با طرف چینی در حال انجام است و چنانچه این توافقات هم با موفقیت به سرانجام برسد شاهد رشد و جهش خوب همکاری درزمینهٔ سرمایه‌گذاری‌ها و فاینانس صنعت بالادستی و پایین‌دستی نفت، گاز و پتروشیمی خواهیم بود.

افزایش تبادل هیات‌های تجاری، سرمایه‌گذاری و بانکی در سطحی گسترده

مقام عالی سیاسی ایران در چین در بخش دیگری از سخنان خود به تبادل هیات‌های دوجانبه و حضور آن‌ها در پایتخت‌های دو کشور ازجمله در بخش‌های بانکی، تجاری، صنعتی، اقتصادی، فناوری و معادن اشاره کرد که با توجه به حصول توافق برجام بسیار چشمگیر بوده است.

سفیر ایران در چین همچنین گفت که در چارچوب همکاری‌های دوجانبه، سرمایه‌گذاری 700 میلیون دلاری در چارچوب جاده ابریشم در منطقه ویژه اقتصادی سلماس مصوب شده و این در حالی است که سرمایه‌گذاری‌های دیگری در حال طی کردن مسیر برای نهایی شدن است که در صورت تحقق آن‌ها، رقم چشمگیری را به خود اختصاص خواهد داد.

وی در ادامه به برگزاری نشست بانکی مشترک به سرپرستی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و کمیسیون نظارت بر بانک‌های چینی با حضور بانک‌های دو کشور در پکن اشاره کرد که طرفین ضمن بررسی مباحث مختلف؛ در خصوص چگونگی گسترش زمینه‌های همکاری و رفع موانع پیش رو با یکدیگر گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند و قرار است نشست بعدی آنان به‌زودی در تهران برگزار شود.

او همچنین گفت که در طول سال گذشته میلادی، سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن اقدام به برگزاری شش همایش مستقل با محوریت مباحث کاربردی کرد و سه همایش را نیز مشترک با مؤسسات و نهادهای ذی‌ربط چینی در ارتباط با توسعه مناسبات و گسترش همکاری‌ها در بخش‌های مختلف برگزار کرد.

همایش سرمایه‌گذاری در گردشگری با حضور معاون رئیس‌جمهور، همایش زمینه‌های سرمایه‌گذاری در ایران با حضور وزیر اقتصادی و دارایی، همایش بزرگ اتاق بازرگانی ایران و چین با حضور وزیر امور خارجه، همایش ساختارهای زیربنایی در حوزه راه‌آهن، بندر و فرودگاهی با حضور وزیر راه و شهرسازی، همایش درزمینهٔ صنایع معدنی معاون وزیر صنعت در امور معدنی و رئیس هیات عامل ایمیدرو و برگزاری شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و چین در پکن؛ ازجمله همایش‌های برگزار شده توسط سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن در سال گذشته میلادی بود که «خاجی» به آن اشاره کرد.

سفیر کشورمان در پایان سخنان خود تأکید کرد که روابط ایران و چین در مهروموم‌های گذشته به‌ویژه در سال 2016 درزمینهٔ های مختلف رو به گسترش و قابل‌توجه بود به‌گونه‌ای که چین هم‌اکنون اولین شریک تجاری ایران، بزرگ‌ترین خریدار نفت کشورمان، بزرگ‌ترین واردکننده کالاهای غیرنفتی و بزرگ‌ترین کشور سرمایه‌گذار خارجی در ایران و اولین کشوری محسوب می‌شود که بیشترین پروژه‌های ایران را فاینانس کرده است.

وی تأکید کرد که افق و آینده همکاری‌های ایران و چین با توجه به توضیحات ارائه‌شده و روابط خوب سیاسی و نیز آشنایی صاحبان صنایع و بنگاه‌های دو طرف از یکدیگر بسیار درخشان‌تر خواهد بود و توسعه این مناسبات در بخش‌های مختلف بیش‌ازپیش خود را نشان خواهد داد.