موضوع نرخ سود به یک سریال در نظام بانکی ایران تبدیل شده است، گاه سود پایین می‌آید و در برخی دولت‌ها حتی به ۱۲ درصد هم می‌رسد و مشکلات خاص خود به وجود می‌آورد و در مقابل، گاهی هم آن‌قدر بالا می‌رود که کنترل آن برای همه سخت است و رقابت‌های منفی در بانک‌ها صورت می‌گیرد تا بلکه بتوانند سپرده بیشتری جذب کنند و مردم را اغوا نمایند تا در این اوضاع اقتصادی بد بانک‌ها در بخش منابع، بتوانند اندکی جبران خسارت آن‌ها را داشته باشند.

اما کار به همین‌جا هم ختم نمی‌شود. گاه همین نرخ سود بانکی بالا و رقابت‌هایی که بانک‌ها برای جذب سپرده‌های بیشتر، آن‌هم نه با مکانیزم‌های اقتصادی و رسمی، آغاز می‌کنند، گریبان گیر خودشان می‌شود و آن‌ها باید منابع را گران‌تر، از همتایان خود در بازار بین بانکی دریافت کرده و سود بالایی را هم بابت آن بپردازند.

همین چند وقت پیش بود که خود بانک‌ها با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که می‌خواهند نرخ سود بانکی را کاهش دهند، در این میان بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار را هم اغوا کردند که با آن‌ها همراهی کرده و در مصوبه‌ای، به‌صورت رسمی نرخ را کاهش دهند، اما چند ماهی نگذشت که آن‌ها به این نتیجه رسیدند نمی‌توانند بر روی عهد خود باقی بمانند و روند خروج سپرده‌ها از بانک‌های آن‌ها سرعت گرفته است، به همین دلیل رقابت‌های منفی آن‌ها برای جذب منابع بیشتر آن‌هم از طریق نرخ سود آغاز شد.

حال دوباره بانکداران ‌هم پیمان شده‌اند که نرخ سود بانکی را کاهش دهند و بتوانند برای این افزایش هزینه‌های خود، راهکاری بیابند. بر همین اساس است که اکنون جلسات مشترکی باهم برگزار می‌کنند و می‌خواهند که یک‌بار دیگر باهم عهد ببندند تا بلکه نرخ‌های سود را کاهش داده و جلوی ضرر بیش از این خود را بگیرند. به همین دلیل چندهفته‌ای هست که بانک‌ها جلسات مشترک را برای کاهش نرخ سود بانکی آغاز کرده‌اند و می‌خواهند که نرخ را کاهش دهند.

بر این اساس بانک‌ها در جلساتی که به‌صورت مرتب در بانک مرکزی برگزار می‌شود تلاش می‌کنند تا بلکه یک‌بار دیگر در حضور مقام ناظر و سیاست‌گذار بانکی، زمینه‌ساز ایجاد تغییر در نرخ سود بانکی شوند. این در حالی است که بانکداران بر این باورند که اگر بتوانند باهم پیمانی با یکدیگر، زمینه‌ساز تغییر در نرخ سود بانکی شوند و نرخ سود سپرده‌ها را مدیریت کنند، حتماً خواهند توانست در بازار بین بانکی نیز تغییراتی بر روی نرخ ایجاد کرده و منابع را مناسب‌تر به دست آورند.

یک مقام مسئول در نظام بانکی در این رابطه به خبرنگار مهر می‌گوید: اگر بتوان نرخ سود سپرده‌ها را مدیریت کرد، حتماً بانک‌ها خواهند توانست تا نرخ بازار بین بانکی را کنترل کنند. یعنی بانک‌ها باید باهم، هم‌آواز شوند تا با توافق قرص و محکم، نرخ را این بار کاهش داده و به آن‌هم پایبند باشند.

البته بسیاری می‌گویند که بانک مرکزی باید نظارت خود را در موضوع نرخ سود، حین فرآیند و مبتنی بر خروجی صورت دهد تا این توافقات در ظاهر نبوده و پشت پرده، بازهم بانکداران به نرخ شکنی روی نیاورند. یعنی بانک‌ها این فضا را نداشته باشند که قرارداد با مشتریان به نرخ بالاتر از نرخ‌های مصوب، منعقد کرده و بعد از ماه‌ها بعد، در دام نظارتی بانک مرکزی بیفتند.

همه این‌ها در شرایطی است که مقامات بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کرده‌اند که تا پایان امسال، هیچ تغییری در نرخ‌های سود بانکی ایجاد نخواهد شد. این در حالی است که بعید هم به نظر می‌رسد که چانه‌زنی بانک‌ها با خودشان و مقامات بانک مرکزی، حداقل تا اردیبهشت‌ماه سال آینده، به بار بنشیند.