اوایل سال ۲۰۱۱، کنسرسیومی متشکل از چهار شرکت ارتباطاتی از چهار کشور، قرارداد ساخت و نگهداری از سامانه‌ٔ کابلی جدیدی را امضا کرده و بدین ترتیب طرحی با نام «بزرگراه ارتباطی ایران و اروپا» (ب. ا. ا. ا) (Europe-Persia Express Gateway) (به اختصار EPEG) معرفی شد.

هم اکنون مسیر اصلی ارتباط شرق به غرب از کانون بحرانی و پرتراکم کانال سوئز و باب المندب عبور می‌کند. ظرفیت این مسیر ۲۵ ترابایت است و هنوز هیچ مسیر جایگزینی برای آن وجود ندارد. در این میان کنسرسیوم‌های بسیاری در دنیا در حال شکل‌گیری هستند تا مسیرهای رزرو و جایگزینی برای آن ایجاد کنند.

پروژه دروازه جدید انتقال ارتباطات ایران و اروپا از مسیر آلمان، روسیه، آذربایجان و ایران دنبال شده و از جنوب ایران به عمان و دریای آزاد راه پیدا کرده و می‌تواند اولین مسیر جایگزین کانال سوئز باشد.

گام ایران به سوی هاب ارتباطی منطقه

طبق مستندات منتشر شده، چشم انداز پروژه ترانزیت ایران و اروپا انتقال حدود ۳.۲ ترابایت است و با اجرای کامل این پروژه راهی میانبر و ایمن و جایگزین برای کشورهای منطقه و اپراتورهای بزرگ بین‌المللی به وجود آمده و این پروژه ایران را به هاب ارتباطی منطقه تبدیل خواهد کرد.

بر این اساس قرار بر آن است که EPEG به برندی برای سامانه‌ٔ فیبر نوری جدید تبدیل شود که اروپا را به خاورمیانه متصل کرده و به سایر نقاط «خلیج فارس» و نیز کشور «هند» گسترش یابد.

این سامانه از فرانکفورت آغاز شده و پس از گذر از شرق اروپا، روسیه، آذربایجان، ایران و خلیج فارس در برکاء، عمان ختم می‌شود. اعضای تشکیل دهنده کنسرسیوم بزرگراه ارتباطی ایران-اروپا شامل «ودافون»، «روس‌تلکام»، «عمان‌تل»، «شرکت ارتباطات زیرساخت» (به نمایندگی از «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران») بوده و از این خط به صورت کابلی و بی‌سیم بهره‌برداری می‌کنند.

بنا بر اخبار منتشرشده بیشترین سهم در این کنسرسیوم متعلق به ایران بوده و بالاترین مسافت مسیر پروژه توسط ایران عملیاتی شده است.

طبق اطلاعات منتشر شده، این طرح ارتباطی می‌تواند با تاخیرِ ۹۸میلی‌ثانیه بین دو سر این خط ارتباط را برقرار سازد. بزرگراه ارتباطی ایران-اروپا در فاز اولیه، با انتقال ۵۴۰ گیگابیت پهنای باند کارش را در پنجم خرداد ۱۳۹۲ آغاز کرد و اینگونه اعلام شد که در فازهای بعدی به ظرفیت ۳.۲ ترابیت و در نهایت به ظرفیت اسمی خود یعنی ۶.۴ ترابیت خواهد رسید.

بر اساس آمارهای ارائه شده تا خرداد ماه سال ۱۳۹۳ اینگونه اعلام شده بود که از طریق این پروژه ظرفیتی معادل ۱۵۰ گیگابیت بر ثانیه از مسیر ایران و از طریق بزرگراه ارتباطی آسیا - اروپا منتقل می‌شود. همچنین این بزرگراه ارتباطی درنهایت با قدرت انتقال ۲۵TraB ترافیک مخابراتی، به عنوان جایگزین اصلی کابل‌های دریای مدیترانه، می‌تواند نقش مهمی در ترانزیت ترافیک مخابراتی اروپا آسیا داشته باشد.

یک سال پس از افتتاح این طرح در سال ۱۳۹۳  وزیر ارتباطات از چهار برابر شدن حجم انتقال داده‌های کشورها از این طریق یاد کرد و گفت: با پیشرفت‌های صورت گرفته حجم مبادلات از طریق این راه ارتباطی تا چهار برابر افزایش خواهد داشت.

در همین راستا در مقطعی از زمان نمایندگان شرکت‌های ودافون، روس تلکوم، دلتاتلکوم و عمان تل همراه با محمود خسروی - معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل وقت شرکت ارتباطات زیرساخت - با همراهی برخی اعضای هیات مدیره و مدیران ارشد فنی این شرکت در دو روز جلسات فشرده، به کار پیگیری مراحل اجرای بزرگراه ارتباطی ایران اروپا پرداختند.

بدین ترتیب دهمین دوره جلسات کارشناسی و مدیریتی پروژه بزرگراه ارتباطی ایران اروپا (EPEG) به میزبانی ایران و توسط شرکت ارتباطات زیرساخت برگزار شد تا بدین ترتیب پیگیری روند اجرای این طرح با سرعت بیشتری دنبال شود.

چرا EPEG؟

علاوه بر تبدیل ایران به عنوان هاب ارتباطی منطقه، یکی از اصلی‌ترین دستاوردهای اجرای پروژه EPEG، درآمدزایی است که به واسطه ترانزیت ارتباط میان ایران و اروپا برای کشور محقق می‌شود.

از دیگر مزایای اجرای این پروژه می‌توان به اشتغال‌زایی در حوزه ارتباطات و پایداری بیش از پیش ارتباطات و کاهش هزینه‌ها درون کشور اشاره کرد. تاکنون دو فاز از این پروژه با حضور روسای جمهوری دولت‌های دهم و یازدهم افتتاح شده و با اجرای کامل آن، پهنای باند اینترنت کشور نیز افزایش خواهد یافت.