در شرایطی که طی حدود سه سال گذشته همزمان با بروز و تعمیق شرایط رکودی در بازار ملک، انواع مختلف معاملات در بازار مسکن همچون خرید و فروش، ساخت‌وساز، معاوضه و... به حالت راکد درآمد بود هم‌اکنون نوع تازه‌ای از تحرک در بازار مسکن از ناحیه متقاضیان معاوضه ملکی قابل مشاهده است. تحرکات تازه در بازار معاوضه ملک در شرایطی طی روزهای گذشته به‌عنوان تازه‌ترین تحول فاز پیش رونق بازار مسکن قابل بررسی است که هم‌اکنون حداقل 10 نوع تقاضا برای معاوضه ملک با ملک یا ملک با سایر کالاها مشاهده می‌شود. بررسی‌های دنیای اقتصاد از آخرین تحولات بازار معاوضه ملک نشان می‌دهد در ادامه پیش‌روی بازار مسکن در فاز پیش‌رونق و درحالی‌که عمده کارشناسان سال آینده را سال آغاز رونق در معاملات خرید‌‌وفروش واحدهای مسکونی و شروع فاز جدید ساخت‌وسازها می‌دانند، جنب‌و‌جوش‌های تازه‌ای از ناحیه متقاضیان معاوضه ملک رصد می‌شود که می‌توان آن را نشانه‌ای از نزدیک شدن بازار مسکن به فاز رونق تلقی کرد.

این جنب‌وجوش‌ها که از زوایای گوناگون هم‌اکنون بخش‌های مختلف بازار مسکن را تحت تاثیر قرار داده است اگرچه در حجمی قابل توجه منجر به افزایش رفت وآمدها در بازار شب عید مسکن شده است اما به گفته واسطه‌های ملکی بیشتر علامتی از احتمال افزایش حجم ساخت ‌وسازها در سال آینده به حساب می‌آید. به این معنا که هم‌اکنون عمده متقاضیان انجام معاوضه‌های ملکی سازندگانی هستند که مایلند در ازای واگذاری آپارتمان‌های آماده، از طرف دیگر معامله، زمین یا ملک کلنگی دریافت کنند. با این حال هم‌اکنون انواع گوناگونی از معاوضه ملکی در بازار مسکن در جریان است که می‌توان آنها را در حداقل 10 مورد طبقه بندی کرد.

معاوضه آپارتمان با ملک کلنگی

همان‌طور که گفته شد همزمان با افزایش تحرکات در بازار ساخت مسکن، در کنار افزایش حجم تقاضای سازندگان برای مشارکت در ساخت با مالکان یا خرید زمین، طی روزهای اخیر جنب‌وجوش جدیدی از ناحیه سمت عرضه مسکن برای تامین پرهزینه‌ترین ماده اولیه ساخت مسکن قابل مشاهده است. سازندگان مسکن در فاز جدید تحرکات خود برای فراهم کردن مقدمات ساخت‌وسازهای جدید، طی روزهای اخیر علاوه‌بر روش‌های گفته شده، از یک شیوه دو وجهی برای تامین پرهزینه‌ترین بخش ساخت‌وساز یعنی زمین، استفاده می‌کنند. هم‌اکنون بخش عمده‌ای از سازندگان تمایل دارند زمین مورد نیاز برای ساخت مسکن در فاز رونق(سال آینده) را در ازای واگذاری واحدهای مسکونی آماده به صاحبان املاک کلنگی یا مالکان زمین تامین کنند.

طوری‌که درحال‌حاضر بیشترین تعداد آگهی‌های معاوضه ملک از جانب سازندگان مربوط به معاوضه آپارتمان آماده با زمین یا ملک مسکونی کلنگی است؛در این روش سازندگان علاوه‌بر تامین زمین مورد نیاز برای ساخت‌‌وسازهای جدید که به‌طور متوسط بیش از 50 درصد از کل هزینه‌های ساخت‌‌وساز در پایتخت را به خود اختصاص می‌دهد آپارتمان‌های آماده و ساخته شده طی سه سال گذشته را نیز به فروش می‌رسانند. واسطه‌های معاملات ملک در مناطق مختلف شهر تهران معتقدند هم‌اکنون معاوضه آپارتمان با ملک کلنگی بهترین روش تامین مالی برای ساخت‌‌وسازهای جدید است. چرا که در این روش علاوه‌بر پایان دوره حبس سرمایه سازندگان در واحدهای آماده و فروش نرفته، پرهزینه‌ترین ماده اولیه ساخت‌وسازهای جدید یعنی زمین نیز تامین خواهد شد.

معاوضه خانه ویلایی با آپارتمان

هم‌اکنون معاوضه املاک کلنگی یا خانه‌های ویلایی با آپارتمان‌های آماده‌‌ونوساز نیز از دیگر اشکال معاملات ملکی مورد تقاضا در بازار مسکن پایتخت است؛این موضوع نشان می‌دهد نه‌تنها سازندگان مسکن برای ساخت‌وسازهای جدید، معاوضه آپارتمان با ملک کلنگی را به‌عنوان روش ترجیحی تامین زمین مورد نیاز برای ساخت‌وساز پذیرفته‌اند بلکه مالکان خانه‌های ویلایی و املاک کلنگی نیز تمایل دارند به جای ورود به پروسه نسبتا پردردسر مشارکت با سازندگان از همان ابتدا ملک خود را با آپارتمان‌های آماده معاوضه کنند.

معاوضه آپارتمان با آپارتمان

درحالی‌که عمده کارشناسان و فعالان بازار مسکن مقطع زمانی فعلی را بهترین زمان برای خرید مسکن می‌دانند متقاضیان جابه‌جایی در بازار ملک نیز این روزها معاوضه آپارتمان خود با آپارتمان دلخواهشان را در سایر مناطق یا در همان منطقه محل سکونت، به‌عنوان روش ترجیحی تبدیل به احسن کردن محل سکونت خود، انتخاب کرده‌اند.

معاوضه زمین با آپارتمان

علاوه‌بر مالکان املاک کلنگی، برخی مالکان زمین‌های خام در شهر تهران نیز با مشاهده افزایش سطح تقاضا برای معاوضه زمین مسکونی با آپارتمان‌های آماده از سوی سازندگان اقدام به انتشار آگهی برای جذب بهترین پیشنهاد از طرف سازندگان برای معاوضه زمین خود با آپارتمان‌های آماده کرده‌اند.

معاوضه آپارتمان با بهترین پیشنهاد

در این میان برخی دیگر از مالکان آپارتمان‌های مسکونی نیز هستند که شاید تا ماه‌های قبل مایل به فروش یا اجاره آپارتمان یا واحد مسکونی خود بودند اما هم‌اکنون با مشاهده افزایش تحرکات در بازار معاوضه ملک، آن‌ها هم به این بازار ورود کرده‌اند تا در برابر بهترین پیشنهاد، آپارتمان خود را با سایر آپارتمان‌ها، زمین، ملک کلنگی، خودرو یا هر کالای دیگری که در میان‌مدت یا بلندمدت ارزش افزوده بیشتری نسبت به آپارتمان یا ملک آن‌ها ایجاد کند معاوضه کنند.

معاوضه ملک با خودرو یا برعکس

هم‌اکنون نوعی تحرک دوجانبه از سوی مالکان املاک و خودرو در بازار مسکن قابل مشاهده است؛در این میان مشاهده می‌شود برخی از سازندگان با درنظر گرفتن چشم‌انداز رونق بازار مسکن از سال آینده برای تامین زمین مورد نیاز ساخت‌وسازهای جدید حتی خودرو یا خودروهای شخصی خود را نیز با زمین یا ملک کلنگی معاوضه می‌کنند؛هر چند از سوی دیگر تمایلی هم از طرف متقاضیان سرمایه‌ای خرید خودرو برای معاوضه زمین یا ملک مسکونی با خودروهای سازندگان مشاهده می‌شود که در این روش هر‌کدام از متقاضیان تلاش می‌کنند سود بیشتری را در جریان این معامله به دست آورند.

معاوضه ویلا با آپارتمان و زمین

برخی سرمایه‌گذاران، سازندگان یا مالکان ویلاهای تفریحی واقع در شمال کشور هم‌اکنون برای معاوضه این املاک با آپارتمان‌های آماده در پایتخت آگهی منتشر کرده‌اند. این گروه از افراد یا سازندگانی هستند که طی سال‌های اخیر در شهرهای شمالی کشور در حجم بالا ویلاسازی کرده‌اند یا افرادی هستند که برای سرمایه‌گذاری اقدام به خرید ویلا کرده‌اند. اما هم‌اکنون به واسطه اشباع بازار ساخت ویلا در این شهرها و کاهش حاشیه سود ویلاسازی، تمایل به تغییر مکان سرمایه‌گذاری خود دارند. این در حالی است که در بازار مسکن شهر تهران علاوه‌بر آنچه گفته شد انواع دیگری از معاوضه همچون معاوضه ویلا با زمین، املاک تجاری با آپارتمان یا زمین و... نیز قابل مشاهده است.