رشد حدود 0/1 درصدی شاخص کل بازار سهام در حالی رقم خورد که در ابتدای معاملات شاهد افزایش حدود 174 واحدی این نماگر بودیم اما در ادامه با تداوم فشار فروش در برخی نمادها بازار تا حدودی بازگشت. این در حالی است که انتشار اولین گزارش پیش‌بینی سودآوری شرکت‌ها برای سال 96 که عموما حکایت از انتظار بهبود عملکرد شرکت‌ها در سال مالی آتی از سوی مدیران آن‌ها دارد، فضای مثبتی را در کلیت بازار حاکم کرده است. در این میان طی دو روز گذشته شاهد توقف بیش از 50 نماد بورسی به دلیل تعدیل در پیش‌بینی درآمد هر سهم سال آتی بودیم. رخدادی که روز گذشته موجب کاهش قابل توجه حجم و ارزش معاملات شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم و ارزش معاملات دیروز نسبت به روز شنبه، افت حدود 28 درصدی را تجربه کرد. با وجود این توقف 33 نماد بورسی در روز گذشته (عمدتا به دلیل اعلام پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی 96) نتوانست مانع تحرک بورس‌بازان در میان دیگر سهم‌ها شود. تحرکی که با سه رویکرد امید به هم‌گروهی با پیش‌فرض‌های مثبت، هیجان‌زدگی بدون تحلیل برای عقب نمادن از قافله و فروش برای تامین نقدینگی و فرصت‌های خرید خوش آتیه‌تر رخ داد.

مختصات متوقف‌ها در بورس تهران

بررسی‌ها از وضعیت کنونی نمادهای متوقف نشان می‌دهد در میان 327 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران، هم‌اکنون‌ 107 شرکت با توقف نماد معاملاتی مواجه هستند. ارزش بازار این 107 نماد متوقف، حدود 80 هزار میلیارد تومان و معادل 25 درصد از ارزش فعلی بازار سهام است. با بررسی این وضعیت از منظری دیگر مشاهده می‌شود که بیش از 11 هزار و 435 میلیارد تومان سرمایه سهامداران (بر اساس قیمت پایانی نمادها در آخرین روز معاملاتی پیش از توقف و با لحاظ سهام شناور آنها) در بورس با عدم گردش مواجه‌ هستند. به عبارتی دیگر حدود 56 میلیارد سهم از امکان خرید و فروش محرومند که در نوع خود می‌تواند جالب باشد.

پیش‌فرض‌های مثبت در میان صنایع بورسی

تا عصر روز گذشته پیش‌بینی‌های اولیه بیش از 200 شرکت بورسی و فرابورسی روی سامانه کدال قرار گرفت. گزارش‌هایی که با وجود نگاه محافظه‌کارانه در برآورد سودآوری اما حکایت از بهبود عملکرد شرکت‌ها در سال مالی آتی دارد. در این میان فضای مثبت یک شرکت با تعدیل مثبت سنگین به سایر هم‌گروهی‌هایش تسری یافته و در مجموع فضای مثبتی را بر بازار سهام حاکم کرده است. روز گذشته شاهد تحرک در سهام شرکت‌هایی بودیم که در پیش‌بینی‌های اولیه خود با تعدیل مثبت همراه شده‌اند، اما میزان تعدیل منجر به توقف نماد معاملاتی این شرکت‌ها نشده است. از طرفی نیز طی دو روز گذشته حدود 50 نماد بورسی به دلیل تعدیل سنگین در گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی 96 با توقف نماد معاملاتی روبه‌رو‌ شده‌اند. امری که به موجب آن انتظار می‌رفت شاهد کم‌رمقی فضای کلی معاملات بورس تهران باشیم؛ اما فضای خوش‌بینانه‌ بر سایر هم‌گروهی‌های این نمادها حاکم شد و فعالان بورس تهران به استقبال سهام برخی شرکت‌هایی که تعدیل مثبت آنها را محتمل می‌دانستند، رفتند.

موج سواری بازار روی کدال

همان‌طور که گفته شد طی روزهای اخیر، چشم فعالان بورسی به سامانه کدال دوخته‌ شد تا از اولین برآورد شرکت‌های سهامی از سود سال آتی خبردار شوند. به نظر می‌رسد در حال حاضر هنوز بازار موفق نشده تا به تحلیل عمیقی در ترافیک گزارش‌ها دست پیدا کند. امری که به موجب آن شاهد افزایش خرید و فروش در میان برخی نمادهای بازار سهام هستیم. خرید و فروش‌های شتاب‌زده‌ای که ممکن است از تحلیل درستی برخوردار نباشد و صرفا حرکت بر موج هیجانات باشد. از یک سو به‌طور قطع نمی‌توان اتکای چندانی به اولین پیش‌بینی‌ها درباره سودآوری شرکت‌ها در سال آینده داشت؛ درست است که اولین پیش‌بینی‌ها به نوعی منعکس‌کننده وضعیت فعلی شرکت و برنامه‌ها و فروض مدیران آن برای سال آتی است، اما تضمینی برای تحقق این فروض وجود ندارد. از سمت دیگر، بررسی دقیق‌تر مفروضات نیازمند تحلیل دقیق‌تری از شرایط فعلی و آینده سهام است. بنابراین بخشی از خریدهای کنونی ناشی از هراس عقب ماندن از قافله رشد سودآوری است که انتظار می‌رود خریدهای این چنینی به تدریج فروکش کنند.

فروش برای خریدهای خوش آتیه‌تر

همان‌طور که گفته شد بخشی از خرید و فروش‌های روزهای اخیر بازار سهام به هیجانات ناشی از پیش‌بینی‌های اولیه شرکت‌ها برای سال آتی باز می‌گردد. در این میان بخشی دیگر از سهامداران نیز درصدد سرمایه‌گذاری در سهام خوش آتیه بوده و در این راستا نقدینگی خود را از دیگر سهام بازار خارج می‌کنند تا سهام دیگر نمادها را که عمدتا متوقف نیز بودند خریداری کنند. در عین حال نیاز به نقدینگی بالا در میان بسیاری از فعالان حقوقی با نزدیک شدن به ماه پایانی سال و در پاره‌ای از موارد شناسایی سود این معامله‌گران از فروش سهام در یک ماه مانده به پایان سال مالی زمینه‌ساز افزایش فشار فروش در معاملات روزهای گذشته شده است. دیروز نیز این امر تا حدودی سبب برگشت شاخص شد.

گذری بر پیش‌بینی‌های اولیه برخی صنایع

نگاهی به پیش‌بینی‌های اولیه منتشر شده روی سامانه کدال نشان از تعدیل مثبت اولین پیش‌بینی‌های سود سال آتی شرکت‌های تولید‌کننده سیمان نسبت به سود سال مالی جاری دارد. در ماه‌های اخیر و با پیگیری‌های انجمن صنفی تولیدکنندگان سیمان، شاهد رشد قیمت در بازار سیمان بودیم. پس از رکود ساخت‌و‌ساز در سال‌های اخیر و همچنین کاهش صادرات سیمان به کشورهای همسایه همچون عراق، تقاضا برای مصالح ساختمانی از جمله سیمان نیز کاهش یافت. این موضوع منجر به کاهش چشمگیر سودآوری شرکت‌های سیمانی در سال‌های گذشته شد تا جایی که در ماه‌های اخیر انجمن صنفی تولیدکنندگان سیمان برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت سیمان و در نتیجه سودآوری شرکت‌های سیمانی، مجبور به کاهش تولید سیمان شد. بر این اساس با توافقی که بین شرکت‌های تولیدکننده سیمان صورت گرفت، نرخ سیمان از تنی 70 تا 80 هزار تومان به تنی 110 هزار تومان رسید. گزارش‌های مذکور نیز نشان می‌دهد شرکت‌های سیمانی قیمت هر تن سیمان را برای سال آتی بین 100 تا 110 هزار تومان در نظر گرفته‌اند.

بر این اساس گزارش اولین پیش‌بینی ارائه‌شده ازسوی شرکت‌های سیمانی نشان می‌دهد با توجه به شرایط موجود، اولین پیش‌بینی بودجه سال 96 این شرکت‌ها از نظر نرخ فروش معقولانه و به لحاظ مقداری تا حدودی خوش‌بینانه در نظر گرفته شده است. شرکت‌های پتروپالایشی نیز چشم‌انداز سال آتی خود را مثبت اما محتاطانه ارزیابی کرده‌اند. این شرکت‌ها در سال‌های گذشته با ابهامات فراوانی درخصوص نحوه قیمت‌گذاری محصولات و همچنین قیمت نفت به‌عنوان مواد اولیه از سوی پالایش و پخش مواجه بودند. این موضوع سبب شد تا بازار از ارائه تحلیل درست درخصوص سودآوری این شرکت‌ها موفقیت چندانی نداشته باشد. در حال حاضر این انتظار وجود دارد با رشد نرخ دلار رسمی در بازار داخلی و گمانه‌زنی‌هایی که درخصوص رشد قیمت نفت وجود دارد، سود این شرکت‌ها در سال آینده بهتر از سال جاری باشد.