با دستیابی به نتایج مثبت، مناطق امیدبخش به مکتشفان بخش خصوصی واگذار می‌شود تا در ادامه راه حضور دولت در این بخش کمرنگ شود. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در دولت یازدهم اقدامات بسیار خوبی در این حوزه انجام داد که نتایج مثبتی به همراه داشت. مهدی کرباسیان رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در جلسه پایش طرح‌های اکتشافی کشور، خبرهای خوشی داد و گفت: اکتشاف، با مشارکت بخش خصوصی در مناطق کم‌برخوردار انجام شده است. رییس هیات عامل ایمیدرو با ارائه گزارشی از فعالیت‌های اکتشافی ایمیدرو تاکید کرد انجام اکتشاف در معادن و نقاط کم برخوردار، سبب توسعه منطقه و ایجاد اشتغال به ویژه برای مردم بومی مناطق می‌شود.

کرباسیان همچنین از مشارکت بخش خصوصی و همکاری شرکت‌های خارجی در اکتشاف، سخن به میان آورد. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، مهدی کرباسیان ضمن اعلام این مطلب اظهار کرد: اکتشاف از اصلی‌ترین فعالیت‌های ایمیدرو است که با توجه به ذخایر بالای معدنی، در راستای اقتصاد مقاومتی بوده و به عنوان یکی از بندهای ابلاغی رهبر معظم انقلاب است که باید در این حوزه سرمایه‌گذاری شود. از این رو، ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی از سال ۹۳ کار اکتشاف ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع را در ۲۵ استان آغاز کردند و اکنون روی ۵۰ هزار کیلومتر مربع کار دقیق و پیشرفته انجام می‌شود. ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع به دلیل اینکه جزو فعالیت‌های ایمیدرو نیست و زمینه فعالیت کمتری در آنها وجود دارد، آزادسازی شده تا بخش خصوص بتواند کار اکتشافی انجام دهد. کرباسیان همچنین از اکتشاف ۵۰ میلیون تن ذخیره قطعی سنگ آهن جدید و قابل افزایش تا ۱۸۰ میلیون تن در منطقه ایران مرکزی خبر داد. وی ادامه داد: محدوده‌هایی مانند «پهنه پلی متال گلوجه زنجان»، «پروانه اکتشافی سنگ‌آهن چاه باشه ۱و۲ یزد»، «گواهی کشف آگات شکرآب اصفهان» و «پروانه اکتشافی طلای نیکوئیه قزوین» برای حضور بخش خصوصی به صورت آگهی مزایده اعلام شده و در سال آینده نیز پهنه‌های جدیدی برای واگذاری فعالیت‌های اکتشافی اعلام خواهد شد.

رییس هیات عامل ایمیدرو درباره شرایط حضور بخش خصوصی برای تکمیل فعالیت‌های اکتشافی تصریح کرد: برای این کار، باید توان فنی و مالی شرکت‌های متقاضی محرز و مشخص شود که آیا علاقه‌مند به فعالیت اکتشافی هستند و آیا ظرفیت لازم را برای سرمایه‌گذاری دارند؟

وی ادامه داد: معادن کوچک و متوسط صد درصد واگذار می‌شوند و معادن بزرگ، به طور کامل با هدف استقرار صنایع معدنی واگذار نمی‌شوند و برای این نوع معادن شراکت بخش خصوصی را جلب می‌کنیم. همچنین، در صورت استقبال نکردن بخش خصوصی، ایمیدرو سرمایه‌گذاری خواهد کرد. کرباسیان خاطرنشان کرد: کار در حوزه اکتشاف و زمین‌شناسی زیاد است و پیش‌تر ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع به طور قطعی انجام شده بود و با توجه به عقب‌ماندگی‌ها، باید از فناوری جدید استفاده کرد تا روند اکتشاف سرعت یابد. خوشبختانه، در حال حاضر بیشتر حفاری‌ها به طور روباز انجام می‌شود و نیاز به حفاری در عمق نیست.

همکاری با خارجی‌ها

وی ادامه داد: در حوزه اکتشاف از متخصصان اروپایی و کانادایی نیز استفاده می‌شود. در حوزه عناصر نادر خاکی نیز با کشورهای افریقای جنوبی، هند و چین که در این زمینه پیشرفته‌تر از ما هستند همکاری داریم. رییس هیات عامل ایمیدرو با بیان اینکه ۳ عامل، از مشکلات بخش معدن در سال‌های گذشته بوده است، گفت: نخست اینکه حوزه معدن ریسک دارد و کار اکتشاف و استخراج هزینه بالایی دارد و درآمدزایی آن طولانی‌مدت است. به همین دلیل، بخش خصوصی استقبال چندانی در این حوزه از خود نشان نمی‌دهد. (ایمیدرو در سال گذشته با وجود کمبود منابع مالی، ۱۳۰ میلیارد تومان در این بخش هزینه کرد)وی ادامه داد: عامل دوم، سنگینی سایه نفت بر اقتصاد کشور است و به جز سال‌های اخیر که میزان صادرات نفتی و غیرنفتی نزدیک به هم شده، میزان صادرات نفتی همواره از صادرات غیرنفتی بیشتر بوده است. عامل سوم اینکه در سیستم بروکراسی کشور، حوزه معدن و زمین‌شناسی به طور کامل به بودجه دولت وصل بوده و به دلیل کمبودهای بودجه‌ای، تنها هزینه جاری پرداخت می‌شده است.

10 شرکت از سیستان و بلوچستان

به گفته رییس هیات عامل ایمیدرو، از دریای عمان تا خراسان رضوی، نوار مرزی به عرض ۲۰ کیلومتر اکتشاف شده و اگر معادنی در این منطقه کشف شود، بدون شک معاش و امنیت ایجاد می‌کند. نکته دیگر اینکه در استان‌های محروم، تیم‌های مهندسی از افراد تحصیلکرده بومی انتخاب شدند. به طور نمونه در استان سیستان و بلوچستان، ۱۰ شرکت بومی در حوزه اکتشاف به فعالیت مشغول شدند. وی افزود: در مذاکرات اخیر با افغان‌ها، اعلام آمادگی کردیم تا ۲۰ کیلومتر در مرز کار اکتشافی انجام دهیم. ۵۰ هزار کیلومتر مربع عملیات اکتشافی ازسوی شرکت تهیه و تولید شهرام ادیب، مسئول اکتشاف معادن فلزی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران گفت: این شرکت از سال ۹۲ فعالیت اکتشاف تفصیلی روی ۵۰ هزار کیلومتر مربع پهنه در استان‌های خراسان جنوبی، مازندران، کرمان، سیستان و بلوچستان، سمنان، آذربایجان‌شرقی و خراسان رضوی را شروع کرد و ۲۰ هدف اصلی برای دریافت پروانه اکتشاف در دستور کار قرار گرفت. وی ادامه داد: در این مدت، روی ۳۳۱ محدوده کار کرده‌ایم. از این میان، ۲۲ محدوده انتخاب شد که اکنون اکتشاف برخی از آنها به اتمام رسیده و برخی نیز به دلیل نداشتن ذخیره مناسب، آزاد اعلام شده است. به گفته مسئول اکتشاف معادن فلزی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، در آنومالی ۱۵ مرکزی منطقه بافق، ۱۰۰ میلیون تیتان با عیار متوسط ۴ تا ۶ درصد و در آنومالی A ۲۱، دو میلیارد تن ذخیره سنگ‌آهن پیش‌بینی شده که در صورت اکتشافات عمیق‌تر می‌تواند رتبه ایران را تغییر دهد.

افزایش حجم عناصر نادر به یک میلیون و ۲۰۰هزار تن

سولماز افسری، مدیر طرح‌های اکتشافی طرح عناصر نادر خاکی نیز در این جلسه گفت: طرح عناصر نادر خاکی نیز طرحی نوپاست که در سال ۹۳ شروع به کار کرد و تا پیش از آن فعالیت‌های عمده و متمرکزی در این حوزه انجام نشده بود. اما در سال‌های اخیر اقدامات خوبی از اکتشاف عناصر نادر خاکی تا فرآوری و تولید شمش انجام شد. وی ادامه داد: در این مدت، پروژه اکتشاف و پی جویی در ۲۴ کیلومتر مربع در مناطق سنگان، گزستان و ۲ محدوده از شرکت تهیه و تولید، کار شده و در سال ۹۶ نیز ادامه می‌یابد. به گفته افسری، حجم عناصر نادر خاکی تا پیش از سال ۹۵ حدود ۳۰۰ هزار تن بود که با شناسایی ذخایر جدید، اکنون به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن افزایش یافته است. وی ادامه داد: تاکنون۱۰ آنومالی عناصر نادر خاکی ثبت شده و براساس بررسی‌ها، منطقه گزستان در شرق بافق دارای بیشترین ذخیره عناصر نادر خاکی است. در فاز تفصیلی گزستان، ۶۵ هزار تن عناصر نادر خاکی کشف شده است. در منطقه سنگان نیز ۵ محدوده امیدبخش معدنی مشخص شده است.