امروز - یکشنبه - شعب چند بانک منتخب توزیع اسکناس نو را آغاز کرده‌اند. بانک‌های ملی، ملت، صادرات، سپه، پست‌بانک، اقتصاد نوین، سینا، پارسیان در تهران و شهرستان‌ها در مجموع حدود ۱۶۰۰ میلیارد تومان را طی روزهای ۲۲ تا ۲۶ اسفندماه بین مردم توزیع می‌کنند. اسکناس‌های ۵۰۰۰  و ۲۰۰۰ تومانی از سوی بانک مرکزی در اختیار بانک‌ها قرار گرفته و متقاضیان با مراجعه به شعب‌ بانک‌ها و همراه داشتن کارت ملی می‌توانند از هر کدام یک دسته ۱۰۰ برگی دریافت کنند. البته یک مشتری ظاهرا می‌تواند در هر کدام از این بانک‌ها اسکناس مورد نظر را بگیرد یعنی در هشت بانک امکان دریافت اسکناس برای وی وجود دارد.

اما در سوی دیگر و همزمان با توزیع اسکناس در بانک‌ها بازار نیز  فضایی متفاوت دارد. امروز گذر در خیابان فردوسی و نزدیک شدن به چهارراه استانبول نشان از افزایش رفت و آمدها برای خرید و فروش اسکناس دارد. اسکناس‌فروش‌ها چمدان‌های خود را با رنگی غالب نسبت به روزهای قبل باز کرده‌ و ویترین خود را با ۲۰۰۰ و ۵۰۰۰  تومانی چیده‌اند. چرا که از سویی فروش ۲۰۰۰ و ۵۰۰۰ تومانی در بازار بیشتر شده و پیشنهاد به اسکناس‌فروش‌ها نسبت به روزهای قبل بالاتر است و از سویی دیگر تمایلی برای جاماندن در رقابت با بانک‌ها ندارند. این در حالی است که  افرادی که اسکناس‌ها را در بانک‌ها دریافت می‌کنند عمدتا به بازار آمده و آن را برای فروش ارائه می‌کنند.

قیمت‌ها در سایر اسکناس‌ها تغییری نداشته، اما برای این دو قلم با افت در بازار همراه است، چرا که به هر حال توزیع بیشتر از سوی بانک مرکزی خود موجب عرضه بیشتر و در نهایت شکستن قیمت‌ها می‌شود این در حالی است که تا روز گذشته دسته‌های ۵۰۰۰ تومانی تا ۵۲۰ هزار تومان فروش می‌رفت، ولی برای امروز اسکناس‌فروش‌ها آن را حدود ۵۰۵ هزار تومان خرید و تا ۵۱۰ هزار تومان می‌فروشند. از سویی دیگر برای اسکناس‌های ۲۰۰۰ تومانی هم قیمت تا روز گذشته ۲۲۰ هزار تومان بوده که امروز تا ۲۱۰ هزار تومان کاهش دارد، اما برای اسکناس ۱۰۰۰۰ تومانی که پیش‌تر بانک مرکزی اعلام کرده بود آن را نیز توزیع می‌کند، اما در ادامه منصرف شد، قیمت‌ها در روال عادی بازار و چیزی حدود یک میلیون و ۲۰ تا یک میلیون و ۳۰ هزار تومان فروش می‌رود.

جالب اینجاست که دسته‌های عمده‌ای از اسکناس‌های ۵۰۰۰ و ۲۰۰۰ تومانی در دست اسکناس‌فروش‌ها دیده می‌شود. درباره محل تامین این اسکناس‌ها عنوان می‌کنند که اصلا نیازی نیست که ما بخواهیم برای تامین این قبیل اسکناس به جایی مراجعه و یا رایزنی کنیم چرا که در حالت عادی و به ویژه در روزهای توزیع اسکناس از سوی بانک‌ها افراد عادی دریافت‌کننده از بانک و در کنار آنها کسانی که به حجم عمده‌ای از این پول‌ها دسترسی دارند، آن را برای فروش به بازار می‌آورند و از این طریق سود خوبی هم می‌برند.

از اسکناس‌فروش‌ها می‌پرسیم که مگر حجم عمده‌ای که برای فروش می‌آورند تا چه اندازه است که بخواهند سود خوبی هم ببرند. اصلا این افراد از کجا می‌توانند اسکناس خود را تامین کنند آن هم در شرایطی که بانک‌ها به هر نفر فقط یک بسته ۱۰۰ برگی ارائه کرده و حتی اگر فردی به تمامی بانک‌های منتخب هم مراجعه کند، باز هم تعداد بالایی نخواهد داشت؟ اسکناس‌فروش‌ها عنوان می‌کنند  افرادی که به اسکناس‌ها دسترسی دارند کسانی هستند که باکس های عمده را خود شخصا و یا از طریق واسطه می‌آورند. آنها می‌گویند خود بانکی‌ها در این باره اقدام می‌کنند به طوری که بارها شاهد بودیم که فردی آمده و از کارمند بانک حالا در هر رده‌ای بوده چند باکس را که هر کدام ۱۰ دسته را شامل می‌شود، برای فروش پیشنهاد کرده است. همین امروز نیز تعداد زیادی از این مراجعات داشته‌ایم.

جالب اینجاست که در زمانی که در شک و تردید این بودیم که آیا واقعا باکس‌های اسکناس ۵۰۰۰ و ۲۰۰۰ تومانی برای فروش از سوی برخی افراد خاص به اسکناس‌فروش‌ها پیشنهاد می‌شود، مشاهده کردیم که افرادی مراجعه می‌کردند و حتی پیشنهاد فروش ۱۰ تا ۱۵ باکس ۱۰ تایی اسکناس ۵۰۰۰ تومانی و یا ۲۰۰۰ تومانی که از سوی بانک‌ها توزیع می‌شود را مطرح و چانه زنی می کردند. در این حالت برای ۱۵ باکس ۵۰۰۰ تومانی که هر کدام شامل ۱۰ دسته است و۱۵۰ دسته را در برمی‌گیرد  اگر روی هر کدام بین ۵ تا ۱۰ هزار تومان سود وجود داشته باشد، بین ۷۵۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان سود به شخص فروشنده تعلق خواهد گرفت.

اسکناس‌فروش‌ها می‌گویند کانال توزیع اسکناس همواره درست نبوده به طوری که وقتی قرار بر توزیع از سوی بانک‌ها می‌شود، تلاش برای دریافت رانتی که در این بین وجود دارد نیز بیش از گذشته خواهد بود. چرا که با اختلاف قیمت بازار و بانک هر کسی برای دریافت اسکناس نو و فروش آن به تکاپو خواهد افتاد. به ویژه کسانی که دسترسی بهتری به حجم عمده اسکناس‌ها دارند.

اما در مابقی اسکناس‌های نو قیمت‌ها شکسته نشده بود. این در حالی است که دسته‌های ۱۰۰ برگی ۱۰۰۰ تومانی حدود ۱۲۰ تا ۱۲۵ هزار تومان، ۲۰ تومانی و ۱۰ تومانی  بین ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان  و البته ۱۰۰ تومانی حدود ۵۰ هزار تومان فروش می‌روند.   دسته‌های ۱۰، ۲۰ و ۵۰ تومانی به اسکنای‌های کلکسیونی معروفند چراکه دیگر چاپ نداشته و کمیاب هستند و عمدتا دارندگان کلکسیون برای خرید آنها مراجعه می‌کنند که قیمت  آنهم نسبت به ارز  آن چند برابر است.