امروز در دهمین نمایشگاه بین‌المللی بانک، بیمه و بورس ولی الله سیف به برنامه‌های اصلی بانک مرکزی برای اصلاح نظام بانکی اشاره داشت که در این مورد سود بانکی از عناوین اصلی بود. وی با وجود این‌که اقدامات یکی دو سال گذشته برای ساماندهی و کاهش سود را مثبت ارزیابی کرد، اما تاکید داشت که همچنان نرخ سود در شبکه بانکی بالا بوده و باید متناسب با شرایط موجود کاهش پیدا کند.

بنابر گفته رئیس کل بانک مرکزی قرار است که گزارشی در رابطه با سود بانکی به زودی به شورای پول و اعتبار ارائه شود که می‌تواند با کاهش نرخ سود همراه باشد، ولی وی تاکید دارد که مهم‌تر از کاهش نرخ، تعادلی است که باید در عرضه و تقاضای نقدینگی وجود داشته باشد تا بتواند نرخ سود را پایدار کند.

سپرده‌گذاران مراقب سودهای بالا باشند

اما سیف در ادامه هشدارهایی که در روزهای اخیر نسبت به سودهای بالای پرداختی در بانک‌ها به سپرده‌گذاران و البته بانک‌ها داشت بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد. وی گفت که مبلغ مازادی که به عنوان سود به سپرده‌گذاران پرداخت می‌شود بیانگر رقمی است که به هر دلیلی باید از سهم سهامدار کاسته شده و به سپرده‌گذاران منتقل شود، در این شرایط مسوول این اضافه پرداخت مدیریت بانک‌ها هستند که باید سهامداران از آنها بازخواست کنند. 

رئیس کل بانک مرکزی به این موضوع هم اشاره داشت که حوزه نظارت بانک مرکزی در رابطه با سودهای بانکی و حواشی آن اقدامات لازم را انجام می‌دهد، اما به هرحال پرداخت نرخ‌های بالای سود نشان‌دهنده ریسک بیشتر عملیات این بانک بوده و سپرده‌گذاران هم باید بدانند که این نرخ بالاتر بهای ریسکی خواهد بود که متقبل شده و باید پیامدهای آن را قبول کنند.

انتقادات سیف از دو عامل واگرا در نرخ سود

وی در رابطه با سودهای بالای سپرده بانکی به موضوع دیگری هم اشاره داشت این‌که کاهش این سود می‌تواند بر ایجاد تعادل درآمد و هزینه بانک‌ها موثر بوده و از سویی دیگر هزینه سرمایه بنگاه‌های اقتصادی را کاهش دهد و در مجموع موجب ایجاد معادله‌ای که ارزش افزوده اقتصادی را به حاشیه مثبتی می‌برد شود.

رئیس کل بانک مرکزی گفت که در سال گذشته با وجود تلاش‌هایی که شکل گرفت توانستیم نرخ سود در بازار بین بانکی را از حدود 28 به 17 درصد کاهش دهیم، اما در شرایط موجود که ساختار دارایی نظام بانکی به شدت آسیب دیده است و بخش زیادی از منابع منجمد شده باید از اقداماتی که بر بازار پول تاثیرگذار است اجتناب شود.

سیف در این باره توضیح داد: سازمان برنامه و بودجه از عوامل ساماندهی و زمان‌دهی انتشار اوراق بدهی دولت است باید مراقب این باشد که حجم انتشار اوراق در حدی بوده که بازار پول را تحت تاثیر قرار ندهد. از سوی دیگر سازمان بورس و اوراق بهادار باید کنترل و نظارت مناسبی بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری که اغلب سود بالایی را پرداخت می‌کنند، داشته باشند تا در نتیجه این اقدامات از واگرایی نرخ سود در بازار پول و بازار بین‌بانکی جلوگیری شود.

مجوز بانک مرکزی به بانک‌ها و موسسات به معنای تضمین کامل فعالیت‌ آنها نیست

اما بخش دیگری از اظهارات رئیس کل بانک مرکزی به شرایط موجود بانک‌ها و موسسات اختصاص داشت. وی از محدوده تضمین مجوزی که بانک مرکزی به بانک‌ها و موسسات ارائه می‌کند سخن گفت و افزود: در هیچ جای دنیا این مجوز به معنی تضمین 100 درصدی فعالیت‌ بانک‌ها نیست.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: گر چه حوزه نظارتی بانک مرکزی بر موسسات اعتباری و بانک‌های دارای مجوز نظارت را انجام داده تا بتواند آنها را براساس ریسک طبقه‌بندی و نظارت شدیدتری را اعمال کند، اما در نهایت مسوولیت نتایج عملیات بانک‌ها که از مدل کسب‌وکار آنها و نحوه هدایت‌شان نشأت می‌گیرد برعهده هیات مدیره‌ای است که از سوی سهامداران انتخاب می‌شوند.