بر خلاف سال‌های گذشته که همواره مذاکرات گازی ایران و هند، با فشار برخی از کشورهای غربی همچون آمریکا به سرانجامی نمی‌رسید، این بار انحلال شرکت ملی صادرات گاز به مانع جدیدی بر سر مذاکرات دوجانبه گازی تبدیل شده است. 

 

بر این اساس از 3 سال گذشته تاکنون هند پیشنهاد جدیدی به منظور واردات گاز طبیعی به ایران مطرح کرد و مطابق با توافق های اولیه دو کشور مقرر شده بود به جای صادرات گاز طبیعی از مسیر خاک پاکستان، هند گاز ایران را به طور مستقیم از مسیر خطوط لوله زیر دریایی دریافت کند.

 

به منظور نهایی شدن این پیشنهاد گازی دهلی به تهران، در اواخر سال 2009 میلادی تفاهم نامه‌ای بین شرکت ملی صادرات گاز ایران و شرکت SAGE هند امضا شد و پس از برگزاری نشست‌های متعدد در تهران و دهلی دو طرف به توافق نهایی برای امضای قرارداد خرید گاز طبیعی دست یافتند.

 

نکته قابل توجه آن است که شرکت SAGE هند برای اجرایی کردن سناریوی واردات گاز ایران از مسیر دریایی تفاهم نامه و قراردادهایی با چندین شرکت بین‌المللی همچون سایپم به‌منظور انجام مطالعات طراحی و ساخت خطوط لوله گاز زیردریایی از بندرچابهار تا اقیانوس هند، قرارداد با یک شرکت انگلیسی به‌منظور ارائه مشاوره تجاری و تأمین مالی ساخت خط لوله گاز و شرکت WELSPUN هند برای انجام عملیات لوله گذاری در بستر دریا امضا کرده است.

 

در سال 2010 میلادی هم شرکت SAGE هند تفاهم نامه همکاری با دولت عمان به منظور عبور خط لوله انتقال گاز زیر دریایی از مناطقی از دریای عمان امضا کرده بود.

 

در این مدت با مشارکت شرکت SAGE هند و شرکت ملی صادرات گاز ایران، مطالعات امکان سنجی عبور خط لوله گاز، ساخت تاسیسات فراساحلی، سناریوهای تعیین قیمت فروش گاز و حتی مذاکراتی به منظور سواپ گاز ترکمنستان از مسیر ایران انجام گرفته بود.

 

در نهایت با گذشت سه سال از انجام این مذاکرات و تفاهم‌های صورت گرفته، انحلال شرکت ملی صادرات گاز (طرف قرارداد SAGE هند) شوک جدیدی به پروژه انتقال دریایی گاز طبیعی ایران به این کشور آسیایی وارد کرده است.

 

این شوک گازی در حالی رقم می خورد که از یکسال گذشته تاکنون با بحران هسته‌ای در ژاپن و افزایش واردات گاز و LNG توسط این کشور آسیایی، قیمت واردات LNG برای صنایع هندی بسیار گران شده است و با وجود فشارهای غرب، دولت دهلی به‌منظور واردات گاز از ایران چراغ سبز نشان داده است.

 

 

با انحلال شرکت ملی صادرات گاز ایران، اخیرا شرکت SAGE با ارسال نامه‌ای از انحلال این شرکت گازی و نامشخص بودن وضعیت ادامه مذاکرات گازی با ایران اظهار نگرانی کرده است.

 

"سوبود کومار جان" مدیر شرکت SAGE هند درباره آخرین وضعیت مذاکرات صادرات گاز طبیعی ایران به این کشور از مسیر دریایی، گفت: هنوز به طور رسمی هیچ مکاتبه‌ای از سوی ایران راجع به موضوع انحلال شرکت ملی صادرات گاز ایران به شرکت SAGE هند اعلام نشده است.

 

این مقام هندی با تاکید بر اینکه امیدواریم هر چه سریع تر شرکت ملی صادرات گاز ایران آخرین وضعیت تغییرات ساختاری را اعلام کند، تصریح کرد: ایران دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی است و قطعا هند یک بازار بزرگ صادرات گاز برای ایران به شمار می رود.

 

مدیر شرکت SAGE هند همچنین خواستار روشن شدن وضعیت انحلال شرکت ملی صادرات گاز ایران شد و افزود: انتظار داریم از مسئولان دولت وضعیت فعالیت آینده این شرکت طرف قرارداد با SAGE را روشن کنند.

 

سوبود کومار جان همچنین اظهار امیدواری کرد: مسائل و مشکلات به وجود آمده درباره انحلال شرکت ملی صادرات گاز ایران، برای تسریع در مذاکرات گازی دو کشور هر چه سریع‌تر حل و فصل شود.

 

در کنار شرکت SAGE هند در سالهای اخیر قراردادهای جداگانه ای بین شرکت ملی صادرات گاز ایران و شرکت ای.جی.ال سوئیس و یک شرکت یونانی به‌منظور ترانزیت و صادرات گاز طبیعی فازهای جدید پارس جنوبی به اروپا امضا شده است.

 

بر این اساس از ابتدای سالجاری میلادی تاکنون روند مذاکرات صادرات گاز طبیعی ایران به این دو شرکت اروپایی تسریع شده است و حتی یک رسانه ترکیه ای از مشارکت شرکت ترکیه‌ای "تورنگ ترانزیت" به‌منظور ساخت خط لوله گازی از خاک ترکیه تا مرز یونان خبر داده و پیش بینی می‌شود تا سال 2016 میلادی با ساخت این خط لوله امکان ترانزیت گاز ایران به سوئیس و یونان فراهم شود.

 

با این وجود انعکاس خبر انحلال شرکت ملی صادرات گاز هم در روند اجرایی این دو قرارداد بزرگ گازی ایران تاثیر گذار بوده و نامشخص بودن سرنوشت آینده شرکت مذاکره کننده منجر به یک خود تحریمی جدید در صنعت گاز کشور شده است.

 

از سوی دیگر با توجه به اینکه این قراردادهای با شرکت ملی صادرات گاز ایران امضا شده، حتی احتمال لغو این قراردادها توسط شرکتهای اروپایی قوت گرفته است.

 

مجمع عمومی شرکت ملی نفت اواسط تیرماه سالجاری با صدور مصوبه‌ای، رسما اقدام به انحلال شرکت صادرات گاز ایران کرده است.

 

بر اساس این مصوبه جدید شرکت ملی نفت، قرار است بخش صادرات گاز ایران از مسیر خطوط لوله در مدیریت بازرگانی شرکت ملی گاز و بخش LNG به شرکت ملی نفت ایران واگذار شود.