بورس تهران، ماه گذشته تحت تاثیر افت قیمت‌ها در روزهای پایانی سال گذشته، نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری و همچنین آغاز فصل مجامع شروع نسبتا مناسبی از معاملات سهام در سال جاری را به نمایش گذاشت.در نهایت نیز در صدر جدول بازدهی بازار‌های سرمایه‌گذاری کشور قرار گرفت.هر چند در جریان معاملات فروردین ماه شاهد روند رشد نماگر‌های مختلف بازار سهام بودیم، اما احتیاط برخی معامله‌گران در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری و همچنین برخی ابهامات در روند آتی قیمت‌ها در بازارهای جهانی مانع از رشد یکپارچه قیمت سهام شد.

بهانه‌های رشد بورس در فروردین

با عبور از فشار فروش‌ها در پایان سال 95، بورس تهران سال جدید را با روندی مثبت آغاز کرد. هر چند شاخص کل بورس طی معاملات فروردین تنها یک روز با افت مواجه شد اما روند رشد شاخص در دیگر روزهای معاملاتی این ماه نسبتا آرام دنبال شد. دلیل این موضوع مطابق آنچه به کرات در گزارش‌ها گفته شد، آن بود که بیشتر رشد قیمت‌ها، در نمادهای کوچک صورت می‌گرفت. این موضوع را می‌توان به خوبی در تفاوت بازدهی شاخص کل و شاخص هموزن در این بازه زمانی مشاهده کرد (در شرایطی که شاخص کل طی معاملات فروردین ماه رشد 1/8 درصدی را ثبت کرد، شاخص هموزن رشد 8/7 درصدی را به ثبت رساند).

استارت رشد قیمت‌ها در نمادهای کوچک در پی فراهم آمدن امکان معاملات سهام نمادهای بازار پایه توافقی از سوی معامله‌گران برخط (آنلاین) در نمادهای بازار پایه از اواخر سال 95 رقم خورد. امکان معاملات سهام در نمادهای بازار پایه توافقی رشد چشمگیر قیمت این نمادها را به دنبال داشت. پس از آن در پی ایجاد فضای مثبت در نمادهای بازار پایه توافقی، شاهد استقبال معامله‌گران از نمادهای کوچک بورس تهران نیز بودیم. از این رو در بیشتر روزهای معاملاتی این ماه این نمادهای کوچک‌تر بودند، که در بازار خودنمایی می‌کردند (هر‌چند در برخی روزها فضای مثبت موجود در نمادهای کوچک به گروه خودرویی نیز تسری یافت اما در ادامه شاخص این گروه از ثبت رشد‌های بیشتر بازماند).

در روزهای پایانی فروردین ماه روند رشد نمادهای کوچک در بازار سهام دستخوش تغییراتی شد و در ادامه تحرکاتی در نمادهای بزرگ‌تر بازار به‌طور مثال در نمادهای پالایشی، فلزی و معدنی به وجود آمد. این امر موجب شد شاخص سهام از نیمه کانال 78 هزار واحدی نیز عبور کند. تقاضای سهام در نمادهای وابسته به بازار فلزات جهانی در شرایطی رخ داد که قیمت جهانی عمده این فلزات با نزول مواجه بوده است (البته در جریان معاملات روز جمعه (یک اردیبهشت) قیمت فلزات در بازارهای جهانی تا حدودی مثبت شد). تقاضای معامله‌گران در سهام این شرکت‌ها را می‌توان تحت تاثیر دو دلیل ارزیابی کرد: یا نمادهای وابسته به بازار فلزات جهانی در شرایط کنونی از نگاه معامله‌گران ارزنده هستند و این موضوع منجر به ایجاد تقاضا در سهام این نمادها شده است یا اینکه در مورد روند قیمت‌ فلزات در بازارهای جهانی امیدواری‌هایی وجود دارد. در این مورد بررسی روند قیمت‌ها در بازارهای جهانی خالی از فایده نیست.

طی معاملات روز سه شنبه هفته گذشته، بهای مس به 5هزار و 530 دلار در هر تن رسید، در جریان معاملات روز گذشته اما به 5 هزار و 600 دلار نزدیک شد. دیروز همچنین، بهای دو فلز روی و سرب به ترتیب 2 هزار و 630 دلار و 2 هزار و 170 دلار در هر تن گزارش شد(قیمت‌ها تا لحظه تنظیم این گزارش آورده شده است). برهمین اساس به نظر می‌رسد با رسیدن قیمت‌ فلزات به کف‌های روانی، از شدت نزول کالاها کاسته شده است هر چند هم چنان روند قیمت در این بازار‌ها مبهم است اما این امکان نیز وجود دارد که تحت تاثیر کاهش ذخیره انبارها و همچنین آرام شدن تنش‌های ژئوپلیتیکی شاهد بازگشت نرخ قیمت فلزات از محدوده‌های کنونی باشیم. امری که می‌تواند عامل حمایتی قدرتمندی از معاملات سهام بورس تهران باشد.

دورنمای بورس تهران در اردیبهشت

همان‌طور که گفته شد، یکی از دلایل رشد قیمت‌ها در فروردین ماه ریزش قابل توجه قیمت‌ها در انتهای سال گذشته و همچنین گزارش‌های پیش‌بینی نسبتا مناسب شرکت‌ها از سود سال مالی 96 بوده است. در ادامه اما انتظار از بهبود اوضاع اقتصادی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری و ورود نقدینگی به معاملات بازار سهام جانی تازه بخشید. با این حال در شرایطی که هنوز لیست کاندیداهای این دوره از انتخابات نیز منتشر نشده بود، فعالان بازار سهام، احتیاط بیشتری اتخاذ کردند. با این حال معاملات بورس تهران در اردیبهشت ماه امروز در شرایطی آغاز می‌شود که انتشار لیست کاندیداهای ریاست جمهوری، حالا می‌تواند فضای مشخص‌تری از فضای انتخابات ریاست‌جمهوری نزد معامله‌گران سهام قرار دهد. این موضوع در کنار نزدیک‌تر شدن به ایام رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری احتمالا موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران در اردیبهشت ماه موضع محافظه کارانه‌تری به خود گیرند و منتظر روشن شدن تحولات در عرصه قیمت‌های جهانی و سیاست داخلی باشند.

از منظر ارزش‌گذاری سهام در شرایط کنونی،نسبت قیمت به در آمد سهم، در محدوده 7 مرتبه قرار دارد. این نسبت هر چند در مقایسه با میانگین تاریخی آن بالاتر است با این حال به نظر می‌رسد پس از پایان فصل مجامع و بازگشایی نمادها با افت قیمت طبیعی ناشی از تقسیم سود، شاخص ارزش‌گذاری با همان میانگین نسبت قیمت بر درآمد سهام در محدوده 6 واحد قرار گیرد که با توجه به روند تاریخی بورس تهران یک ارزش‌گذاری متعادل محسوب می‌شود. یکی دیگر از دلایل رشد قیمت‌ها طی معاملات ماه گذشته، نزدیک شدن به فصل مجامع عنوان می‌شود. در این باره باید گفت به نظر می‌رسد بسیاری از معامله‌گران بازار سهام برای دریافت سودهای نقدی در هفته‌های آینده خریدار بالقوه در بازار سهام باقی بمانند. اگرچه انتظار نمی‌رود شرکت‌ها مجامع درخشانی را در سال جاری برگزار کنند و انتظار تقسیم سودهای بالا چندان منطقی نیست، اما استفاده از سهم‌های رقیق شده با تقسیم سود، برای فعالان بازار جذاب است.

رونق نسبی معاملات فروردین ماه

طی معاملات روز‌های ابتدای این ماه بازار به لحاظ متغیرهای مهمی نظیر حجم و ارزش معاملات خرد، کماکان در رکود عمیقی به سر می‌برد. به‌طوری که میانگین ارزش معاملات در روزهای ابتدای فروردین زیر 100 میلیارد تومان بود. در هفته پایانی این ماه اما شاهد رشد نسبتا چشمگیر حجم و ارزش معاملات بودیم. به‌طوری که میانگین ارزش معاملات در این هفته از سطح 200 میلیارد تومان نیز عبور ‌کرد. در مجموع در این ماه بیش از 13 میلیارد و 137 میلیون سهم به ارزش بیش از 2 هزار و 600 میلیارد تومان در بیش از یک میلیون و 250 هزار دفعه معامله شد. بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد(با حذف معاملات بلوکی و اوراق مشارکت)، متوسط حجم و ارزش معاملات روزانه در این بازه زمانی حدود 770 میلیون سهم و 155 میلیارد تومان بوده است. متوسط این متغیر نسبت به اسفند رشد 31 درصدی در حجم و رشد 22 درصدی در ارزش معاملات را تجربه کرده است. این موضوع نشان می‌دهد هرچند روند این روزهای بورس از دوران اوج خود دور بوده است اما به واسطه رشد ارزش معاملات در هفته گذشته همچنان نسبت به دوران رکود فاصله محسوسی داشته است. در مجموع طی معاملات فروردین شاهد ورود نقدینگی از سوی معامله‌گران حقیقی به بازار سهام کشور بودیم. در این ماه حدود 80 میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی سهامداران حقوقی به پرتفوی سهامداران حقیقی منتقل شد. این امر در شرایطی صورت گرفت که مشارکت حقیقی‌ها نیز در اولین ماه از سال جاری بالاتر از سرمایه‌گذاران حقوقی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مشارکت معامله‌گران حقیقی در این ماه حدود 79 درصد بوده است.

بورس پیشتاز بازار‌ها

در پایان فروردین، شاخص کل بورس تهران با یک کانال صعود (معادل 1/8 درصد رشد) در ارتفاع 78 هزار و 651 واحدی ایستاد تاپربازده‌ترین بازار در میان رقبای خود، یعنی بازار ارز و سکه باشد. نرخ ارز در این بازه زمانی در مسیر کاهش قرار گرفت. هر دلار آمریکا در ماه گذشته با کاهش 0/7 درصدی به قیمت 3 هزار و 750 تومان رسید. در بازار سکه، هر سکه طرح جدید با رشد اندک 0/2 درصدی به قیمت یک میلیون و 216 هزار تومان معامله شد.

سبزپوشی عمده صنایع بورسی

طی معاملات فروردین ماه، 27 صنعت با رشد و 5 صنعت با افت شاخص مواجه بودند.دو گروه محصولات کاغذی و قند و شکر(در مجموع کمتر از 0/4 درصد ارزش کل بازار را در اختیار دارند) به ترتیب با بازدهی 28/3 و 21/7 درصدی بیشترین رشد شاخص را میان صنایع بورسی به ثبت رساندند. از سوی دیگر، گروه‌های بانک، مخابرات و استخراج کانه‌های فلزی با 2/6، 3/3 و 4 درصد افت، زیان‌ده‌ترین صنایع بورسی فروردین بودند. بیشترین حجم و ارزش معاملات در اختیار گروه‌های خودرو و محصولات شیمیایی بود. شاخص گروه خودرو در فروردین رشد 14/3 درصدی را تجربه کرد.رشدی که تحت تاثیر تقاضای معامله‌گران در میانه این ماه شکل گرفت، اما در ادامه نتوانست پایدار باشد.شاخص گروه محصولات شیمیایی نیز در این بازه رشد 0/5 درصدی را ثبت کرد(بررسی جدول رتبه بندی صنایع از منظر بازدهی در اولین ماه از سال جاری به خوبی استقبال معامله‌گران از صنایع کوچک بازار را نشان می‌دهد).گروه رایانه نیز سومین گروه پربازده بازار طی معاملات فروردین ماه بود. عمده رشد شاخص این گروه تحت تاثیر رشد قیمت در نمادآسان پرداخت صورت گرفته است. این نماد از ابتدای سال 96 مورد توجه معامله‌گران بوده و رشد نزدیک به 45 درصد را تجربه کرده است.