علی لاریجانی در مراسم افتتاحیه سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که صبح امروز برگزار شد، با اشاره به میهمان ویژه شدن ایتالیا در این دوره از نمایشگاه کتاب گفت:‌ ایران و ایتالیا دو کشور با قدمت تاریخی هستند که از دیرباز با یکدیگر رابطه دوستانه‌ای دارند و به نظرم انتخاب ایتالیا به عنوان میهمان ویژه انتخاب خوبی بوده است.

رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نشانگر تعلق خاطر ملت ایران به تفکر، اندیشه و توسعه است. این رویداد فرهنگی نمایانگر این است که ملت ایران در کنار اهمیت ویژه قائل شدن به تفکر و اندیشه، به برقراری تعامل فرهنگی با سایر کشورها نیز علاقمند است.

لاریجانی سپس با تاکید بر جایگاه علم و عقلانیت در تفکر ملی و دینی ایرانیان افزود: اساسا در تفکر اسلامی علم و عقلانیت جایگاه ویژه‌ای دارد و در تمامی کتاب‌های مذهبی ما از کتاب مقدس و همچنین در احادیث و روایات به علم و عقلانیت توصیه شده است. در مقوله تفکر و کتاب، زبان نقش غیرقابل انکاری دارد و تفکر بدون زبان ممکن است. آنها که قدمت زبانی دارند از قدمت تفکر هم برخوردار هستند به همین دلیل هم هست که ایران باتوجه به قدمت زبانی خود قدمت تفکر و اندیشه نیز دارد به طوری که پس از ورود اسلام به ایران حوزه مقولات علمی و فکری بسیار وسیع شد و حتی در حوزه‌های علم روانشناختی و ... نیز عقل را نیز محسوب کردند البته امور متافیزیک که ورای عقلانیت قرار دارند؛ در نقطه ایمان ایستاده است با این حال در این حوزه یعنی در امور مرتبط با ایمان نیز اسلام به عقلانیت تاکید می‌کند و مسلمان باید براساس تعقل دین را بپذیرد البته نه اینکه تمام فرق اسلامی بدین شیوه عمل کنند اما شیعیان  به عقلانیت توجه ویژه‌ای دارند و حوزه ایمان را جدا از حوزه استدلال عقلانی نمی‌دانند.

او افزود: بعد از حوادثی که در صدر اسلام به وجود آمد؛ گرایش به تفکر عقلانی در بین مسلمانان شدت گرفت و نهضت ترجمه از همان دوران آغاز شد و مسلمانان شروع به ترجمه بسیاری از آثار متفکران غربی کردند. در آن زمان یونان به نوعی وزنه‌ای در بحث‌های علمی و اندیشه‌ای بود و ما دیدیم که مسلمانان با ترجمه و استفاده از آثار متفکرینی همچون افلاطون، ارسطو و ... از آن اقتباس کرده و فلسفه اسلامی به وجود آورد. در کل توجه به عقلانیت و علم در ذات اسلام قرار داده است و به همین دلیل است که درست که در قرون وسطی که غرب با محدودیت و مشکلات روبروست، متفکران اسلامی یکه‌تازی می‌‌کنند. ظهور ابن‌رشده‌ها و ابن‌سیناها که تفکرات آنها هنوز هم جایگاه ویژه‌ای دارد، از همین مساله ناشی می‌شود.

رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد:‌ تفاوت فرهنگی بین ایران و غرب بیشتر از سایر کشورهای اسلامی است. سایر ملل اسلامی، کاوشگری و جهد و جهاد علمی به اندازه ایران نداشته‌اند که البته این جهد و جهاد به خصوصیت ایرانیان بازمی‌گردد. پس از انقلاب نیز سعی شده حوزه تفکر و علم را وسیع‌تر کنیم و زمینه رشد آن را به وجود آوریم و انصافا هم در برخی موارد پرش‌های علمی ارزشمندی داشته‌ایم.

او ادامه داد: ریشه این توفیقات هم به آزادی فکر و اندیشه در تفکر شیعه برمی‌گردد و اینکه مذهب شیعه به آزادی باور دارد. امروز 12 اردیبهشت سالگرد شهادت مرتضی مطهری یکی از توفیقات انقلاب اسلامی است. او با طرح این پرسش که؛ اساسا آزادی، استقلال‌خواهی چرا همواره برای ایرانیان مهم بوده؟، افزود: ما از آزادی فکر و اندیشه ضرر نکردیم بلکه به کمک آن بالندگی تفکر اسلامی را شاهد بودیم. هرگاه جلوی تفکر و اندیشه گرفته شود بالندگی نزول پیدا می‌کند.

لاریجانی سپس فعالیت حوزه نشر در دو بخش تالیف و ترجمه را مثبت ارزیابی و بیان کرد: هم در حوزه ترجمه و تالیف و تولید کتاب آثار خوبی را شاهد بوده‌ایم. به عنوان مثال آثار پژوهشی حوزه علمیه قم یکی از نکات مثبت است که چنین حرکت‌هایی می‌تواند جایگاه قابل توجهی به ایران بدهد. ما اساسا تفاوت فرهنگی را ارج می‌نهیم و از دوره هگمتانه؛ ایرانیان ارتباطات فرهنگی و تبادل فرهنگی با دیگر کشورها داشته‌اند.

او با انتقاد از رهبران برخی کشورها که ایران را کشوری به دنبال تشکیل هلال شیعی معرفی می‌کنند، گفت:‌ برخی سیاستمداران می‌گویند ایران به دنبال تشکیل هلال شیعی در منطقه است. این یک فرضیه اشتباه است ما شان و منزلت تفکر خود را بالاتر از یک هلال می‌دانیم و با تمام مسلمانان رفیق و برادر هستیم. چرا باید خودمان را به یک هلال محسوب کنیم، وقتی می‌توانیم با همه مسلمانان برابر و در یک ردیف همکاری و تعامل داشته باشیم؟ البته ما با تروریستی‌گری و افراطی‌گری مخالفیم. زمینه این مخالفت با افراطی‌گری نیز بسیار پیش‌تر از اینها در ایران شیعی وجود داشته منتها امروز چون سلاح به دست برده‌اند، برد تبلیغاتی پیدا کرده است.

رییس مجلس با بیان اینکه منطق ایران نه دیوارکشی و نه جدا کردن خود با عناوینی مانند هلال شیعی است، تصریح کرد: ما به دنبال همزیستی مسالمت آمیز با همه کشورها هستیم و بنا نداریم در تفکر اسلامی دیوار بکشیم؛ برخی از کشورها گرایش به ملیت را به معنای گرایش به دیوارکشی می‌دانند در حالی که این مهم اشتباه است.

لاریجانی سپس به چند نکته برای بهبود وضعیت نشر اشاره و بیان کرد: با مشورت و همراهی وزیر فرهنگ در این چند سال سعی کردیم مشکلاتی را از پیش پای ناشران برداریم مشکلاتی مثل حوزه مالیات. با این حال فکر می‌کنیم چندین حوزه است که باید آنها را ساماندهی کنیم. مثل سرمایه‌گذاری در صنعت چاپ و نوسازی ناوگان فرسوده چاپخانه‌ها. باید تلاش کنیم در بخش خصوصی صنعت چاپ از حمایت‌های صندوق توسعه ملی کمک بگیریم همچنین می‌توان برخی ناشران که در حوزه صادرات کتاب فعالیت می‌کنند یک صندوق تشویقی تحت عنوان صندوق تشویق صادرات فرهنگی لحاظ کنیم تا از کسانی که صادرات فرهنگی انجام می‌دهند، حمایت شود.

او گفت: در حوزه دخل و خرج و گردش اقتصادی نشر هم می‌توان با تجربه‌ای که چندین موسسه و مرکز چندگانه فرهنگی و نشر به آن رسیده است، استفاده کرد. یعنی هم کار کتابخانه‌ای انجام داد و هم نشر و فروش کتاب. ما مخالف پرداخت یارانه به نشر نیستم ولی فراموش نکنیم که پرداخت یارانه دست دولت است و قابل پیش‌بینی نیست. از همین ظرفیت یارانه هم باید به عنوان محرک موتور تولید در نشر استفاده کنیم و ساختار اقتصادی نشر را بهبود بخشیم. اگر چرخه اقتصادی مطلوب برای نشر تعریف کنیم حتی مجلس هم باید به تحقق آن کمک کند. امیدواریم پدیده مبارک نمایشگاه برای ملت ایران آورده فرهنگی مطلوب داشته باشد.

رییس مجلس به برخی از شعارهایی که در جریان تبلیغات انتخاباتی درباره افزایش یارانه‌ها داده می‌شود، اشاره کرد و گفت: شعارهای گفته شده در خصوص افزایش یارانه‌ها به صلاح کشور نیست زیرا منابع آن وجود ندارد؛ البته باید بدانیم که این مسئله از شئونات دولت نبوده و از شئونات مجلس تلقی می‌شود و مجلس شورای اسلامی نیز با این روش‌ها مخالف است؛ البته اکنون هم منابعی وجود ندارد زیرا اگر هم منابعی تأمین شود باید به چرخه تولید اختصاص یابد.