دنبال انتشار نامه‌یی درباره واگذاری زمین‌های کشاورزی استان تهران به قطری‌ها، اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران در نشستی به آثار و تبعات این‌گونه واگذاری‌ها پرداخت.
مختار مهدی‌زاده، نایب‌رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران، در این نشست با بیان اینکه واگذاری زمین‌های کشاورزی به قطری‌ها نشان می‌دهد سازمان یا وزارتخانه متولی درست و حسابی در بخش کشاورزی نداریم، می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی اگر متولی درستی بود امروز کشاورز ایرانی به خاک سیاه نمی‌نشست؛ او محصول تولید می‌کند، برای آن بازار ندارد. تولید می‌کند، تگرگ می‌زند و بیمه آن را حمایت نمی‌کند. به اعتقاد مهدی‌زاده کشاورزی ایران اکنون دچار تحریم داخلی است، چه تحریم خارجی را به هر طریق ممکن رفع می‌کنیم. آنچه آزاردهنده است، این است که کشاورزی ایران حامی و متولی ندارد. او در ادامه اضافه می‌کند: دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ تاسیس می‌شود و یکی از دانشکده‌های معتبر آن، دانشکده کشاورزی است. در آن زمان نه قطری وجود داشته و نه امارات عربی متحده و الان چنانچه بررسی کنید، بیشترین بیکاران تحصیلکرده در بخش کشاورزی هستند، علاوه بر اینکه تعداد فارغ‌التحصیلان کشاورزی ایران بیشتر از تعداد همه فارغ‌التحصیلان حوزه خلیج‌فارس است. مهدی‌زاده معتقد است این تحقیر و توهین به ملت است که بخواهیم زمین‌های مرغوب کشاورزی خود را به قطری‌ها واگذار کنیم وگرنه چنانچه سرمایه‌گذاری بیاید و درست سرمایه‌گذاری کند، از نیروی توانمند ایرانی استفاده کند و کشاورزی نوین را پیاده کند، بحثی نیست ولی قطری‌ها با پول می‌آیند، آن پول هم متعلق به ایرانی‌هاست.
او ادامه می‌دهد: قطری‌ها در حال حاضر ۱۱ برابر بیشتر از ایران در حال برداشت از ذخایر گازی پارس‌جنوبی هستند و پول همین منابع را هم برای اجاره زمین‌ها می‌آورند. او با طرح این پرسش که حال چرا زمین‌های کشاورزی استان تهران باید واگذار شود، مگر زمین‌های دیگری برای احیا در سایر نقاط کشور وجود ندارد.او تصریح می‌کند: وزارت جهاد کشاورزی بهتر است به جای امضای چنین پروتکل‌هایی، شر نرساند و کاری به کار کشاورزی کشور نداشته باشد. کشاورزی راه خود را می‌رود. نایب‌رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران با بیان اینکه الان در وضع موجود، صیفی‌جات کشور پایین‌ترین قیمت را دارد و همین امروز (۱/۵/۹۱) از بازار گزارش گرفتم و برای طالبی، خربزه و هندوانه بازار وجود ندارد و میادین متقاضی خرید بار از کشاورزان نیستند، می‌گوید: در این شرایط کشاورز محصول خود را یا باید به دام بدهد یا از بین ببرد، چون شرایط نگهداری هم ندارد.
مهدی‌زاده در ادامه این گپ‌وگفت اظهار می‌دارد: حدود ۴-۳ سال قبل اعضای همین اتحادیه در جلسه‌یی با حضور رییس‌جمهوری درباره زیرساخت‌های صادرات محصولات کشاورزی صحبت کردند که یکی از آنها تکمیل سردخانه‌های نیمه‌تمام بود. آن زمان رییس‌جمهوری، معاون اول، وزیر وقت بازرگانی و رییس وقت سازمان توسعه تجارت دستور اجرا دادند و کارگروهی مشخص شد تا این کار را به انجام برساند اما اجرا نشد و ریالی هم پرداخت نشد.
او با بیان اینکه واگذاری زمین به قطری‌ها موجب خروج کشاورزان ایرانی از چرخه تولید می‌شود و از آنجا که قطری‌ها دانش فنی این کار را ندارند به طور قطع نیروی آنها نیز ایرانی نخواهد بود، می‌گوید: متاسفانه مسوولان نسبت به این مساله هیچ واکنشی نشان نداده‌اند اما اگر مسابقه فوتبال بود و ایران به قطر می‌باخت، همه نهادهای دولتی و مسوول نسبت به آن انتقاد کرده و جلسات پیگیری برگزار می‌کردند.
عضو هیات رییسه اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با بیان اینکه سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران در این باره به قانون ۱۳۱۰ استناد کرده که این قانون مربوط به زمان رضاخان و آغاز ارتباطات ایران با دنیا بود، ادامه می‌دهد: این قانون برای زمانی است که کشور پولی نداشت و درآمد آن به یک میلیارد هم نمی‌رسید. اکنون درآمد کشور بالای یکصد میلیارد دلار است.
به اعتقاد مهدی‌زاده ما مشکل سرمایه، زمین، آب و نیروی کار متخصص نداریم. مشکل اصلی، مدیریت است؛ مدیرانی که باید این مجموعه را با هم ترکیب کنند. وزارت جهاد کشاورزی در یکی دو سال اخیر اگر توان داشت ساختمان خود را حفظ می‌کرد. کشوری که دارای توانایی تولید است و جشن خودکفایی گندم برگزار کرده اکنون در حال واردات گندم است. کشاورزی یک مجموعه عوامل است که تولید محصول را سبب می‌شود و در این میان صنایع زیادی از جمله دامپروری، مرغداری، گاوداری، بسته‌بندی، صنایع غذایی و… به آن وابسته هستند. حال هر کدام از این عوامل دستکاری شوند، دیگر عوامل و حلقه‌ها نیز زمینگیر می‌شوند.
به گفته مهدی‌زاده راهکار این است که مسوولان و مدیرانی که این کاره نیستند، کنار بروند و بگذارند مدیران توانمندی که در حاشیه هستند، امور را به دست بگیرند. در همین استان تهران محصولات کشاورزی به تولید می‌رسد که از نظر کیفیت با نمونه‌های امریکا‌یی و هندی قابل رقابت است. اکنون قیمت پلاستیک بسته‌بندی توسط پتروشیمی از ۱۸۰۰ به ۳۸۰۰ تومان افزایش پیدا کرده است. او تصریح می‌کند: ایران پس از امریکا و سویس بالاترین بیمه دنیا را دارد. تامین اجتماعی ۳۰ درصد حق بیمه می‌گیرد، ۲۳ درصد این مبلغ را کارفرما می‌پردازد در صورتی که در همه جای دنیا دولت حمایت می‌کند.
مهدی‌زاده با تاکید بر اینکه قوانین باید منطبق با قانون برنامه پنجم توسعه و سند چشم‌انداز ۲۰ ساله باشد، خاطرنشان می‌کند: اکنون پرسش این است که اجاره‌داری طویل‌المدت زمین، منطبق با برنامه پنجم و چشم‌انداز است؟ به طور قطع نیست چون با آن در تضاد است. متاسفانه بعد نظارتی کشور هم ضعیف است.
او می‌گوید: سرمایه‌گذار قطری محصولش را در ایران تولید می‌کند، با کارتن وارداتی بسته‌بندی می‌کند و روی آن می‌نویسد «خلیج‌عربی» و صادر می‌کند. چه کسی پاسخگو خواهد بود؟ آیا برای این موارد فکری کرده‌ایم؟ نسل‌های آینده در این باره قضاوت خواهند کرد.
به قانون رضاخانی استناد نکنید
سیدرضا نورانی، رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران، هم در این نشست با بیان اینکه اگر با دو دیدگاه به سرمایه‌گذاری خارجی نظر بیندازیم به نتیجه خواهیم رسید، می‌گوید: یکی اینکه در گذشته چنین پروژه‌هایی به سرمایه‌گذاران خارجی و تولیدکنندگان واقعی کشاورزی واگذار شد، به عنوان نمونه امریکا‌یی‌ها در دزفول باغ‌هایی ساختند که هنوز هم هست یا در دشت قزوین که باغاتی را احیا کردند که متاسفانه به دلیل عدم آگاهی از شرایط نگهداری و مدیریت ناصحیح از بین رفت. امروز هم اگر یک تولیدکننده واقعی از هر جای دنیا با شناسنامه قوی کاری بیاید، از وی حمایت می‌کنیم، با این شرط که با سرمایه‌گذاران داخلی به صورت ۵۱ به ۴۹ مشارکت کنند. در همه جای دنیا هم قانون این‌گونه است.
به گفته نورانی واگذاری زمین به قطری‌ها هم باید این‌گونه باشد. اگر آنها با پول‌شان می‌آیند، عوارضی که به دنبال دارد، خطرناک است. حالا که مسوولان اجرایی قانون سال ۱۳۱۰ رضاخانی را ملاک قرار می‌دهند و به آن استناد می‌کنند، باید بدانند اکنون در نظام جمهوری اسلامی به سر می‌بریم و قوانین کشور به‌روز است. نباید به ۸۱ سال پیش بازگشت و قانون زیرخاکی و منسوخ را به خاطر تصمیماتی که می‌گیرند بیرون بیاورند و از آن استفاده کنند.
نورانی در ادامه پیشنهاد می‌کند اگر قرار است در بخش تولید اتفاقاتی بیفتد، چه خوب است از همه کارشناسان داخلی استفاده کرده و بتوانیم درباره تولید ملی صحبت کنیم. آیا سرمایه‌گذار خارجی بیاید، تولید ملی رونق می‌گیرد یا تولید برای کشورهای خودشان؟ چگونه است که هیچ تشکلی از موضوع واگذاری زمین به قطری‌ها اطلاع نداشته است؟ دیگر اینکه وضع امروز کشاورزی ایران به جایی رسیده که دامدار و مرغدار داخلی باید به دنبال دان خارجی باشد. به گفته نورانی تا زمانی که دست‌مان برای مواد اولیه پیش خارجی‌ها دراز باشد همیشه مشکل‌مان همین‌گونه خواهد بود. باید به دنبال استفاده بهینه از منابع بود. اکنون می‌توان تولید را دوبرابر کرد با همین معیاری که وجود دارد. کشاورزی کشور از چه زمان به این حال و روز افتاده است؟
او درباره وضعیت کشاورزی ایران در سال‌های بعد از انقلاب می‌گوید: بعد از جنگ اصلاحات خوبی در بخش کشاورزی صورت گرفت. در سال ۵۷ از ۱۷ کشور واردات پرتقال و سیب داشتیم اما امروز ۱۴ میلیون هکتار زمین کشاورزی داریم که چنانچه حمایت شود، می‌توانیم تولید را افزایش داده و حتی صادر کنیم.
نورانی معتقد است: نیاز به واردات محصولات استراتژیک نداریم مگر اینکه چارچوب را درست کنیم و از نیروهای متخصص استفاده بهینه ببریم. در ۱۰ سال گذشته بزرگ‌ترین صادرکننده سیب درختی در منطقه خلیج‌فارس بوده‌ایم. رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در پاسخ به این پرسش که کند شدن چرخه تولید کشاورزی از چه زمانی آغاز شد، می‌گوید: در سال ۱۳۷۸ و از روزی که نرخ ثابت ۸۰۰ تومان را برای ارز قرار دادند و آن را حفظ کردند؛ از آن روز هر سال دست‌کم ۲۰ درصد هزینه‌های تولید افزایش پیدا کرد و بعد از ۱۰ سال در سال ۸۸، دلار را یکهزار تومان قیمت‌گذاری کرده‌اند. در واقع هر سال ۵/۲ درصد قیمت ارز را افزایش دادند در صورتی که تولیدکننده هر سال ۲۰ درصد تورم را داشت. اکنون و بعد از ۱۰ سال متوجه شده‌ایم با این دلار ارزان، هر کالایی را از هر جای دنیا که وارد کنیم ارزان‌تر از کالای ایرانی است.
به تصریح نورانی «تورم هزینه‌بر است و امروز با هر قیمتی محاسبه کنیم، می‌بینیم صادرات کند است چون قیمت تمام‌شده با این تبدیل‌ها (نرخ ارز) بالاست.»
50 سال از کشاورزی دنیا عقبیم
صدرالدین نیاورانی، عضو هیات‌رییسه اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران هم با اظهار تاسف از اینکه در چند سال گذشته در بخش کشاورزی ضعیف عمل کردیم و فرصت و زمان را از دست دادیم، چون قابل جبران نیست، می‌گوید: در سال‌های اخیر به دلیل مسائلی از قبیل نرخ ارز، مدیریت ناصحیح و… تولید برخی محصولات از جمله پنبه متوقف است. به گفته نیاورانی، «با این کار تولیدکننده را نابود و در واقع یک صنعت ۵۰۰-۴۰۰ ساله را نابود کرده‌ایم. برای کشت پنبه در ایران سال‌های سال زحمت کشیده شده ولی به راحتی آن را از بین بردیم.»
او با بیان اینکه در حال حاضر صدای ما به جایی نمی‌رسد، ادامه می‌دهد: باغات ایران در حال حاضر فاقد تکنولوژی روز دنیاست؛ اگر تگرگ بیاید باید به راحتی بگوییم محصول از بین رفته است در غیر این صورت می‌توانیم بگوییم محصول داریم. در حالی که در دنیا این‌گونه نیست. در دیگر نقاط جهان، باغ‌ها حصارهایی دارند و بخاری‌های زمستانی دارند که از همان چوب‌های هرس‌شده فصل پاییز درختان استفاده می‌کنند و موجب می‌شود درختان را سرما نزند.
نیاورانی با تصریح اینکه چنین کارهایی با هزینه بسیار کم انجام می‌شود و در ایتالیا روی باغ‌ها توری‌های بسیار ریز می‌کشند تا از برخورد تگرگ با درختان میوه جلوگیری کند، خاطرنشان می‌کند: اما ما از هیچ‌یک از تکنولوژی‌های روز دنیا که بسیار هم ساده است، استفاده نکرده‌ایم.
به گفته این عضو هیات‌مدیره اتحادیه ملی محصولات کشاورزی برای اینکه بتوان جلوی مهاجرت کشاورزان را گرفت باید زراعت و کشاورزی رونق بگیرد و سودآور باشد در حالی که امروز همه مزارع در حال رهاسازی و خشک شدن است. او با اشاره به اینکه در پاره‌یی از موارد مسوولان وزارت جهاد کشاورزی با واردات محصولات کشاورزی مخالفت می‌کنند، ادامه می‌دهد: حال این پرسش مطرح است که وزارت جهاد کشاورزی برای تکمیل سردخانه‌های نیمه‌تمام کشور چه کرده تا در فصل برداشت سیب و پرتقال و کیوی، آنها را انبار کنند تا در شب عید واردات صورت نگیرد. آیا سردخانه کنترل اتمسفر را که مخصوص نگهداری محصولات کشاورزی به مدت طولانی است در کشور ساخته‌ایم؟
نیاورانی اضافه می‌کند: در حال حاضر به بیش از ۵۰ سردخانه با این توانمندی نیاز داریم در حالی که فقط ۲ واحد از آن در کشور ساخته شده است. این سردخانه‌ها امکان نگهداری محصول را به مدت یک‌سال دارند و این‌گونه می‌توان در همه طول سال میوه تازه ایرانی مصرف کرد و نیازی هم به واردات نیست. او در ادامه این گپ و گفت اظهار می‌دارد: توقع از وزارت جهاد کشاورزی این است که بیاید زیرساخت‌های خود را بسازد، امکانات خود را ایجاد کند، تولید را بالا ببرد، جلوی واردات و قاچاق را بگیرد و کار درست انجام دهد. به گفته نیاورانی، «از نظر زراعت و کشاورزی در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا همچنان با سیستم‌های سنتی ۵۰ سال قبل کار می‌کنیم. در حالی که اگر زراعت فعال و مدرن داشته باشیم، اشتغال داریم، حمل و نقل داریم، تولید داریم و مصرف‌کننده می‌تواند از بهترین محصول دنیا استفاده کند.» او با اظهار تاسف از اینکه این روزها در فروشگاه‌ها از کمپوت ایرانی خبری نیست، تاکید می‌کند: توقع این است که مسوولان وزارت جهاد کشاورزی جهادی عمل کنند تا این زمان‌هایی را که از دست داده‌ایم در طول ۳۰ تا ۴۰ سال بتوانیم جبران کنیم که اگر نجنبیم با صد سال کار کردن هم نمی‌توان زمان‌های از دست‌رفته را جبران کرد.
لینک مطلب:
https://www.eranico.com/fa/content/7081
