کشمکش‌های بین ایران و هند در مورد توسعه میدان گازی فرزاد B اوایل سال جاری به گروکشی رسید و زمانی که ایران به طور قطع اعلام کرد امتیاز توسعه این میدان را به هند نمی‌دهد، هندی‌ها در مقابل اعلام کردند پالایشگاه‌های دولتی هند قصد دارند میزان خرید نفت خود از ایران را در سال ۱۸-۲۰۱۷ یک پنجم کاهش دهند و اگر در تصمیم تهران تغییری حاصل نشود، میزان کاهش خرید را بیشتر خواهند کرد. هند در حالی تصمیم مذکور خود را به مرحله عمل رساند که به نظر می‌رسد نه تنها چشم به توسعه فرزاد B دوخته، بلکه این میدان را حق مسلم خود می‌داند.

قرار بود طرح جامع توسعه میدان گازی فرزاد B تا پایان سال ۱۳۸۷ امضا شود، اما این اتفاق محقق نشد تا اینکه در مرداد ماه سال ۱۳۸۸، منابع خبری از تصمیم ایران برای مذاکره با هند درباره میدان گازی فرزاد B خبر دادند. اما از سال ۱۳۸۸ که خبر حضور هندی‌ها در فرزاد B قطعی شد، تا سال ۱۳۹۰ همچنان توسعه این میدان گازی، منتظر نهایی شدن مذاکرات شرکت ملی نفت ایران با یک کنسرسیوم هندی بود. مذاکره‌ای که حتی دو سال بعد از آن هم نهایی نشد و در اردیبهشت ۱۳۹۲، مدیرعامل وقت شرکت نفت فلات قاره در مورد توسعه میدان فرزاد B توضیح داد که «با توجه به این‌که سرمایه‌گذاری در این میدان بسیار بالا است ریسک بالایی را به همراه دارد، اما در حال حاضر در حال مذاکره با مسوولان انرژی هند هستیم.»

مذاکراتی که از سالی به سال دیگر موکول می‌شد بدون اینکه نتیجه‌ای در پی داشته باشد. در نهایت ۲۱ فروردین ۱۳۹۵ بود که وزیر نفت و گاز هند گفت مذاکرات در مورد فرزاد B پیش از تحریم‌ها صورت گرفته و بنابراین خارج از مناقصه به شرکت هندی داده می‌شود. به گفته «پرادان» اگرچه هنوز توافقی برای قیمت‌گذاری گاز میدان فرزاد B صورت نگرفته، اما این پروژه حتما به یک شرکت هندی می‌رسد.

بلاتکلیفی درمورد این میدان همچنان ادامه داشت تا اینکه علی اکبر شعبان پور، مدیر عامل وقت شرکت نفت و گاز پارس در اواسط تیرماه ۱۳۹۵ با اشاره به این‌که تصمیم نهایی در مورد میدان فرزاد B را شرکت ملی نفت می‌گیرد، گفت شرکت هندی پیمانکار تنها تا سپتامبر فرصت ارائه‌ی مدل‌های تجاری خود را در مورد این میدان دارد و هندی‌ها باید مدل مالی خود را در این زمینه ارائه دهند.

وی با رد هرگونه اختلاف مالی در زمینه‌ توسعه این میدان خاطر نشان کرده بود طبق قرارداد قبلی که با هندی‌ها در مورد فرزاد B داشتیم مدل مالی متفاوت بود و در آن زمان با شرایطی که قیمت نفت بالا بود، تجاری بودن این پروژه مورد بررسی قرار گرفته بود. همچنین شعبانپور اعلام کرده بود هند تا سپتامبر سال جاری یعنی اواخر شهریورماه و اوایل مهرماه فرصت دارد مدل مالی خود را به وزارت نفت ارائه دهد و در غیر این صورت تصمیم‌گیری در مورد ادامه یافتن این قرارداد بسته به نظر وزارت نفت خواهد بود.

زمان هندی‌ها در حالی قرار بود در اوایل مهرماه به پایان برسد که علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، در اواسط آذر ماه اعلام کرد برای توسعه میدان فرزاد B با هند به مدل فنی نسبتا نزدیک شدیم و اکنون بحث مالی و اقتصادی مطرح است. تنها دو هفته بعد از اظهارات وی، مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس گفت قرارداد توسعه میدان فرزاد B به زودی امضاء می‌شود.

قراردادی که هرگز نهایی نشد تا اینکه وزیر نفت، اواخر سال گذشته اعلام کرد پیشنهاد هندی‌ها مورد قبول نبوده و نامه‌ای نوشته شده که آنها باید بیایند و آن را تصحیح کنند. در موازات این یک راه دیگری را دنبال می‌کنیم که روش دیگری بوده و بعدا اعلام می‌شود اما هندی‌ها وقت زیادی ندارند.

خبر صریح وزیر وگروکشی هندی‌ها

اما تیر خلاص را وزیر نفت کشورمان در اوایل اسفند سال گذشته زد و صراحتا اعلام کرد پیشنهاد هند مورد بحث قرار می‌گیرد اما با آن‌ها به توافق نرسیدیم و بعید است به این سادگی به توافق برسیم. زیرا فاصله پیشنهاد ما و هندی‌ها از نظر قیمت خرید گاز زیاد است. بنابراین ممکن است توسعه این میدان به شرکت دیگری داده شود.

خبری که گویا به مذاق هندی ها خوش نیامد و رسانه های هندی اعلام کردند با توجه رد اعطای امتیاز توسعه میدان گازی «فرزاد ب» ایران به شرکت های هندی، پالایشگاه های دولتی هند قصد دارند میزان خرید نفت خود از ایران را در سال ۱۸-۲۰۱۷ یک پنجم کاهش دهند و اگر در تصمیم تهران تغییری حاصل نشود، میزان کاهش خرید را بیشتر خواهند کرد.

بر این اساس قرار است خرید روزانه نفت هند از ایران از ۲۴۰ هزار بشکه به ۱۹۰ هزار بشکه کاهش یابد. البته بعد از اینکه هندی‌ها ایران را تهدید کردند میزان خرید نفت از ایران را کاهش خواهند داد، ایران هم بیکار ننشست و در یک اقدام تلافی‌جویانه در برابر تصمیم دهلی نو برای کاهش واردات نفت از این کشور، مهلت زمان پرداخت پول نفت برای پالایشگاه‌های هندی را یک سوم کاهش داد.

روش جدید برای توسعه میدان فرزاد B

حتی پس از اعلام تصمیم مذکور از سوی هندی‌ها وزیر نفت کشورمان ضمن اینکه از احتمال توافق با هند خبر میداد  همواره تاکید می‌کرد نفت ایران مشتری دارد و حتی تقاضا برای نفت ایران بیش از عرضه است. از سوی دیگر مسئولان وزارت نفت از در نظر گرفتن روش‌های دیگری برای توسعه این میدان گازی خبر دادند که ادامه مذاکره با هندی‌ها، آماده سازی اسناد برای توسعه میدان گازی فرزاد B به صورت EPCF و مذاکره با گازپروم سه روش مورد نظر وزارت نفت برای توسعه این میدان به شمار می‌رود.

چشم هند همچنان به دنبال فرزاد B

درحالی که طبق آخرین اخبار و آمار اعلام شده صادرات نفت ایران به هند در ماه می حدود ۹ درصد کمتر از ماه آوریل بوده و هند در ماه می ۴۸۷ هزار و ۶۰۰ بشکه نفت در روز از ایران خریده است که حدود ۹ درصد به نسبت ماه آوریل و حدود ۴۰ درصد از بالاترین میزان خرید ثبت شده در ماه اکتبر کمتر است اظهار نظرهای مسئولان این کشور نشان از تمایل آن‌ها برای توسعه میدان گازی فرزاد B دارد. تمایلی که سعی کرده‌اند با حق به جانب بودن شدت آن را کم‌رنگ کنند.

بر این اساس دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند اعلام کرده با توجه به اینکه هند در دوران سختی در کنار ایران ایستاد، دهلی نو انتظار دارد تهران با واگذاری حقوق توسعه میدان گازی فرزاد ب به کسانی که در ابتدا آن را کشف کردند، تلافی کند.زمانی که همه کشورهای غربی ایران را تحریم کرده بودند، ما در کنار آنها ایستادیم و مقادیر چشمگیری نفت خام از آنها خریدیم. اکنون ایران باید جبران کند.

بر اساس این گزارش، حجم گاز درجای میدان گازی فرزاد B ، بیش از ۲۱ تریلیون فوت‌ مکعب برآورد شده که ۱۲.۵ تریلیون آن قابل استحصال است و طبق برنامه قرار است با توسعه میدان در فاز نخست از این میدان روزانه ۱.۱ میلیارد فوت مکعب گاز تولید شود.