این موفقیت در حالی برای ناوگان ملی رقم می‌خورد که در حال حاضر 17 خط بزرگ کشتیرانی خارجی به بندر شهیدرجایی به صورت مستقیم و منظم به صورت هفتگی تردد دارند و هم‌زمان تعداد زیادی از خطوط کشتیرانی و NVOCC نیز از طریق دبی ترانشیپ می‌کنند.

کاپیتان حمزه کشاورز مدیرعامل شرکت حمل‌ونقل کانتینری در این زمینه گفت: عملکرد شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران طی دو ماه ابتدایی سال جاری در مقایسه با 19 سال فعالیت این شرکت بی‌سابقه است. وی در این گفت‌وگو ضمن اشاره گذرا به ادغام شرکت‌های بزرگ کانتینری و تشکیل اتحادیه‌های جدید، برنامه‌های آینده این شرکت را تشریح کرد، متن گفت‌وگو از نظرتان می‌گذرد.

وضعیت بخش کانتینری کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر چگونه بود؟

حمل محمولات از آسیا و اروپا رشد قابل‌توجهی داشت به طوری که در دو ماه اول سال 1396 حدود 195 هزار TEU تنها در بندر شهید رجایی حمل شد که بیش از 52.5 درصد  از کل عملکرد آن بندر است که این سهم حتی بیش از دوران تحریم خطوط خارجی است که به ایران نمی‌آمدند. در حالی که هم اکنون 17 خط بزرگ کانتینری خارجی به طور مستقیم و هفتگی تردد می کنند ودیگر خطوط نیز از دبی ترانشیپ می‌شوند، البته با درایت مدبرانه مدیریت ارشد گروه و تلاش بی‌وقفه همکاران کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، این شرکت به نقطه ای رسید که سهم بازار آن بیشتر از زمانی است که خطوط خارجی به کشور نمی‌آمدند.

در دوران تحریم شرکت حافظ دریا با همراهی شرکت کشتیرانی والفجر بیش از 78 درصد بار ایران را جا به جا می کرد که سهم حافظ دریا از این میزان 50 درصد بود و کشتیرانی والفجر حدود 28 درصد محمولات را از دبی و کانتینرهای دیگر خطوط حمل می‌کرد. در حال حاضر این تعداد تنها سهم عملکرد شرکت حمل‌ونقل کانتینری کشتیرانی در مقایسه با دیگر خطوط است. ضمناً از نظر مقایسه رشد عملکرد نسبت به دوره دو ماهه سال 1395 نیز61 درصد افزایش بوده  و در عین حال کرایه حمل نیز افزایش قابل توجهی داشته است.

همان گونه که اشاره کردید آیا شاهد بازگشت رونق به بخش کانتینری دنیا هستیم؟

تمام کریدورهای اصلی جهانی آسیا به اروپا، آسیا به خلیج‌فارس، هند به اروپا، اروپا به هند، اروپا به خلیج‌فارس و ... بعد ازتشکیل اتحادیه‌های استراتژیک، شاهد رشد کرایه حمل بودند و برخی از خطوط کشتیرانی توانستند از وضعیت قرمز خارج شوند و در حالت (Back to black) قرار گیرند. همچنین  تعدادی از آنها نیز در شرایط قرمز هستند اما زیان آنها به مراتب کمتر شده است.

همکاری شرکت حمل‌ونقل کانتینری با سایر خطوط بین‌الملل چگونه است؟

اقدامات برای همکاری با خطوط بین‌المللی صورت گرفته است. در حمل بین‌الملل سرویس هند به عراق رشد خوبی دارد. برخی از خطوط خارجی علاقه‌مند هستند که بتوانند در این سرویس با این شرکت مشارکت داشته باشند که پیشنهاد این خطوط  در حال بررسی است، خوشبختانه روند بسیار خوبی در رشد حمل محمولات بین‌الملل در زمینه کانتینری وجود دارد. در سال 1395 علی‌رغم اینکه خطوط کانتینری دنیا زیان دیده بودند، شرکت حمل و نقل کانتینری توانسته است این سال را با سودآوری پشت سر بگذارد و عملکرد قابل قبولی را برای صاحبان سهام و مدیریت کلان شرکت داشته باشد. امید است به زودی اخبار خوبی در زمینه همکاری‌های بین‌المللی با دیگر خطوط بگوش رسد.

اجرای برجام در افزایش عملکرد شرکت حمل‌ونقل کانتینری چه میزان بود؟

برجام در واقع تردد کشتی‌ها، روابط این شرکت با خطوط خارجی، ترمینال‌ها و بنادر را تسهیل کرد. برخی از صاحبان کالای عمده و بزرگ که به خاطر مسائل تحریم نمی‌توانستند با کشتیرانی همکاری کنند، بازگشتند و این شرکت توانست  در شرایط عادلانه و مناسب‌تری با خطوط خارجی رقابت کند. سهم بازار این شرکت در این دوران در بندر شهیدرجایی در طول مدت فعالیت کانتینر کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بی‌سابقه بوده است به گونه ای که عملکرد شرکت حمل و نقل کانتینری در دو ماهه اول سال جاری نسبت به 19 سال گذشته  بی‌نظیر بوده و به کسب رکوردی بی سابقه رسیده است، حتی در زمان تحریم، خطوط خارجی نیز به این سهم بازار نرسیده بودند.

اتفاق دیگری که در دوره اخیر رخ داد، راه اندازی خط مستقیم بنادر کاندلا و موندرای هند به چابهار است. در حال حاضر 3000 کانتینر رزرو شده که در این مسیر باید حمل شوند و تعداد قابل‌توجهی هم تخلیه شده‌اند.

تحولات اخیر بازار کانتینری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در بازارهای جهانی کانتینری مدتی است که شاهد ادغام برخی شرکت‌ها و سپس تشکیل اتحادیه‌های استراتژیک به شرکت‌های باقی‌مانده هستیم به گونه‌ای که 9 خط بزرگ کانتینری ورشکسته یا ادغام و یا اینکه از سوی دیگر خطوط خریداری شدند.

از اول آوریل سال 2017 میلادی، خطوط باقی‌مانده، سه اتحادیه استراتژیک بزرگ تشکیل دادند. اتحادیه M2 که دو خط بزرگ مرسک و MSC را شامل می‌شود. دیگری OCEAN که خطوط کشتیرانی CMA CGM، کاسکو (که با China Shipping ادغام شده است)، اورگرین و OCCL در آن جای دارند. اتحادیه دیگر موسوم به THE Alliance است که شامل سه خط ژاپنی موسوم به NYK ، Kline و Mitsui O.S.K. Lines (که با هم ادغام شدند.) به علاوه کشتیرانی هاپاگ لوید آلمان (که با شرکت امارات متحده عربی موسوم به UASC ادغام شدند) و شرکت یانگ‌مینگ تایوان است که در نهایت منجر به تشکیل این اتحادیه شد.

فعالیت این اتحادیه‌ها از اول آوریل شروع شد و هم‌زمان با آغاز به کار آنها شاهد افزایش قابل توجه کرایه‌های کانتینری در سطح دنیا بودیم و در حال حاضر کرایه مسیرها بین 60 تا 100 درصد افزایش یافته است.

علت تشکیل اتحادیه‌ها چه بود؟

علت تشکیل اتحادیه‌ها عوامل مختلفی دارد. مهم‌ترین عامل این است  که بتوانند مسیرهای بیشتری را از سوی کشتی‌های یکدیگر با هزینه کمتر پوشش دهند. تا نرخ نسبتا کنترل شود. مدیریت بهینه‌ای از ظرفیت Capacity Management به کار گرفته و از سرویس‌های موازی جلوگیری کنند و با ادغام دو سرویس در یک مسیر از تمام ظرفیت یک کشتی استفاده شود وهر کشتی مسیر متفاوتی را طی کند تا بتوان شبکه پوشش خود را کامل‌تر کرده و ترددهای مستقیم Point to Point را به جای ترانشیپ تقویت کنند. بدیهی است که این  امر سبب کاهش مصرف سوخت و انتشار گاز دی‌اکسیدکربن است که ازمنظرزیست‌محیطی به نفع کره خاکی است. البته این اتحادیه ها  دارای معایبی است چرا که تعهداتی را ایجاد می‌کند و در بسیاری موارد ممکن است نتیجه عکس دهد. بنابراین باید  در انتخاب و ورود به این اتحادیه ها بسیار دقت شود.

ایجاد چنین اتحادیه‌هایی فعالیت را به سوی انحصاری شدن سوق نمی‌دهد؟

بلی- خطوط کانتینر به سمت انحصاری شدن پیش می‌رود و این هشداری بود که چند سال گذشته از سوی آنکتاد (UNCTAD) عنوان و گفته شد؛ تعداد خطوط کانتینری که به تک‌تک بنادر دنیا تردد می‌کنند، سال به سال کمتر می‌شوند و بنادر با تعداد کمتری از خطوط کشتیرانی پوشش داده می‌شوند که این امر نشان دهنده حرکت به سوی انحصار است.

شرکت حمل‌ونقل کانتینری چه برنامه‌هایی برای آینده دارد؟

تصمیم بر آن است که سودآوری شرکت حفظ شود. برای کشتی‌های بزرگ 14 هزار و 500 کانتینر که تا 10 ماه آینده تحویل داده می شود، برنامه ریزی هایی صورت گرفته و همچنین خرید کانتینرهای جدید در دستور کار است  و باید با شیب مناسب و ایجاد بازار، افزایش بار صورت گیرد.

سرویس اروپایی شرکت حمل‌ونقل کانتینری  به هند متصل خواهد شد، به عبارتی خط جدید، خط هند و اروپا خواهد بود که جزئی از استراتژی شرکت برای تقویت بازار بین‌المللی است. امید است به تدریج به دوران پیش از تحریم رسیده وبار بین‌الملل که حدود 50 درصد از محمولات و درآمدها را تشکیل می‌داد، افزایش یابد.

در حال حاضر برای ایجاد آمادگی، در بندرعباس کانتینرها به صورت ترانشیپ از هند به اروپا حمل می‌شود تا یک سرویس مثلثی تشکیل شده که از اروپا به ایران، از ایران به هند و از هند دوباره به اروپا می‌رود تا بتوان محمولات صادراتی و وارداتی هند و اروپا را به صورت مستقیم جذب کرد.

برنامه بعدی شرکت، تأمین کانتینر مورد نیاز است. در این باره مصوبه هیئت‌مدیره شرکت هلدینگ اخذ شده است. یکی از مشکلات موجود در دنیا کمبود کانتینرهای کیوب است. با توجه به ظرفیت‌های جدیدی که به ناوگان ملحق می‌شود برای کشتی‌های بزرگ که در کره‌جنوبی ساخته می‌شود و کشتی ایران- کاشان، برنامه تأمین کانتینر بر اساس میزانی که مورد نیاز است برنامه‌ریزی شده است. تا همکاران در معاونت فنی بازرگانی بتوانند با قیمت و شرایط مناسب آن را تهیه کنند.