اما فروش شاخه‌ای تیرآهن یا میلگرد در بازار داخلی سبب کاهش وزن این تولیدات در جهت حاشیه سود بیشتر شده است، موضوعی که اگر نادیده انگاشته شود در یک بازه بلندمدت می‌تواند استحکام سازه‌های فولادی در کشور را با فاجعه روبه‌رو کند.

فروش محصولاتی با بال، ضخامت و جان کمتر

چرا برخی تولیدکنندگان فولادی دست به تولید محصولاتی با وزن غیراستاندارد می‌زنند؟ در این‌باره احسان دشتیانه، معاون بازاریابی و فروش ذوب آهن اصفهان اظهار کرد: برخی عرضه‌کنندگان محصولات فولادی مانند تیرآهن یا میلگرد را کیلویی خریداری کرده و شاخه‌ای به فروش می‌رسانند. با توجه به این موضوع برخی از تولیدکنندگان نیز تولیدهایی با وزن کمتر به بازار عرضه می‌کنند. دشتیانه در ادامه توضیح داد: برای مثال یک شاخه تیرآهن براساس استاندارد باید ۱۵۴کیلوگرم وزن داشته باشد که میزان یک تن آن، تعداد شاخه‌های مشخصی می‌شود، اما زمانی که به جای ۱۵۴کیلوگرم ۱۴۰کیلوگرم وزن یک شاخه تیرآهن می‌شود، تعداد شاخه‌ها نیز براساس مقیاس شاخه‌ای افزایش می‌یابد، در نتیجه افرادی که با مقیاس شاخه محصول خود را به فروش می‌رسانند، سود بیشتری نصیب‌شان خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا مقیاس شاخه‌ای برای فروش وجود دارد و آیا نمی‌توان برای پیشگیری از این کم‌وزنی در محصولات فولادی مبنای فروش همان کیلویی باشد، گفت: از آنجا که مصرف‌کننده نهایی برای مصرف خود در ساختمان‌سازی تیرآهن یا میلگرد را به صورت شاخه‌ای می‌خرد و از سوی دیگر نیز طراحی ساختمان براساس شاخه تعریف شده است، از این‌رو در بازار این نوع محصولات فروش شاخه‌ای متداول و رایج شده و به‌صورت یک فرهنگ درآمده است. معاون بازاریابی و فروش ذوب‌آهن اصفهان با اشاره به این موضوع که در سطح دنیا این نوع محصولات برمبنای وزن تئوریک به فروش می‌رسند، خاطرنشان کرد: در سطح دنیا برای فروش تیرآهن یا میلگرد «وزن تئوریک» در نظر گرفته می‌شود.

برای مثال وزن ۸۸ شاخه میلگرد سایز۱۲ یک تن می‌شود. زمانی که یک خریدار یک تن میلگرد خریداری می‌کند، یک تن آن معادل با ۸۸ شاخه می‌شود و این نسبت از سوی یک تولیدکننده با تولیدکننده دیگر تفاوتی ندارد. در خرید و فروش براساس وزن تئوریک، تعداد شاخه‌ها همواره ثابت است. بنابراین در همه‌جای دنیا براساس وزن تئوریک این‌گونه محصولات معامله می‌شوند. دشتیانه با تاکید بر این موضوع که برخی تولیدکنندگان فولادی در بخش خصوصی، وزن تولیدات خود را برای افزایش تعداد شاخه کاهش می‌دهند، عنوان کرد: البته این اختلاف تناژ تنها به کاهش وزن شاخه منجر نمی‌شود.

زمانی که براساس استاندارد وزن یک شاخه ۱۵۴ کیلوگرم است، این بدان معناست که بال آن براساس استاندارد طول و ضخامت پیدا می‌کند، اما زمانی که وزن آن کاهش می‌یابد، از ویژگی‌هایی چون طول، ضخامت و جان آن کاسته می‌شود و در نتیجه از استحکام و مقاومت آن می‌کاهد. وی در ادامه افزود: زمانی که یک مهندس ناظر بر ساختمان‌سازی تیرآهن ۱۴اینچ را انتخاب می‌کند، به‌طور یقین بال، ضخامت و جان تیرآهن ۱۴اینچ با وزن ثابت و استاندارد تایید شده مورد نظر او بوده، نه بال، ضخامت و جان کاهش یافته. منتهی پیمانکار برای اینکه تیرآهن را ارزان‌تر بخرد، درخواست محصولاتی با وزن کمتر دارد و تولیدکننده نیز چنین محصولاتی را وارد بازار می‌کند. بنابراین همگام با بازار ناسالم تولید ناسالم هم عرضه می‌شود.معاون بازاریابی و فروش ذوب آهن اصفهان در ادامه تاکید کرد: تولید و فروش محصولات فولادی کم‌وزن و غیراستاندارد که در ساختمان‌سازی از اهمیت بالایی برخوردار است، درحقیقت نوعی خیانت به مصرف‌کننده به‌شمار می‌رود و اگر این رویه ادامه‌دار باشد، چه‌بسا ممکن است در آینده با یک فاجعه روبه‌رو شویم که ساختمان‌های با سازه‌های فلزی تاب مقاومت خود را به سرعت از دست بدهند. دشتیانه در پاسخ به این پرسش که چه سازمانی مسئول نظارت بر این امر است، عنوان کرد: سازمان استاندارد باید بر این امر نظارت داشته باشد. البته باید اراده‌ای جدی برای برخورد در برابر این امر وجود داشته باشد.

نوردکاران کوچک تخلف می‌کنند

همچنین درباره کاهش وزن تیرآهن و میلگرد در بازار فولاد، محمود مصری‌نژاد، مدیر مجتمع صنعتی چادرملو اظهار کرد: بیشترین سوددهی در بین فولادسازان در نوردکاری است. وی افزود: بیشتر نوردکاران کوچک خصوصی برای سود بیشتر اقدام به تولید میلگرد یا تیرآهن‌هایی با وزن کمتر می‌کنند. وی تصریح کرد: این در حالی است که این امر مصداق کم‌فروشی تلقی شده و از همه مهم‌تر موجب تضعیف استحکام سازه‌های فولادی شده و خطراتی در پی دارد.

فروش محصولات فولادی باید براساس وزن باشد

زمانی که برخی تولیدکنندگان تیرآهن و میلگرد به‌دنبال جلب‌نظر خریداران وزن محصولات خود را کاهش می‌دهند، سبب پایین آمدن سطح ایمنی سازه‌های فولادی می‌شوند. درباره متداول بودن فروش کیلویی و شاخه‌ای در بازار فولاد حسام‌الدین والی، کارشناس بازار فولاد اظهار کرد: در بازار فولاد، فروش استاندارد محصولات فولادی باید بر مبنای وزن باشد و تمام تولیدکنندگان فولاد نیز باید براساس استانداردهای مشخصی محصول خود را تولید کنند.والی در ادامه توضیح داد: اما با توجه به اینکه از گذشته تاکنون در بازار فولاد فرهنگ شاخه‌فروشی در برخی اقلام مثل تیرآهن و میلگرد رواج داشته، همچنان فروش این محصول به دو روش شاخه‌ای و کیلویی ادامه دارد. این در حالی است که در تمام دنیا فروش انواع محصولات فولادی بر اساس وزن انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه برخی مصرف‌کنندگان تمایل به خرید محصولات سبک‌تر دارند، گفت: بعضی از تولیدکنندگان با کاهش وزن محصول و فروش شاخه‌ای در حقیقت به‌دنبال افزایش حاشیه سود خود هستند. همان‌گونه که اشاره شد، کارخانه‌های تولیدکننده باید محصول خود را به‌صورت استاندارد بر مبنای وزن به بازار عرضه کنند، اما بعضی کارخانه‌ها با کاهش وزن در شاخه محصولات، به‌دنبال جلب‌نظر خریداران هستند تا فروش کارخانه‌های خود را افزایش دهند.این کارشناس بازار فولاد در ادامه تاکید کرد: این نوع تخلفات در بازار جریمه دارد و چنانچه عرضه‌کننده قوانین را زیر پا بگذارد و در فروش تقلب کند، براساس نحوه فروش کارشناسی و جریمه تعیین می‌شود. برای مثال براساس استاندارد، وزن تیرآهن۱۴ باید بین ۱۵۰ تا ۱۵۵ کیلوگرم باشد، ولی برخی تولیدکنندگان برای جلب نظر مشتریان محصول خود را با وزن ۱۲۰ کیلو تولید و عرضه می‌کنند، درحالی‌که وزن ۱۲۰کیلویی برای تیرآهن سایز ۱۲ در نظر گرفته می‌شود. والی این کاهش وزن را درنهایت به ضرر مصرف‌کننده برشمرد و خاطرنشان کرد: کاهش وزن محصول پایین‌تر از حد استاندارد موجب پایین آمدن سطح ایمنی سازه‌های فولادی خواهد شد.