علی طیب نیا در شصت و نهمین نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی گفت: زمانی که دولت یازدهم بر سر کار آمد، اقتصاد ایران در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد و در کشور به دلیل تحریم‌ها، با شرایط ناپایداری در بازارهای مختلف مواجه بودیم، به نحوی که نوسانات شدید در کنار رشد اقتصادی منفی و تورم لجام گسیخته، شرایط سختی را برای اقتصاد کشور رقم زده بود. در این شرایط تحریم‌ها هم روند فزاینده به خود گرفته است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: دولت یازدهم تلاش کرد تا ثبات را بر اقتصاد ایران حاکم کند. البته رسیدن به سطح قبلی و قرار گرفتن در مسیر قبل از تحریم، نیازمند تلاش بسیار بود، با این حال بازگشت به وضعیت قبلی، پاسخگوی نیاز ما نیست و رشد سه تا چهار درصدی به هیچ عنوان نمی‌تواند منجر به ایجاد اشتغال برای جوانان شود و نیازهای ضروری مردم را پاسخ دهد و ارتقای رفاه و بهبود معیشت مردم را به دنبال داشته باشد.

عضو کابینه دولت یازدهم ادامه داد: اگر به وضعیت قبل از تحریم برگردیم، هنوز در شرایط تاریخی گذشته خود قرار خواهیم گرفت، پس دولت باید برنامه بلندمدت برای اصلاح ساختارها داشته باشد، در عین حال که برنامه کوتاه مدت اجرا می‌شد، از اصلاحات بلندمدت نیز غافل نبودیم، هر چند که این اقدامات به میزانی نبود که نیازهای کشور را پاسخ دهد، اما امروز که ثبات در جامعه حاکم شده و امید به کشور برگشته است، می‌توان در دولت دوازدهم امور را به نحو بهتری پی گیری کرد.

وزیر امور اقتصادی و دارایی بیان کرد: دولت یازدهم وظیفه مقابله با تحریم‌ها و بازگشت امید و ثبات به جامعه را داشت، وظیفه دولت دوازدهم این خواهد بود که اصلاحات ساختاری و جدی را در اقتصاد ایران انجام دهد، چراکه بدون اجرای یک برنامه اصلاح ساختاری نمی توان مشکلاتی که در فرآیند رشد اقتصادی با آن مواجه هستیم را حل کنیم.

طیب‌نیا به دو مشکل رشد پایین و سهم کم بهره‌وری در رشد اشاره کرد و گفت: همیشه گفته ام و تکرار می‌کنم دولتی بودن و نفتی بودن اقتصاد ایران عامل اصلی مشکلات اقتصادی کشور است و منشا بسیاری از مشکلات اقتصادی از جمله رکود و کسادی به نفتی بودن اقتصاد باز می‌گردد.

طیب نیا گفت: وجوه ناشی از فروش نفت، درآمد نیست، بلکه فروش دارایی است، در حالی که فرد عاقل اگر دارایی خود را بفروشد آن را باید تبدیل به احسن کند، پس نباید درآمد نفتی را که متعلق به نسل‌های بعدی است، در نسل کنونی مصرف کرد. همانطور که صندوق توسعه ملی یک ابزار برای این هدف است.

طیب نیا بیان کرد: بدون تنظیم و مدیریت کارآمد بودجه دولت که یکی از الزامات آن ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد است، نمی‌توان با تورم وکسادی در بلندمدت مقابله کرد؛ پس باید ادامه مسیر دولت یازدهم که نظام مالیاتی در آن مستقر شد، ادامه یابد، این درحالی است که توجه به این امر، تکانه‌های خارجی اقتصاد ایران را کنترل می‌کند؛ در عین حال یکی از مجاری آسیب پذیری اقتصاد ایران که مرتبط با نفت هم هست، صادرات بالای طلای سیاه و درآمدهای آن در تراز تجاری کشور است که برای حل این مشکل باید به دنبال توسعه صادرات غیرنفتی باشیم.

وزیر امور اقتصادی و دارایی خاطرنشان کرد: باید صادرات غیرنفتی را توسعه داده و درآمدهای ارزی حاصل از آن را برای تامین نیاز کشور استفاده کرد، به این معنا که صادرات غیرنفتی آسیب پذیری اقتصاد ایران را کاهش داده و زمینه را برای ارتقای کیفیت و کارایی در بخش تولید، فراهم می‌کند.

طیب نیا نقش صادرات را فراهم سازی زمینه ارتقای کیفیت و بهره وری دانست و گفت: همه شعار توسعه صادرات می‌دهند، اما به لوازم آن پایبند نیستند، در حالی که در سیاست‌های ارزی، پولی و اقتصادی باید صادرات را مبنا و هدف قرار داد؛ به نحوی که سیاست‌ها بازدارنده نباشد؛ این در حالی است که هنوز فضای فکری کشور، سیاست جایگزینی واردات است و اگرچه استراتژی جایگزینی واردات کنار گذاشته شده، ولی در فکر مدیران و فعالان اقتصادی هنوز جای دارد.

طیب نیا مهمترین برنامه اقتصاد مقاومتی را ایجاد درآمد سالم و کافی برای دولت از طریق مالیات و نیز توسعه صادرات غیرنفتی دانست و گفت: مشکل دیگر ما که با اقتصاد نفتی در هم تنیده است، دولتی بودن اقتصاد ایران است؛ البته به این موضوع توجه شده و سیاست‌های ابلاغی اصل ۴۴ بر مبنای آن تدوین شده است، البته قانون اصل ۴۴ قانون کاملی است و همه موارد ارتقای بخش خصوصی در آن دیده شده است؛ اما در عمل، فقط به بخشی از آن توجه شده است.

وی اظهار داشت: توجه نکردیم که اگر محیط کسب و کار ما ناسالم و نامناسب برای فعالیت بخش خصوصی باشد، صرف واگذاری مالکیت بنگاه‌ها چیزی را حل نمی‌کند، پس اول باید محیط کسب و کار را اصلاح کرد و سپس تلاش نمود که واگذاری را صورت داد.

این عضو کابینه یازدهم با اشاره به اینکه رتبه کسب و کار کنونی در کشور، شایسته اقتصاد ایران نیست، گفت: باید فشار خود را بر این متمرکز کنیم که محیط کسب و کار مساعد باشد، به نحوی که فعالان اقتصادی بازدهی مناسبی داشته باشند و هزینه‌های مبادله‌ای نیز که به دلیل محیط کسب و کار مناسب بر فعالان اقتصادی تحمیل می‌شود، باید کاهش یابد.

طیب نیا گفت: اگر بخواهیم به صورت پایدار تورم را کنترل کرده و رشد اقتصادی پایدار داشته باشیم، باید مدیریت بودجه دولت و هزینه‌ها را در کنار ایجاد نظام مالیاتی کارآمد داشته باشیم. یکی از مشکلات ما اکنون نظام بودجه ریزی است که باید اصلاح شود بدون اصلاح نظام  بودجه‌ریزی نه می‌توانیم تورم را مهار کنیم و نه ثبات را در شاخص‌های کلان برقرار کنیم. در آینده باید حتما استقرار نظام بودجه‌ریزی عملیاتی هم در دستور کار باشد.

وی همچنین بیان کرد: این‌ها کارهای بزرگی است که انجام آن به صورت ساده امکان پذیر نیست، وضعیت ما نیز با وضعیت ده سال پیش قابل مقایسه نیست. بنابراین اگر بخواهیم کشور را در مسیر رشد مستمر هدایت کنیم، نیازمند وفاق ملی هستیم یعنی همه ارکان حکومت شامل دولت، مجلس و قوه قضاییه بپذیرند که اصلاحات جدی در کشور را صورت دهند. البته اصلاحات جدی دردآور است.

طیب نیا گفت: عمل جراحی رنج و نارضایتی به دنبال دارد، ولی تسکین و درمان آن در بلندمدت ظاهر می‌شود و همه باید با هم عزم مشترک پیدا کنند که با دولتی بودن و نفتی بودن مقابله کرده و افزایش سرمایه در بانک‌ها نیز مهمتر از اجرای پروژه در استان‌ها است که نمایندگان باید به این موضوع توجه کنند؛ چرا که اگر بانک راه بیفتد، اقتصاد کشور را با خود به حرکت درمی‌آورد؛ تقدم منافع ملی بر منافع حزبی و گروهی شرط لازم است و باید در دورن دولت هم انسجام و همبستگی وجود داشته باشد تا بتوان بر اساس برنامه و فهم مشترک از مشکلات اقتصاد کشور، به پیش رفت.

وی ادامه داد: هر کجا باشیم به عنوان علاقمندان به کشور و نظام از همه توان خود برای اجرای موثر و مفید برنامه‌ها استفاده خواهیم کرد. تمام تلاش من این بود که در شورای گفتگو مشکلات بخش خصوصی را حل کنم و از همه توان محدود خود علیرغم همه فشارها استفاده کنم، البته در دولت نیز سعی کردم حامی بخش خصوصی باشم، هر چند گاهی هم این گلایه را داشتم که سرعت من بیشتر از بخش خصوصی بوده است.