عملکرد تجارت خارجی کشور در چهار ماه سال 1396 نشان می‌دهد که صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی، به لحاظ وزنی با کاهش 5/ 11 درصدی و از نظر ارزشی نیز با کاهش 5/ 9 درصدی مواجه بوده است. براساس ارزیابی صورت گرفته در مدت زمان مورد بررسی مجموع رقم صادرات برابر با 13 میلیارد و 459 میلیون دلار بوده و از نظر وزنی نیز به 37 میلیون و 637 هزار تن رسیده است.

عمده صادرات ایران طی این مدت به محصولات بخش «معدن» و «فرش و صنایع دستی» اختصاص داشته است؛ روند طی شده برای محصولات معدنی و فرش و صنایع‌دستی درحالی است که ارزش صادراتی سایر گروه‌ها «میعانات گازی، پتروشیمی، صنعت و کشاورزی» در این دوره با رشد منفی همراه بوده است. براساس گزارش سازمان توسعه تجارت، میزان واردات کالا نیز در این مدت، با رشد 5/ 13 درصدی از نظر وزنی همراه بوده و به 11 میلیون و 300 هزارتن رسیده است. از نظر ارزشی نیز ارزش واردات بالغ بر 15 میلیارد و 813 میلیون دلار بوده که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، افزایشی 24 درصدی را تجربه کرده است.

از سوی دیگر براساس گزارش منتشر شده گروه کالاهای واسطه‌ای نیز به ارزش 9 میلیارد و 488 میلیون دلار با دارا بودن سهم 60 درصدی، بیشترین سهم را در بین گروه کالاهای وارداتی طی این مدت به خود اختصاص داده است. آمارهای ارائه شده بیانگر آن است که میزان صادرات غیرنفتی در چهار ماه منتهی به تیر سال جاری، نسبت به‌مدت مشابه قبل، از نظر ارزشی با افت 5/ 9 درصدی به 13 میلیارد و 459 میلیون دلار رسیده است. با توجه به گزارش منتشر شده می‌توان گفت صادرات محصولات بخش «معدن» و «فرش و صنایع دستی» در این دوره به لحاظ ارزشی با رشد 6/ 37 و 6/ 6 درصدی، تنها بخش‌هایی محسوب می‌شوند که رشد مثبت در این گروه‌ را به خود اختصاص داده‌اند.

اما سایر گروه‌های صادراتی نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته رشد منفی داشته‌اند. ارزش دلاری صادرات محصولات «کشاورزی» نیز با افت بیش از 23 درصدی، بیشترین میزان کاهش را از آن خود کرده است. در این مدت، صادرات محصولات بخش «صنعت» نیز با 4 میلیارد و 930 میلیون دلار، افتی نزدیک به 18 درصد را ثبت کرده است. ارزش محصولات «پتروشیمی» و «میعانات گازی» نیز در دوره مورد بررسی به ترتیب به 4 میلیارد و 689 میلیون دلار و 2 میلیارد و 315 میلیون دلار رسیده است و به ترتیب افت 7/ 3 درصد و بیش از 4 درصد را تجربه کرده‌اند.

ازسوی دیگر آمارهای اعلام شده حاکی از آن است که میزان صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی در سال جاری، تاکنون توانسته 4/ 25 درصد از هدف 53 میلیارد دلاری تعیین‌شده برای سال 96 را محقق کند. در این میان، میزان تحقق صادرات غیرنفتی نسبت به اهداف چهارماه سال 96 (هدف‌گذاری 17 میلیارد و 667 میلیون دلاری)، معادل 2/ 76 درصد بوده است. همچنین متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی، 358 دلار بوده که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل 3/ 2 درصد افزایش داشته است. ارزیابی صورت گرفته درخصوص 10 قلم عمده صادراتی نیز نشان‌دهنده آن است که در این مدت، «میعانات گازی» به ارزش 2 میلیارد و 315 میلیون دلار، «سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به‌جز بنزین» به ارزش 512 میلیون دلار، «پلی‌اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از 94 درصد» به ارزش 485 میلیون دلار، «پروپان مایع شده» به ارزش 446 میلیون دلار، ‌«متانول» به ارزش 426 میلیون دلار، «محصولات نیمه‌تمام از آهن یا فولاد غیر ممزوج» به ارزش 343 میلیون دلار، «بوتان مایع شده» به ارزش 306 میلیون دلار، «سایر گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی‌شکل مایع‌شده» به ارزش 301 میلیون دلار، «سنگ آهن هماتیت دانه‌بندی» به ارزش 301 میلیون دلار و «اتیلن گلایکول» به ارزش 275 میلیون دلار سهم 4/ 42 درصدی را از کل صادرات به خود اختصاص داده‌اند.

براساس گزارش سازمان توسعه تجارت، از میان مهم‌ترین بازارهای هدف صادراتی در چهار ماه منتهی به تیر سال جاری «چین» با سهم ارزشی 1/ 21 درصد و «تایوان» با سهم 4/ 1 درصدی به ترتیب بیشترین و کمترین سهم ارزشی از کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند. در لیست بازارهای صادراتی به ترتیب کشورهای «چین» با واردات 2 میلیارد و 841 میلیون دلاری، «عراق» با 2 میلیارد و 52 میلیون دلاری، «امارات متحده عربی» با 2 میلیارد و 37 میلیون دلاری، «جمهوری کره» با یک میلیارد و 400 میلیون دلاری، «هند» با 926 میلیون دلاری، «افغانستان» با 827 میلیون دلاری، «ترکیه» با 483 میلیون دلاری، «پاکستان» با 230 میلیون دلاری، «تایلند» با 209 میلیون دلاری و «تایوان» با 185 میلیون دلاری قرار دارند،‌ مجموع ارزش صادرات به کشورهای مذکور برابر با 11 میلیارد و 190 میلیون دلار است که سهم 83 درصدی را از کل صادرات دارند.

براساس آمار اعلام شده روند واردات کالا نیز طی چهار ماه منتهی به تیر سال جاری از نظر وزنی برابر با 11 میلیون و 300 هزار تن بوده است. براساس این گزارش، تعداد اقلام وارداتی به کشور در این مدت، 4 هزار و 824 قلم کالا بوده که در مجموع از 114 کشور به ایران وارد شده است. از سوی دیگر «کالاهای واسطه‌ای» با سهم ارزشی 60 درصدی، با ارزش وارداتی 9 میلیارد و 488 میلیون دلاری گزارش شده است. «کالاهای مصرفی» نیز با سهم 22 درصدی از واردات، به 3 میلیارد و 485 میلیون دلار رسیده است. همچنین «کالاهای سرمایه‌ای» نیز با ارزش وارداتی 2 میلیارد و 542 میلیون دلاری، سهم 1/ 16 درصدی را از کل واردات را به خود اختصاص داده است.

مهم‌ترین اقلام عمده وارداتی به کشور نیز در این مدت شامل «برنج» به ارزش 603 میلیون دلار، «ذرت دامی» به ارزش 484 میلیون دلار، «سایر وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر 1500 سی‌سی تا 2000 سی‌سی» به ارزش 426 میلیون دلار، «لوبیای سویا به جز دانه» به ارزش 338 میلیون دلار، «قطعات منفصله برای تولید اتومبیل سواری ردیف 8703 بنزینی با حجم سیلندر 2000 سی‌سی با ساخت داخل » به ارزش 311 میلیون دلار، «شکر تصفیه نشده بدون اضافه کردن مواد خوشبوکننده» به ارزش 278 میلیون دلار، «روغن دانه آفتابگردان، روغن گلرنگ یا زعفران کاذب» به ارزش 214 میلیون دلار، «کنجاله و سایر آخال‌های جامد سویا» به ارزش 213 میلیون دلار، «سایر وسایل نقلیه» به ارزش 213 میلیون دلار و «قطعات منفصله برای تولید اتومبیل سواری ردیف 8703 بنزینی با حجم سیلندر 2000 سی‌سی با ساخت داخل 50 درصد و بیشتر به استثنای لاستیک» به ارزش 196 میلیون دلار است. این اقلام، 21 درصد از کل واردات کالا به کشور را تشکیل می‌دهند.

براساس این گزارش، واردات از «چین» به ارزش 3 میلیارد و 495 میلیون دلار بیشترین میزان در این مدت بوده است. پس از آن، از «امارات متحده عربی» به ارزش 2 میلیارد و 992 میلیون دلار کالا به کشور وارد شده است. سومین مبادی وارداتی «جمهوری کره» با یک میلیارد و 74 میلیون دلار است. از «ترکیه» نیز به‌عنوان چهارمین مبادی وارداتی با ارزش وارداتی 958 میلیون دلار می‌توان نام برد. «هند»، «آلمان»، «سوئیس»، «فرانسه»، «انگلستان» و «ایتالیا» با در رده‌های بعدی مهم‌ترین مبادی وارداتی کشور قرار گرفته‌اند.

آمارهای مربوطه نشان می‌دهد در 4 ماه سال 96، از «اتحادیه اروپا(EU)» به ارزش 3 میلیارد و 399 میلیون دلار کالا وارد کشور شده که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل 46 درصد رشد داشته است. پس از آن از گروه «همکاری اسلامی(OIC)» به میزان 3 میلیارد و 225 میلیون دلار کالا وارد کشور شده است. سومین گروه «شورای همکاری خلیج فارس(PGCC)» است که میزان واردات آن، 2 میلیارد و 847 میلیون دلار بوده است. از «کشورهای عضو همکاری جنوب شرق آسیا (ASEAN)» 715میلیون دلار و «کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS)» 300 میلیون دلار کالا وارد کشور شده است؛ «سازمان همکاری اقتصادی(ECO)» نیز کمترین میزان واردات (معادل 235 میلیون دلار) را به ثبت رسانده است.