آمارهای صادراتی کشور گویای آن است که با وجود کاهش‌ حدود ۱۰ درصدی صادرات غیر نفتی، در چهار ماه اول امسال بالغ بر۳۷ میلیون و ۶۳۶ هزارتن کالا به ارزش بیش از ۱۳ میلیارد و ۴۵۸ میلیون و ۸۴۸ دلار به کشورهای مختلف صادر شده است.

به گزارش ایسنا، این آمار در حالی است که حجم صادرات کشور در سال ۱۳۸۶ یعنی حدود ۱۰ سال قبل از نظر وزن معادل ۳۲ میلیون و ۱۱۷ هزار تن و ارزش آن بالغ بر ۱۵ میلیارد و ۳۱۲ میلیون دلار بوده است. به عبارت دیگر نگاهی گذرا بر ارزش صادرات کشور میان این دو تاریخ گویای آن است که اکنون با وجود کاهش‌های صورت گرفته در حجم صادرات کشور، از نظر ارزش مادی صادرات چهار ماهه اول سال با صادرات کل سال ۱۳۸۶ تا حدی برابری می‌کند، اما باید به نکات مختلفی نیز توجه داشت از جمله آنکه در سال ۱۳۸۶ با توجه به این که تمرکز کشور بر صادرات نفتی بوده صادرات کالاهای غیرنفتی کمتر مورد توجه قرار داشته است. اما طی سال‌های اخیر بحث صادرات غیرنفتی از اهمیتی ویژه برخوردار شده است.

نکته دیگر آنکه در سال‌ ۱۳۸۶ از نظر ارزش، عمده مواد صادراتی به فلزات و سنگ‌های آهن، متانول یا پروپان مربوط می‌شد و در جدول صادرات کشور کالاهایی مانند گندم، سنگ‌های مرمر، هندوانه، گچ بنایی، پسته تازه یا خشک کرده، فرش یا سایر کفپوش‌های نساجی نیز دیده می‌شد. اما در سال جاری شرایط به گونه‌ای بوده که شاید اقلامی مانند پسته یا فرش حداقل در میان عمده اقلام صادراتی جایی نداشتند و بیشتر محصولات صادراتی کشور که ۵۰.۵۱ درصد از ارزش صادرات را به خود اختصاص داده‌اند به مواردی مانند میعانات گازی، روغن‌های سبک و پروپان و متانول مربوط می‌شود.

میعانات گازی به جای پسته

مرور آمارهای صادراتی سال جاری نشان می‌دهد امسال در چهار ماهه اول، میعانات گازی بیشترین حجم صادرات کشور را به خود اختصاص داده‌اند و در این حوزه نزدیک به شش میلیون تن صادرات با ارزشی معادل دو میلیارد و ۳۱۵ میلیون و ۴۱۵ هزار دلار صورت گرفته که از نظر وزنی ۱۵.۶۸ درصد از کل صادرات و از نظر ارزش ۱۷.۲۰ درصد صادرات را به خود اختصاص می‌دهد.

این در حالی است که در سال ۱۳۸۶ از نظر ارزش دلاری بیشترین حجم صادرات مربوط به پسته خشک یا تازه بوده و در این حوزه حدود ۲۰۳ هزار تن صادرات به ارزشی بالغ بر یک میلیارد و ۲۶۳ میلیون و ۹۲۹ هزار دلار صورت گرفته که ۸.۲۵ درصد از ارزش کل صادرات کشور در آن سال را به خود اختصاص داده است. البته براساس آمارهای موجود در سال ۱۳۸۶ صادرات پسته از نظر وزنی به گونه‌ای نبوده که در جدول اقلام عمده صادراتی از نظر وزن نامی از آن ذکر شود.

فرآورده‌های نفت و گاز همچنان در صدر

روغن‌های سبک و فرآورده‌های غیربنزینی از دیگر فرآورده‌های صادراتی هستند که در چهار ماهه ابتدای سال جاری در دومین رده صادرات قرار گرفته‌اند. بدین ترتیب بالغ بر یک میلیون و ۲۰۵ هزار تن کالا در این بخش صادر شده که ارزش آن بالغ بر ۵۱۲ میلیون و ۲۲۴ هزار دلار بوده و در مجموع ۳.۲ درصد از صادرات وزنی و ۳.۸۱ درصد از ارزش صادرات کشور را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که در سال ۱۳۸۶ از نظر وزن صادرات متانول و از نظر ارزش پروپان مایع دومین رده جدول را به خود اختصاص داده بودند.

رده سوم جدول صادرات امسال به پلی اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از ۹.۴ درصد اختصاص دارد که صادرات این بخش بالغ بر ۴۰۵ هزار تن بوده و ارزشی بالغ بر ۴۸۵ میلیون دلار داشته است. صادرات این بخش از نظر وزنی ۱.۸ و از نظر ارزش ۳.۶۰ درصد از کل صادرات کل را به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که در سال ۱۳۸۶ از نظر ارزش متانول و از نظر وزن پروپان مایع در رده سوم جدول صادرات قرار داشتند.

رتبه چهارم جدول صادرات چهار ماه اول سال جاری متعلق به پروپان مایع شده که در این حوزه بالغ بر یک میلیون و ۱۳۱ هزار تن کالا به ارزشی بالغ بر ۴۴۶ میلیون دلار صادر شده است که از نظر وزنی ۳.۰۱ و از نظر ارزش ۳.۳۳ درصد کل صادرات کشور را به خود اختصاص می‌دهد این در حالی است که در سال ۱۳۸۶ گچ از نظر وزنی و بوتان از نظر ارزش در رده‌های چهارم جدول صادراتی قرار داشته‌اند.

جای خالی صادرات فرش،گندم و سنگ مرمر

اما مروری بر آمارهای ۱۰ سال گذشته گویای آن است که در سال ۱۳۸۶ رده ششم جدول صادرات به فرش و سایر کف‌پوش‌ها مربوط بوده است و صادراتی بالغ بر ۳۹۸ میلیون دلار که ۲.۶ درصد از کل صادرات کشور را در بر می‌گرفته، انجام شده است. حال حداقل در میان اقلام عمده صادراتی نامی از فرش و کف پوش‌ها برده نشده و فعالان این عرصه از وضعیت نا به سامان صادرات فرش گلایه‌های متعددی را مطرح می‌کنند.

همچنین در سال ۱۳۸۶ از نظر ارزش، گندم سخت یکی از اقلام عمده صادراتی محسوب شده و با این که در رده آخر جدول قرار داشت، صادراتی بالغ بر ۵۴۲ هزار تن را که ارزشی معادل ۱۴۲ میلیون دلار داشت به خود اختصاص می‌داد، اما در سال جاری بحث صادرات گندم به گونه‌ای بوده که حداقل نامی از این محصول در جدول اقلام عمده صادراتی به چشم نمی‌خورد.

 از نظر صادرات وزنی نیز در سال ۱۳۸۶ کالاهایی مانند سنگ مرمر و سایر سنگ‌های تزیینی در میان اقلام عمده جدول صادرات قرار داشته و صادرات در این بخش به بیش از ۳۷۴ هزار تن به ارزش ۳۹ میلیون و ۵۵۸ هزار دلار رسیده و صادرات سنگ رقمی بالغ بر ۱.۱۷ درصد از وزن کالاهای صادراتی را به خود اختصاص می‌داد. این درحالی است که در سال جاری حداقل در میان اقلام عمده صادراتی نامی از سنگ‌های مرمر  برده نشده است.

اما هندوانه دیگر محصولی است که در جدول صادرات وزنی سال ۱۳۸۶ جزو اقلام عمده تلقی شده و حدود ۳۰۰ هزار تن صادرات در این حوزه صورت گرفته که برای کشور بالغ بر ۴۵ میلیون دلار ارزآوری داشته است، اما در چهار ماهه اول سال جاری رقمی در خصوص صادرات هندوانه حداقل در لیست اقلام عمده صادراتی دیده نمی‌شود. هرچند که بر اساس آمار رسمی طی چهار ماهه نخست امسال بیش از ۴۰۰ تن هندوانه به ارزش ۷۷ میلیون و ۵۸۴ هزار و ۶۷۸ دلار معادل ۲۵۱ میلیارد ۸۱۵ میلیون و ۶۰۰۰ تومان به ۲۹ کشور مختلف صادر شده است که از نظر وزنی ۲۹.۲۲ درصد از نظر ارزشی ۳۹.۳۷ افزایش را نشان می دهد که البته این میزان افزایش بر اساس واحد پولی کشورمان ۴۸.۶۶ درصد رشد داشته است.

نکته دیگر آنکه به استناد سایت گمرک جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۶ اقلام عمده صادراتی در قالب دو جدول مجزا بر اساس وزن و ارزش اعلام می‌شدند که در سال‌های اخیر این روند تغییر کرده و تنها یک جدول با دربر گرفتن وزن و ارزش به معرفی کالاهای عمده صادراتی می پردازد.