بانک‌مرکزی به‌منظور شفاف‌سازی در نرخ سود سپرده‌های بانکی، بخشنامه 8 بندی در جهت ساماندهی نرخ‌های سود خطاب به نظام بانکی منتشر کرده بود. بر اساس این بخشنامه بانک‌ها موظف بودند بعد از یک فرصت 10 روزه بخشنامه را اجرایی کنند. شروع اجرای بخشنامه که از شنبه 11 شهریور بود، بانک‌ها را وادار می‌کرد تا نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌های یک‌ساله را حداکثر 15 درصد و حداکثر نرخ سود روی سپرده‌های کوتاه‌مدت و روزشمار را 10 درصد وضع کنند، از این‌رو هیچ بانک و یا موسسه مالی پس از تاریخ مذکور، مجاز به گشایش حساب با سودهایی بالاتر از نرخ‌های این بخشنامه نیست. البته این نرخ‌های سود علی‌الحساب بوده و تسویه و تعیین سود قطعی آنها در پایان سال مالی خواهد بود. بر مبنای این بخشنامه حساب‌هایی که تا قبل از تاریخ مذکور در بانک‌ها افتتاح شده، مشمول این قانون نخواهند بود و نرخ‌های سود قبلی روی این حساب‌ها ادامه خواهد داشت. البته حساب‌هایی که در این فرصت 10 روزه افتتاح شدند، از قاعده جدید بانک‌مرکزی مستثنی بودند و نرخ سود روی آنها محدود به نرخ‌های اعلام شده در بخشنامه نبود. همین عامل باعث شد تا هر دو طرف بازار، یعنی هم بانک و هم سپرده‌گذاران در این فرصت 10 روزه به فعالیت خود رونق بیشتری دهند.بررسی‌های میدانی از روز اول اجرای بخشنامه جدید بانک‌مرکزی، حاکی از آن است که عمده بانک‌ها و موسسات اعتباری، بر اساس نرخ‌های جدید اقدام به افتتاح حساب برای مشتریان می‌کردند و حتی گروهی روی سپرده‌های بلندمدت نرخ 14 درصد وضع کردند.

با این حال بعضی از بانک‌ها که عمدتا بانک‌های صندوق‌دار بودند، به شیوه‌های مختلف از نرخ‌های اعلام شده، در مرحله سپرده‌گذاری تخطی کردند، این بانک‌ها به 3 شیوه مختلف سعی در دور زدن دستورالعمل جدید بانک‌مرکزی داشتند.گروه اول که اغلب بانک‌های پیشتاز در نرخ‌شکنی، طی سال‌های اخیر بودند، مشتریان فعلی خود را هدفگذاری کرده و سعی کردند با افزایش حساب‌های پیشین آنها، سپرده‌گذاری جدید را در زمره گروه حساب‌های از قبل افتتاح‌شده قرار دهند، بنابراین به مشتریانی که تا قبل از روز اجرا در بانک حساب داشته باشند، اجازه می‌دادند تا افزایش حساب‌های جدید با نرخ‌های سود قبلی صورت گیرد. گروه دوم بانک‌های دارای صندوق‌های با درآمد ثابت بودند و با ارائه نرخ‌های بیشتر از 20 درصد روی سپرده‌گذاری در صندوق آنها، سعی در جذب سپرده‌گذاران داشته‌اند. این در حالی است که بر مبنای بخشنامه مذکور، صندوق‌های سپرده‌پذیر نیز الزاما باید نرخ‌های اعلامی از سوی بانک‌مرکزی را به‌طور کامل رعایت کنند. گروه سوم نیز بانک‌هایی بودند که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت را فقط به شعب خود محدود می‌کردند و برای سپرده‌ها نرخ سود بالای 22 درصد را پیشنهاد می‌دادند. این صندوق‌ها، پرداخت و برداشت از حساب مشتریان را محدود به شعبه سپرده‌پذیر می‌کنند. در واقع از این طریق سعی کردند در مقابل ریسک سپرده‌پذیری با نرخ بالا، وضعیت نقدینگی خود را باثبات‌تر و برداشت از حساب را محدود کنند.

تخلف را گزارش کنید

در روز نخست، بانک‌مرکزی نیز با اعلام یک خبر در پایگاه اطلاع‌رسانی خود، از مردم درخواست کرد که تخلفات را به بانک‌مرکزی اطلاع‌رسانی کنند. در این خبر بانک‌مرکزی تاکید کرد که بانک‌ها از روز شنبه شنبه ۱۱ شهریورماه، نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌های سرمایه‌گذاری روزشمار را ۱۰ درصد و نرخ سود علی‌الحساب مدت‌دار یک‌ساله را حداکثر ۱۵ درصد تعیین و مبنای عمل قرار دهند، بنابراین از هموطنان تقاضا شده است که در این مسیر یار و همراه بانک‌مرکزی بوده و هرگونه تخلف بانک‌ها و موسسات اعتباری را در اجرای بخشنامه مربوط به نرخ سود، از طریق شماره تماس ۲۹۹۵۴۸۵۵-۰۲۱ به بانک‌مرکزی اعلام کنند. بدیهی است بازرسان بانک‌مرکزی نیز به‌صورت نظام‌یافته و موثر نسبت به نظارت بر اجرای دقیق بخشنامه اخیر اهتمام لازم را خواهند داشت.