مدلی که رنو برای دور جدید فعالیت‌های خود در ایران لحاظ کرده، «حضور مستقل» است، به‌نحوی‌که این شرکت قصد دارد بدون مشارکت با خودروسازان داخلی و با مدیریت خود، در صنعت خودرو کشور حضور یابد. این خودروساز فرانسوی که ماه گذشته قرارداد همکاری مشترک خود را با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران امضا کرد، عملا کسب و کاری مستقل را در خودروسازی کشور به راه خواهد انداخت تا الگوی جهانی خود را در یکی از بزرگ‌ترین بازارهای خاورمیانه نیز پیاده کرده باشد.

الگوی جهانی رنو اما در واقع سرمایه‌گذاری مستقیم این خودروساز در بازارهای نوظهور است؛ به‌نحوی‌که رنویی‌ها به روش‌های مختلف از جمله خرید کارخانه‌های ورشکسته خودروسازی یا حتی احداث سایت‌های جدید در برخی کشورها، فعالیت خود را به‌صورت مستقل پیش می‌برند.حالا رنو می‌خواهد به‌واسطه قراردادی که با سازمان گسترش منعقد کرده و با تکیه بر استقلال مدیریتی، تجربه‌های موفق خود در کشورهایی مانند ترکیه، برزیل و رومانی را در ایران نیز تکرار کند.پیش از آنکه به امکان سنجی اهداف رنو در ایران بپردازیم، ابتدا نگاهی می‌اندازیم به تجربه‌های این شرکت در سایر کشورها، تا مشخص شود خودروساز فرانسوی چه کارنامه‌ای به‌واسطه حضور مستقل خود در بازارهای جهانی به جا گذاشته است. مرور فعالیت‌های جهانی رنو نشان می‌دهد این شرکت تا به امروز در کشورهای مختلفی از جمله رومانی، ترکیه، هند، برزیل و روسیه اقدام به سرمایه‌گذاری مستقیم کرده و با حضور مستقل خود توانسته کارنامه موفقی را در همه آنها به ثبت برساند.

ترکیه، پنجمین بازار بزرگ رنو

ابتدا از همسایه شمال غربی مان شروع کنیم، جایی که در حال حاضر یکی از بازارهای بزرگ رنو به‌شمار می‌رود و برای رنویی‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برگ‌های تقویم تاریخ را که ورق بزنیم، متوجه می‌شویم رنو نزدیک به نیم قرن پیش راهی ترکیه شده و از همان ابتدای حضور خود در این کشور اقدام به احداث کارخانه کرده است. با این حساب رنویی‌ها در بدو ورود به ترکیه، سرمایه‌گذاری مستقیم را در دستور کار قرار داده و از همان ابتدا تکلیف خود را برای فعالیت در این کشور روشن کرده‌اند. کارخانه‌ای که رنویی‌ها در اوایل دهه 70 میلادی در ترکیه تاسیس کردند، ابتدا با ظرفیتی بسیار محدود (کمتر از دو هزار دستگاه) فعالیت می‌کرد، اما رفته رفته به تیراژ آن اضافه شد و در حال حاضر سالی 360‌هزار دستگاه خودرو در آن به تولید می‌رسد.نکته بسیار مهم در مورد سایت رنو در ترکیه، تقسیم‌بندی محصولات آن به داخلی و خارجی است؛ به‌نحوی‌که یک سوم از تولیدات آن در بازار ترکیه عرضه و دو سوم باقیمانده راهی بازارهای خارجی می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد بخش بزرگ فعالیت رنو در ترکیه، با تمرکز بر صادرات انجام می‌شود و این روش علاوه‌بر انتقال فناوری و تکنولوژی روز به صنعت خودرو این کشور، ارزآوری قابل‌توجهی را نیز به‌دنبال دارد. از جمله دیگر نکات مهم مربوط به سایت رنو در ترکیه می‌توان به ایجاد بیش از پنج هزار فرصت شغلی و همچنین سهم غالب خودروساز فرانسوی در این سایت، اشاره کرد. این سهم غالب سبب شده مدیریت اصلی در دست رنویی‌ها باشد تا آنها با فراغ بال و بدون نگرانی از دخالت‌های دولتی، فعالیت‌های خود را در بازار ترکیه پیش ببرند. بنابر اعلام رنو، این شرکت قصد دارد با سرمایه‌گذاری کلان دیگری در سایت ترکیه، ضمن تولید محصولات جدید در آن، تیراژ کل سایت موردنظر را نیز به نیم میلیون دستگاه در سال ارتقا بدهد. در حال حاضر ترکیه پنجمین بازار بزرگ رنو در جهان به‌شمار می‌رود.

رومانی، تجربه‌ای موفق در شرق اروپا

اما دیگر بازار موفق رنو در دنیا که اتفاقا به‌دلیل محصولات تولیدی اش، نامی آشنا برای خودروسازان داخلی به‌شمار می‌رود، رومانی است. بدون شک بازار رومانی را باید یکی از تجربه‌های بسیار موفق رنو در حوزه سرمایه‌گذاری مستقیم دانست که البته توام با ریسک فراوانی بوده است. تاریخ نشان می‌دهد رنویی‌ها در اواسط دهه 60 میلادی راهی رومانی شدند و در همان سال‌ها کارخانه‌ای مختص تولید محصولات این شرکت، تاسیس شد. این کارخانه که «داچیا» نام داشت، در واقع با کمک رنو احداث و نزدیک به سه دهه به تولید محصولاتی با همین نام (داچیا) مشغول بود. در نهایت رنویی‌ها در اواخر دهه 90 میلادی سهام غالب این سایت را خریداری کردند تا داچیا به یکی از برندهای این خودروساز تبدیل شود. پس از این ماجرا، رنو و رومانی اولین محصول مشترک خود را در سال 2000 میلادی به تولید رساندند تا فصلی جدید از حضور این خودروساز فرانسوی در شرق اروپا رقم بخورد. طبق آمار، تولید محصولات رنو در رومانی سبب ایجاد 11 هزار فرصت شغلی در این کشور شده است.

رومانی در حال حاضر یکی از مراکز بزرگ تولید محصولات خانواده لوگان به‌شمار می‌رود و سالانه بیش از 220 هزار دستگاه از محصولاتی مانند ساندرو، سیمبول و... در آن به تولید می‌رسد. یکی دیگر از ویژگی‌های سایت رنو در رومانی اما صادرات قطعه از آن به سایر بازارهای جهانی این خودروساز است. بر این اساس، این مرکز علاوه‌بر تولید خودرو، قطعات مختلفی نیز برای دیگر کارخانه‌های رنو در روسیه، آفریقای جنوبی، ایران، برزیل، کلمبیا، مراکش و هند تولید می‌کند. از سوی دیگر اما رنویی‌ها یکی از پنج مرکز طراحی خود را در پایتخت رومانی بنا نهاده‌اند تا مشخص شود این کشور تا چه حد برای آنها دارای اهمیت است.

هند، بازار موفق رنو در آسیا

از شرق اروپا به شرق آسیا برویم، جایی که رنو توانسته در این سال‌ها بازار خوبی برای خود دست و پا کند. صحبت از هندوستان است، کشور 72 ملت که رنویی‌ها حدود 12 سال پیش وارد آن شده و توانستند حضوری موفق را تا به امروز تجربه کنند. یکی از مراکز پنج گانه طراحی رنو در هند قرار دارد و این موضوع نشان می‌دهد بازار این کشور نیز مانند رومانی دارای اهمیتی ویژه برای خودروساز فرانسوی است.

روسیه، بازاری داغ برای رنو

حضور رنو در روسیه به اواخر دهه 90 برمی‌گردد و این خودروساز فرانسوی چند سال بعد یعنی در سال 2004، اقدام به تاسیس مرکز تولیدی با کمک روس‌ها کرد. یکی از نکات قابل‌توجه درباره حضور رنو در روسیه این است که این شرکت سهمی بیش از 94 درصد در سایت تولیدی خود در این کشور دارد. اگرچه سایت موردنظر ابتدا تیراژی نسبتا پایین (کمتر از 70 هزار دستگاه) داشت، با این حال رفته رفته توسعه یافت و در حال حاضر تولید آن به بیش از 160 هزار دستگاه رسیده است. این سایت که بیش از سه هزار فرصت شغلی ایجاد کرده، به تولید محصولاتی مانند ساندرو و مگان و فلوئنس مشغول است.

برزیل، پایگاه صادرات رنو در آمریکای جنوبی

حضور رنو در برزیل، این شرکت را به هفتمین خودروساز حاضر در این کشور تبدیل کرده است. رنو که در حال حاضر سهمی 5/ 7 درصدی را در بازار برزیل دارد، مدل‌هایی مانند کپچر، کوئید و کولئوس را در آن عرضه می‌کند. رنویی‌ها طبق عادت، در برزیل نیز اقدام به احداث سایت تولیدی کرده و در حال حاضر علاوه‌بر بازار داخلی، به برخی دیگر از کشورهای واقع در آمریکای جنوبی نیز از این مرکز، خودرو صادر می‌کنند. طبق آخرین آمار، کارخانه رنو در برزیل 550 فرصت شغلی ایجاد کرده است. رنو البته به جز این کارخانه تولیدی، یک مرکز طراحی نیز در پایتخت برزیل دارد که در سال 2008 تاسیس شده و اکنون چندین متخصص در آن فعالیت می‌کنند. این مرکز مسوولیت بومی‌سازی محصولات رنو برای بازار برزیل را به عهده دارد.

تکرار تجربه موفق رنو در ایران؟

با توجه به حضور توام با موفقیت رنو در پنج بازار ترکیه، رومانی، هند، روسیه و برزیل، این امیدواری وجود دارد که ششمین تجربه موفق این خودروساز فرانسوی این بار در ایران رقم بخورد؛ زیرا رنویی‌ها روشی مشابه را در بازار کشور به کار خواهند بست. نگاهی به قرارداد رنو و سازمان گسترش، نشان می‌دهد این خودروساز قصد سرمایه‌گذاری مستقیم در ایران را دارد و می‌خواهد به‌صورت مستقل و با استقلال مدیریتی، فعالیت جدید خود را در کشور آغاز کند.هرچند رنو فعلا و در فاز اول فعالیت خود، قصد احداث سایت در کشور را ندارد، با این حال ازآنجاکه اقدام به خرید یک کارخانه حاضر و آماده کرده، عملا می‌توان ادعا کرد به‌دنبال تکرار تجارب موفق جهانی خود در ایران است. طبق قرارداد رنو و سازمان گسترش، سایت «بن‌رو» در اختیار این شرکت قرار خواهد گرفت تا به مرکز تولید محصولات جدید خودروساز فرانسوی تبدیل شود. این سایت در حال حاضر ظرفیتی 150هزار دستگاهی در سال دارد که قطعا رنویی‌ها آن را به‌منظور افزایش تیراژ، در آینده توسعه خواهند داد؛ بنابراین خرید این سایت از سوی رنو را می‌توان یکی از نقاط مشترک حضور این خودروساز در بازارهای جهانی و ایران و در واقع «سرمایه‌گذاری مستقیم» به حساب آورد.وجه اشتراک دیگر اما به اهداف صادراتی رنو برمی‌گردد. این خودروساز در بازارهایی که سرمایه‌گذاری مستقیم انجام داده، تمرکزی جدی نیز روی اهداف صادراتی داشته است. طبق برنامه‌های اعلامی رنو، این شرکت قصد دارد ایران را به پایگاه صادراتی خود در منطقه تبدیل کرده و علاوه‌بر خودرو، قطعه نیز از کشور به سایر بازارها و خطوط تولیدی خود صادر کند. این هدف اگر محقق شود، بدون شک نقش مهمی در توسعه خودروسازی کشور خواهد داشت؛ زیرا در درجه اول سبب ورود فناوری و تکنولوژی روز رنو به ایران شده و در درجه بعد رشد و توسعه قطعه‌سازی را به‌دنبال
خواهد داشت.

اما دیگر وجه اشتراک حضور رنو در ایران با سایر تجارب بین‌المللی این خودروساز، احداث مرکز طراحی در کشور است. آن طور که منابع داخلی عنوان کرده‌اند، رنو قصد دارد در ایران نیز مرکز تحقیق و توسعه و طراحی احداث کرده و به‌واسطه آن، محصولاتی مختص این بازار و بازارهای منطقه طراحی کند. اگر این اتفاق به‌صورتی ایده آل و مشابه کشورهایی مانند رومانی و برزیل رخ بدهد، اتفاقی بی‌نظیر در خودروسازی کشور به‌شمار خواهد رفت، چه آنکه می‌تواند به برطرف شدن یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف صنعت خودرو ایران (طراحی محصول) کمک کند.اما امیدواری‌ها به تکرار تجربه‌های جهانی موفق رنو در ایران، در شرایطی است که این اتفاق تنها در سایه فعالیت مستقل این شرکت رخ خواهد داد. به عبارت بهتر، رنو زمانی می‌تواند آنچه را در بازارهای بین‌المللی انجام داده، در ایران نیز تکرار کند که فعالیت خود را عاری از حواشی و دخالت‌های نابجا از سوی نهادهای مختلف داخلی، پیش ببرد. هرچند طبق قرارداد منعقده، رنو با استقلال مدیریتی در خودروسازی کشور حضور خواهد یافت، اما بیم آن می‌رود که گرفتار حواشی سیاسی شده و از تکرار تجارب موفق جهانی خود در ایران باز بماند؛ بنابراین اگر بناست ایران به ششمین تجربه موفقیت‌آمیز رنو در جهان تبدیل و خیر این خودروساز فرانسوی به صنایع خودرو و قطعه کشور رسیده و مشتریان داخلی نیز منتفع شوند، در درجه اول باید ضمن برداشتن موانع پیش‌رو، تا حد امکان فضا را برای تحقق این هدف باز کرد.