نگاهی به وضعیت معاملاتی روزهای اخیر نشان می‌دهد که بهای مصنوعات فولادی در بازار آزاد در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه هفته جاری وضعیت نسبتا آرام و با‌ثباتی را سپری کرد ولی در هر حال جریان غالب در بازار کاهشی بود که البته عقب‌نشینی قیمت شمش نیز به این وضعیت دامن زد. در کنار این شرایط، روز چهارشنبه شاهد کاهش بیشتر قیمت‌ها بودیم تا در نهایت متوسط قیمت‌ها در طول هفته جاری کاهشی شد. در بورس کالا در روز چهارشنبه شاهد عرضه شمش فولاد خوزستان بودیم که هر دو عرضه 5 هزار تنی شمش بلوم 5SP با ابعاد 150 در 150 میلی‌متر (‌سطح مقطع) و سبد شمش فولادی با قیمت‌های پیشنهادی 2150 و 2045 تومان به‌صورت سلف در تالار مورد معامله قرار نگرفت که نشان می‌دهد بدبینی در بازار عمیق تر از چیزی است که به نظر می‌رسد.

با توجه به این شرایط معاملاتی، این احتمال وجود دارد که جریانی جدید در بازار فولاد با محوریت عقب‌نشینی تقاضا و ترس از افت قیمت‌ها ایجاد شود که می‌تواند شرایط دشوار فعلی را به سمت وخامت بیشتری سوق دهد. این در حالی است که کاهش بیشتر قیمت‌ها در روز چهارشنبه می‌تواند با این وضعیت یعنی عرضه شمش و عدم معامله بی ارتباط نباشد یعنی سیگنال معاملاتی بورس کالا به بازار داخلی سرایت کرده و ضعف تقاضا را به‌صورت رسمی مشهود ساخته است. این در حالی بود که 7 هزار تن تختال C فولاد خوزستان در بورس کالا با قیمت 2050 تومان مورد معامله قرار گرفت اگرچه حجم عرضه آن نزدیک به یک هزار تن ثبت شده بود. بازار هفتگی آهن طی هفته گذشته فضای با‌ثباتی را با میل به افت قیمت تجربه کرد، در حالی که گویا عده‌ای هنوز دورنمای این بازار را با اتکا به نشانه‌های رونق قیمت‌های جهانی، با رشد قرین می‌دانند؛ موضوعی که به نظر برخی دیگر از کارشناسان بعید به نظر می‌رسد.

محمد آزاد، رئیس اتحادیه آهن، فولاد و فلزات در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: بازار آهن در هفته گذشته بازاری تقریبا ثابت با نوسان بسیار اندک بود؛ این نوسان قیمتی در بازار را به نوعی می‌توان قابل تحمل دانست. طی هفته گذشته قیمت‌ها در بازار آهن تا اواسط هفته رشد آنچنانی نداشت و می‌توان گفت به یک ثبات قیمتی رسیده بود اما روز گذشته با کاهش قیمتی روبه‌رو‌ شد. در این میان عده‌ای دورنمای بازار را به نحوی تعریف می‌کنند که باز هم احتمال دارد قیمت‌های جهانی رشد کنند، در صورتی که چنین موضوعی با اما و اگرهایی روبه‌رو‌ است که احتمال ثبات قیمت‌ها و حتی روند نزولی آن را گوشزد کرده و احتمال اینکه برای ماه‌های آینده و در فصل پاییز هم قیمت‌ها رشدی نداشته باشد و قیمت‌ها کاهش یابد وجود دارد.

در این بین یکی از چالش‌های همیشگی بازار آهن بازارسازی فعالان و فروشندگان در این بازار و ایجاد فضاهای غیرواقعی است. به عقیده آزاد اتفاقاتی که در برخی برهه‌های افزایش قیمت دیده می‌شود حکایت از نوعی بازارگردانی از سوی فعالان این بازار دارد به‌طوری‌که بعضی از فعالان بازار آهن با این نیت که این بازار را رو به رشد نشان دهند دست به «بازارگردانی» در بورس کالا می‌زنند که این عمل قابل قبول نیست و طرف تقاضا هم به این موضوع توجه دارد.آزاد در ادامه برای توضیح بازارگردانی در بازار فولاد یک مثال عینی را مطرح کرده و می‌گوید: در رابطه با بازگردانی باید گفت این عده کالایی را در بورس کالا عرضه می‌کنند، در این میان مشتری که از قبل آماده شده، ‌اقدام به خرید می‌کند در حالی که این خرید، خرید واقعی نیست،‌ شاید بعد از این معامله که ظاهرا در بورس انجام می‌شود، معامله دیگری صورت نگیرد و حتی شاید این معامله فسخ شود ولی این عمل را فقط به این دلیل انجام می‌دهند که به نوعی فروش محصول در بورس کالا وجهه قانونی به خود بگیرد و همین موضوع باعث می‌شود قیمت‌های کشف‌شده از این طریق ملاک سنجش بازار شوند که منطقی به نظر نمی‌رسد. رئیس اتحادیه آهن، فولاد و فلزات با اشاره به ثبات قیمتی و کاهش قیمتی در بازار فولاد ادامه داد: در حال حاضر قرار نیست افزایش نرخی داشته باشیم،‌ مگر اینکه تحول اثرگذاری در سطح جهانی رخ دهد یا اینکه در بازار آهن و فولاد چین (چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده آهن و فولاد و همین‌طور بزرگ‌ترین‌ مصرف‌کننده) تغییر خاصی روی دهد که منجر به گرانی و ارزانی فولاد شود. در چنین شرایطی است که این تغییرات به بازار فولاد داخلی نیز انتقال پیدا می‌کند.

نگرانی برای کارخانه‌های تولیدی
وی در ادامه باز هم گریزی به موضوع بازار‌سازی زده و می‌گوید: اما نکته‌ای که دارای اهمیت است و نباید آن را فراموش کرد این است که زمانی که محصول در بازار داخلی با قیمت‌های بالاتر از قیمت‌های جهانی فروخته می‌شود این موضوع فقط نشانه بازارسازی در این بازار است که امری پسندیده نیست.به گفته وی در این رابطه نگرانی درخصوص فعالیت‌های کارخانه‌های تولیدی وجود دارد که ناچارند مواد اولیه خود را از فولادسازان تهیه کنند که این مساله اولین ضربه را به این افراد وارد می‌کند. به‌عنوان نمونه کارخانه‌های نوردی آهن و فولاد به‌عنوان مصرف‌کننده‌های شمش از این موضوع تاثیر می‌پذیرند. این فعال بازار فولاد افزود: به همین منوال صنایع مختلف تولیدی نیز تحت‌الشعاع این امر قرار می‌گیرند، به عبارتی تمام صنایع ما از صنایع بزرگ مانند خودرو تا صنایع کوچک مانند لوازم خانگی که نیاز به مواد اولیه فولادی دارند از موضوع بازارسازی در بازار فولاد تاثیر گرفته و متضرر می‌شوند.به گفته آزاد بنابراین این توصیه را لازم می‌بینم که تولید‌کنندگان بزرگ ما که شمش آهن یا ورق تولید می‌کنند در وهله اول باید اقدام به نیاز‌سنجی داخلی کنند و بعد از تامین نیاز داخلی، اگر مازادی وجود داشت، اقدام به صادرات کنند و حتما در این شرایط موافق صادرات هستیم ولی مازاد بر نیاز داخل را صادر کنند که صنایع و کارخانه‌های تولیدی ما دچار مشکل نشوند.