آخرین آمار اعلام شده در خصوص صادرات پسته آمریکا حکایت از افزایش 25 درصدی صادرات پسته این کشور به اروپا دارد تا ارزش صادرات پسته آمریکا به اروپا به 225 میلیون یورو افزایش یابد. پسته آمریکا توانسته است در نیمه نخست سال جاری میلادی سهم خود از بازار اروپا را بیشتر کند.

در مقابل صادرات پسته ایران به اروپا در نیمه نخست سال 2017 میلادی با افت 21 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 105 میلیون یورو رسید که در میان کشورهای اروپایی کشورهای آلمان، اسپانیا، ایتالیا، هلند و یونان بزرگترین واردکنندگان پسته ایران در نیمه نخست سال جاری میلادی بوده اند.اما کاهش صادرات پسته ایران به قاره سبز در حالی اتفاق افتاده که در نیمه نخست سال 2016 میلادی بالغ بر 132 میلیون یورو پسته از کشور به اروپا صادر شده بود. توجه به این آمار و ارقام از این جهت حائز اهمیت است که با تمرکز بیشتر بر صادرات پسته ایرانی و هدفمند شدن فرآیند عرضه آن در بازارهای جهانی می تواند در جلوگیری از کاهش سهم ایران در صادرات پسته در دنیا نقش مهمی ایفا کند. اتفاقی که شاید بهترین محل برای تحقق آن بورس کالا باشد تا با ساماندهی روند عرضه پسته و توجه و نظارت بیشتر به جنبه کیفی محصول صادراتی، بتوان از ادامه روند کنونی و افت بیشتر سهم صادراتی ایران ممانعت کرد.

در این زمینه اقدامات جدیدی هم از سوی بورس کالای ایران با همراهی انجمن پسته ایران و ستاد عالی پسته استان کرمان، به عنوان بزرگترین تولیدکننده پسته در کشور به عمل آمده که شامل عرضه مستمر و صادرات متمرکز و هدفمند در بورس کالا، راه‌اندازی صندوق سرمایه گذاری کالایی پسته و گواهی سپرده این کالا به منظور کمک به تامین مالی باغداران پسته است.

دبیر کل انجمن پسته ایران در خصوص این اقدامات و مزایای ورود محصول پسته به بورس کالا اظهار داشت: با ورود و عرضه پسته به بورس کالا مشتریان خارجی پسته ایرانی می توانند محصول مورد نیاز خود را مستقیم خریداری کنند. سید محمد ابراهیم علوی به حذف واسطه ها از بازار با عرضه محصول در بورس کالا نیز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر به دلیل اینکه اکثر باغداران پسته به صورت خرده مالکان بوده و سطح زیر کشت پایینی دارند، واسطه‌ها پا به میدان گذاشته و به دلیل اطلاع از مشکلات نقدینگی کشاورز و باغدار، اقدام به خرید محصول به قیمت‌های پایین می‌کنند. این در حالی است که محصول پسته تولیدی در کشور می‌تواند پس از تجمیع در بورس کالا صادر شده و سود اصلی آن به جای رفتن به جیب دلالان و واسطه ها نصیب خود باغداران شود.

لزوم آموزش و فرهنگ سازی
وی تاکید کرد: لازمه پا گرفتن هر چه سریع تر بازار پسته ایرانی در بورس کالا آموزش به باغداران و فرهنگ‌سازی بیشتر از طریق صدا و سیما، رسانه‌ها و نیز بورس کالا است تا کشاورز و باغدار با مزایای عرضه در بورس کالا و فرآیندهای آن آشنا شوند. علوی با اشاره به اینکه پسته صادراتی ایرانی خریدار خود را دارد، تاکید کرد: خوشبختانه صادرات پسته ایران در وضعیت خوبی به سر می‌برد. هر چند در این رابطه موضوعاتی همچون مشکل نقل و انتقال پول و عدم تثبیت نرخ ارز و در نتیجه عدم امکان عقد قراردادهای بلندمدت و یکساله با خریداران خارجی مطرح است و باز کردن LC در بانک‌های خارجی فرآیند دشواری دارد.

وی افزود: البته با وجود مواجهه با مشکلات مذکور پیرامون عرضه در بازار صادراتی و ریسک وصول پول از مشتریان خارجی، پسته ایرانی به لحاظ کیفیت و طعم، بازار خاص خود را دارد و مازاد نیاز بر مصرف داخلی صادر می‌شود. دبیرکل انجمن پسته ایران با تاکید بر اینکه بورس کالا می تواند مستقیما با دارندگان گواهی سپرده در ارتباط باشد، گفت: بورس کالا با آماده‌سازی انبارهای ذخیره محصول در استان های پسته خیز می تواند رابطه بین خریدار و فروشنده پسته را به صورت مستقیم و بدون حضور واسطه ها برقرار کند و در این شرایط، از صرف هزینه‌های مضاعف برای حمل کالا جلوگیری می‌شود.

تامین مالی از بورس کالا
وی به موضوع تامین مالی باغداران با عرضه محصول در بورس کالا و استفاده از سایر ابزارهای نوین مالی اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین مشکل تولیدکننده ایرانی در همه بخش‌ها بحث تامین مالی بموقع و با نرخ بهره مناسب است. زیرا در سایر کشورها نرخ تامین مالی برای تولیدکنندگان زیر 5 درصد و اکثرا حدود 2 درصد است، اما در ایران نرخ تامین مالی از محل منابع صندوق توسعه ملی حدود 14 درصد و از محل منابع بانکی حدود 18 درصد است. از این رو امکان رقابت بین تولیدکنندگان ایرانی با تولیدکنندگان سایر کشورهای رقیب وجود ندارد و بورس کالا می تواند با استفاده از ابزارهای تامین مالی خود به رفع این مشکل و حفظ جایگاه صادراتی ایران در عرصه جهانی بازار پسته کمک موثری کند.

علوی در خصوص راه اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری پشتوانه کالایی به کمک بانک کشاورزی در بورس کالا اظهار کرد: راه‌اندازی این صندوق ها در راستای تامین مالی بخش کشاورزی و به ویژه محصول پسته با مشارکت بخش خصوصی و حمایت بانک کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی است که می تواند نقش مثبتی در تامین مالی به موقع و کم هزینه برای فعالان حوزه کشاورزی داشته باشد و این صندوق‌ها همراه با معاملات گواهی‌های سپرده کالایی، ضمن کوتاه کردن فرآیندهای اداری برای تامین منابع مالی موردنیاز باغداران و کشاورزان، در بحث ضمانت‌های مورد نیاز بخش کشاورزی نیز مورد استفاده قرار گیرد.