آخرین وضعیت بازار محصولات پتروشیمی

بر‌اساس این گزارش، روزهای اخیر بازار محصولات پتروشیمی شرایط مبهمی را سپری می‌کند. از یکسو شاهد رشد قیمت‌های جهانی و افزایش نرخ‌های پایه در بورس کالا هستیم و از سوی دیگر بازار با این رشد قیمتی همراهی نمی‌کند، گویی بازار بیش از این کشش رشد نرخ را نداشته و افزایش قیمت‌های بورس کالا به بازار آزاد تحمیل می‌شود. در این شرایط احتمال عقب‌نشینی تقاضای موثر از سوی واحدهای پایین‌دستی نیز برجسته‌تر شده، زیرا نرخ‌های بالای فعلی با واقعیت‌های تولید و فروش در صنایع تکمیلی و عرضه محصولات نهایی همخوانی ندارد؛ در واقع قیمت تمام شده تولیدات آن قدر بالا رفته که بعضا نمی‌توان اجناس مورد معامله را با قیمت‌های توافق شده به مشتری تحویل داد. در هفته‌های اخیر برخی از مواد اولیه بیش از 10 درصد و برای برخی گریدها حتی رشد قیمتی بیشتری به ثبت رسیده که در کنار شرایط سخت نقدینگی و عدم تحرک کافی در بازار به نگرانی‌های موجود افزوده است.

تمامی این موارد را باید با تداوم رشد قیمت‌ها دربازارهای جهانی همراه دانست؛ یعنی هنوزهم افزایش بهای نفتا به‌عنوان مهم‌ترین‌ خوراک مایع صنایع پتروشیمی در جهان درکنار بهای برخی الفین‌ها و حتی پلیمرها در مسیر رشد قرار داشته که سیگنال دیگری از رشد بیشتر قیمت‌ها در بازار داخلی و حتی بورس کالا به شمار می‌رود. تمامی این موارد را باید با آغاز روزهای سرد سال و البته ماه محرم همگام دانست که ممکن است رکودی جدید را در بازار موجب شوند. این در حالی است که بازار ظروف یکبار مصرف و سایر ملزومات مورد نیاز در مراسم‌ مذهبی و بازگشت حجاج از این موارد مجزا بوده؛ اگرچه زمان تولید این گروه‌های کالایی نیز در پایان راه خود قرار دارد. درخصوص وضعیت بازار در آستانه ماه محرم در سایر گزارش‌ها موارد بیشتری مخابره می‌شود. سیگنال‌های فوق همگی از احتمال رکودی جدید در بازار حکایت دارد که در شرایط ضعف نقدینگی نگرانی‌های بیشتری را ایجاد خواهد کرد هرچند که سال‌های گذشته نیز در این ایام چنین تجربه‌ای به ثبت رسید ولی متفاوت بود. امسال رشد قیمت‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده، زیرا از یکسو از طرف بازارهای جهانی به بازار داخلی تزریق شده و از طرف دیگر بازار ناخودآگاه با آن مقابله می‌کند.

این در حالی است که در هفته‌های اخیر بعضا حجم خرید بالایی به ثبت رسید که نشان می‌دهد اهداف سفته‌بازی و واسطه‌گری زیرپوست بازار در جریان بوده است. با توجه به حجم معاملات نسبتا بالای هفته گذشته می‌توان از بالابودن موجودی انبارها سخن گفت که اجازه رشد آزادانه قیمت‌ها را به معامله‌گران نمی‌دهد. در هر حال رکود نگران‌کننده احتمالی را باید با رشد قیمت‌ها همگام دانست که در نهایت به رکودی تورمی در بازار پلیمرها منتهی می‌شود. رخدادی که می‌تواند چشم‌انداز دشواری را برای این بازار و مخصوصا صنایع مصرف‌کننده مواد اولیه پلیمری به همراه داشته باشد. اگرچه موارد فوق برآوردهای خبرنگار نیپنا از بازار آزاد و وضعیت معاملات و تولید در صنایع پایین‌دستی و تکمیلی است ولی داده‌های بورس کالا نیز به‌صورت کلی از این موارد حکایت می‌کند. به‌عنوان مثال هفته گذشته 49 درصد از عرضه‌ها در رینگ شیمیایی بورس کالا مورد داد‌و‌ستد قرار گرفته که کمترین حد از اواسط آذرماه سال گذشته تاکنون به شمار می‌آید که سیگنالی رسمی از ضعف جدی در این بازار است. در این میان در بازار پلیمرها شرایط نسبتا مطلوبی را در بورس کالا شاهد هستیم اگرچه رشد قیمت‌ها در بورس و بازار به تبعیت از افزایش قیمت‌های جهانی را باید دلیل اصلی جذابیت این بازار به شمار آورد. هفته گذشته حجم معامله پلیمرها در بورس کالا 11 درصد رشد کرد که البته دلیل آن را باید در افزایش 9 درصدی عرضه و رشد 25 درصدی تقاضا جست‌وجو کنیم.

این وضعیت که نشان‌دهنده جذابیت کلی در بازار است موجب شد تا 6/ 83 درصد از عرضه پلیمرها مورد داد و ستد قرار بگیرد که خود یک رکورد مهم محسوب می‌شود. این وضعیت اگرچه با واقعیت‌های بنیادین در بازار همخوانی کامل ندارد ولی نشان می‌دهد که هنوز جذابیت خرید در بطن بازار وجود دارد تا جایی که اغلب عرضه‌ها مخاطبان خود را پیدا کرده‌اند حتی اگر این خرید به منظور تولید نبوده و واسطه‌گری و سفته‌بازی در بدنه این بازار رخنه کرده باشد. در هر حال رشد حجم معاملات به افزایش موجودی انبارها و تقویت عرضه در بازار داخلی منجر خواهد شد که گزینه مثبتی برای کل بازار به شمار می‌رود. در بازار محصولات شیمیایی که به‌صورت کلی و از لحاظ فنی پتانسیل واسطه‌گری و سفته‌بازی کمتری دارد شاهد کاهش 2 درصدی عرضه و عدم تغییر جدی تقاضا بودیم ولی در نهایت حجم معاملات با 13 درصد کاهش به پایین‌ترین حد در 4 هفته اخیر رسید.

این در حالی بود که 49 درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت که رکورد منفی مهمی برای این بازار به شمار می‌آید. این وضعیت نشان می‌دهد که اغلب تقاضا در چند گرید محدود تجمیع شده؛ یعنی بدنه غالب در بازار منفعتی از این حجم تقاضا کسب نکرده‌اند. در هر حال اگر معاملات محصولات شیمیایی را بتوان در چارچوب تجاری در صنایع میان‌دستی مورد ارزیابی قرار داد، باید گفت که وضعیت بازار و زنجیره صنعت پتروشیمی با محوریت پلیمرها چندان هم حال و روز مطلوبی ندارد که تمامی این موارد از احتمال کاهش حجم معاملات خبر می‌دهد. کاهش حجم معامله در بورس کالا موضوعی است که اگرچه از هم اکنون برای هفته‌های پیش رو قابل تشخیص و رصدکردن است ولی ضعف بازار را به‌صورت رسمی نشان خواهد داد. اتفاقی که احتمالا در قیمت‌های بالای فعلی قابل رهگیری خواهد بود.