در این زمینه برخی واردکنندگان را مقصر می‌خوانند و اینکه ورود خودرو به کشور سود فراوانی را نصیب آنها می‌کند، این در شرایطی است که واردکنندگان اخذ انواع مالیات و عوارض دولتی را مانع جدی در متعادل‌سازی قیمت خودروهای وارداتی می‌خوانند و اینکه ورود خودرو منبع مهمی در کسب درآمد دولت محسوب می‌شود.

هزینه واردات خودروهای سواری

با این اوصاف به‌نظر می‌رسد که تمامی هزینه‌های ورود یک خودرو خارجی به ایران به حساب مشتری گذاشته می‌شود و این خریدار است که باید سود واردکننده و درآمد دولت در این زمینه را تامین کند؛ اما آنچه در قانون گمرک به آن تصریح شده، هزینه‌های مربوط به واردات و ضرایب مربوط به آن است.  بررسی قوانین گمرکی کشور نشان می‌دهد درباره واردات خودرو بیش از ۱۰ بند هزینه‌ای وجود دارد. آنگونه که سامانه پیام‌رسان گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده اکنون خودروهای ساخت ۲۰۱۷ و ۲۰۱۶ به شرط نو بودن، قابل ترخیصند. ارزش هر خودرو وارداتی را با اصطلاح سیف (Cif) در نظر می‌گیرند که شامل قیمت خرید در بندر کشور مبدا (FOB) همراه با بیمه و کرایه حمل است. حقوق ورودی خودروهای تا سقف ۲۵۰۰ سی‌سی معادل ۵۵ درصد ارزش سیف تعیین شده و حقوق ورودی خودرو تا سقف ۲۰۰۰ سی‌سی ۴۰ درصد ارزش سیف است.

یک درصد حقوق ورودی به عوارض هلال‌احمر مربوط می‌شود. مالیات ارزش افزوده معادل ۹ درصد از جمع حقوق ورودی و ارزش خودرو و پنج درصد ارزش فوب به‌عنوان عوارض خاص واردات خودرو تعیین شده است. بر پایه قانون، هزینه استاندارد معادل هشت در هزار ارزش سیف محاسبه می‌شود. همچنین برای پلاک کردن هر خودرو ترخیص شده بنزینی باید معادل چهار دستگاه خودرو اسقاطی از رده خارج شود که هزینه ریالی هر دستگاه ۲۵ میلیون ریال (در مجموع ۱۰۰ میلیون ریال) تعیین شده که این میزان برای خودروهای هیبریدی فقط معادل یک دستگاه خودرو اسقاطی است.

براساس هزینه‌های اعلام شده، ۱۰درصد ارزش کالا به پلاک‌گذاری مراکز شماره‌گذاری (عوارض راهنمایی و رانندگی) می‌رسد. همچنین هنگام شماره‌گذاری هزینه نقل‌و‌انتقال دارایی سه درصد ارزش آن است. عوارض شهرداری هنگام پلاک کردن، بسته به نوع خودرو از سه میلیون تا هفت میلیون ریال است. متوسط کرایه حمل بار در منطقه خلیج‌فارس به مقصد بندرعباس برای هر خودرو سواری نیز ۵۰۰ تا ۷۵۰ دلار آمریکاست. البته جانبازان و معلولان براساس مجوزهای اعلام شده به گمرک مشمول معافیت شده‌اند. همچنین در قیمت نهایی هزینه انبارداری نیز باید در نظر گرفته شود اما به سراغ تعرفه واردات خودرو برویم. تعرفه واردات خودرو نزدیک به چهار سال است که ثابت مانده است این در شرایطی است که اخیرا اظهاراتی بر مبنای تغییر تعرفه براساس ارزش خودرو مطرح شده است.

بر این اساس پس از آنکه هر خودرو وارداتی براساس لیست قیمتی گمرک، ارزش‌گذاری شد، برای هر خودرو بسته به حجم موتور آن درصدی از ارزش مشخص‌شده آن، به‌عنوان تعرفه اعمال می‌شود. به این ترتیب با توجه به جدول مقررات صادرات و واردات، به‌طور کلی خودروهای سواری کمتر از ۱۵۰۰ سی‌سی در ردیف تعرفه‌ای ۸۷۰۳۲۲۹۰ طبقه‌بندی می‌شوند و واردات این خودروها مشمول ۴۰ درصد حقوق و عوارض گمرکی است. همچنین واردات خودروهای سواری بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی در ردیف تعرفه‌ای ۸۷۰۳۲۳۱۹ طبقه‌بندی شده و مشمول ۴۰ درصد حقوق و عوارض گمرکی می‌شود. خودروهای سواری از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سی‌سی هم در ردیف تعرفه‌ای ۸۷۰۳۲۳۲۹ طبقه‌بندی می‌شوند که این دسته از خودروها نسبت به دو ردیف قبلی، از ۱۵ درصد تعرفه بالاتری برخوردارند و مشمول ۵۵ درصد حقوق و عوارض گمرکی می‌شوند.

واردات خودروهای سواری بالای ۲۵۰۰ سی‌سی نیز کماکان براساس مصوبه هیات وزیران ممنوع است، اما سایر خودروها علاوه بر تعرفه و عوارض، همان‌طور که گفته شد مشمول ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و چهار درصد مالیات علی‌الحساب است. بر این اساس همان‌طور که گفته شد قرار است براساس طرح پیشنهادی وزارت امور اقتصاد و دارایی تعیین تعرفه براساس ارزش دلاری صورت ‌گیرد. با توجه به اشکالات تعرفه‌گذاری براساس قدرت موتور، این پیشنهاد به دولت داده شده تا خودروهای گران‌تر تعرفه بالاتری را بپردازد. به این ترتیب در پیشنهادی که این وزارتخانه به کمیسیون اقتصادی هیات دولت داده در بخش بنزینی تاکید شده که همسو با افزایش حجم موتور و ارزش دلاری خودرو تعرفه واردات از ۴۰ تا ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کند.

در این طرح خودروها براساس حجم موتور تا ۱۵۰۰ سی‌سی، ۱۵۰۰ سی‌سی تا ۲۰۰۰ سی‌سی، ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سی‌سی و ۲۵۰۰ سی‌سی تا ۳۰۰۰ سی‌سی تقسیم‌بندی شده‌اند. در بخش ارزش دلاری نیز خودروها در ۱۳ بخش قیمتی طبقه‌بندی شده‌اند که ارزش خودروها از ۱۵ هزار دلار تا بالاتر از ۴۵ هزار دلار دیده شده است. تعرفه خودروها نیز در ۱۳ طبقه از ۴۰ تا ۱۵۰ درصد در نظر گرفته شده است. بر این اساس اگر خودرویی دارای حجم موتور ۱۵۰۰ سی‌سی باشد و ارزش آن ۱۵ هزار دلار باشد باید با تعرفه ۴۰ درصد وارد کشور شود. اما اگر خودرویی دارای حجم موتور ۱۵۰۰ سی‌سی باشد، اما ارزش آن بین ۱۵ هزار تا ۲۰ هزار دلار باشد باید با تعرفه ۵۵ درصد به کشور وارد شود.

در بخش هیبریدی نیز وضعیت به همین منوال است؛ یعنی براساس افزایش حجم موتور و ارزش دلاری تعرفه واردات خودروهای هیبریدی افزایش پیدا می‌کند. در این بخش اما ۱۵ طبقه‌بندی قیمتی و تعرفه‌ای در نظر گرفته شده است. بر این اساس، ارزش خودروها از ۲۰ هزار دلار تا بالاتر از ۴۵ هزار دلار در نظر گرفته شده است که تعرفه آنها نیز در ۱۵ طبقه‌بندی از ۴ درصد تا ۵۵ درصد است. به این ترتیب اگر پیشنهاد وزارت امور اقتصاد و دارایی مصوب شود بسیاری از خودروهای گران قیمت ممکن است امکان ورود به بازار ایران را پیدا نکنند.