در پی این اتفاق، روز چهارشنبه معامله‌گران غیررسمی سعی کردند قیمت را دچار هیجان کنند؛ ولی بازارساز با حضور به موقع در برابر افزایش نوسان ایستاد تا یک بار دیگر نوسان‌گیران را شگفت‌زده کند. رفتارهای متنوع بازارساز دو پیام مهم برای متقاضیان واقعی و نوسان‌گیران داشت: اول آنکه، بازارساز اصراری بر پایین آوردن قیمت ندارد و دوم آنکه در برابر نوسانات هیجانی، با قدرت ایستادگی خواهد کرد.

آخرین هفته کامل مهرماه، هفته غافل‌گیری دلالان از سوی بازارساز بود. سیاست‌گذار هفته گذشته در دو مقطع رفتارهای متفاوتی را نسبت به سنوات گذشته در بازار انجام داد که برای دلالان غیرمنتظره بود.

اولین رفتار، مربوط به روز ابتدایی هفته بود که بازارساز مداخله و فشار چندانی برای پایین بردن دلار به زیر مرز روانی ۴ هزار تومان انجام نداد. این در حالی بود که جو روانی کاهشی به اندازه‌ای در بازار فعال بود که در صورت افزایش عرضه بازارساز، قیمت توان نزول به سطح پایین‌تر را داشت. با این حال، بازارساز تن به این وسوسه نداد؛ چراکه می‌توانست زمینه را برای افزایش دامنه نوسانات از سوی دلالان فراهم کند. حتی در بازار عنوان می‌شد که عده‌ای از دلالان در معاملات فردایی تلاش می‌کردند با عرضه ارز قیمت را وارد کانال پایین‌تر کنند تا با افزایش خریدها در سطوح پایین‌تر قیمت‌ها را دچار نوسان کنند. با این حال، بازارساز تن به استراتژی دلالان نداد و مطابق سنوات گذشته عمل نکرد که با فشار عرضه زمینه افت کانالی قیمت را فراهم کند. امری که معمولا با نوسان‌گیری دلالان دنبال می‌شد. نتیجه تاکتیک جدید سیاست‌گذار کاهش دامنه نوسان طی روزهای بعد بود.

دومین رفتاری که شگفتی بیشتری را در بازار میان دلالان رقم زد، مربوط به روز سه‌شنبه بود. در چهارمین روز هفته، بازارساز دلاری را به بازار تزریق نکرد؛ حال آنکه بسیاری از معامله‌گران غیررسمی نقدی و فردایی برای تسویه معاملات خود روی این عرضه حساب کرده بودند. این اتفاق در شرایطی صورت گرفت که بازارساز به‌طور معمول در همه روزها مقداری ارز از کانال صرافی‌های بانکی به بازار عرضه می‌کرد.به این ترتیب، در هفته‌ای که سیاست‌گذار سیاست‌های متنوع‌تری را نسبت به گذشته در بازار در پیش گرفت، روند قیمت دلار نیز تغییر کرد.

شاخص بازار ارز که ۲ هفته پیش افزایش 2/1 درصدی را به ثبت رسانده و با قیمت ۴ هزار و ۳۵ تومان به کار خود پایان داده بود، در انتهای هفته جاری در محدوده ۴ هزار و ۲۰ تومان قرار گرفت. روز پنج‌شنبه، شاخص بازار ارز ۳ تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۴ هزار و ۲۰ تومان رسید. این قیمت نشان‌دهنده افت ۴ دهم درصدی دلار در هفته گذشته بود. سکه تمام بهار آزادی نیز که ۲ هفته پیش ۵ درصد افزایش قیمت را به ثبت رسانده بود، هفته گذشته بیشتر روند کاهشی به خود گرفت. سکه با وجود آنکه روز پنج‌شنبه ۲ هزار تومان افزایش را به ثبت رساند و به بهای یک میلیون و ۳۱۰ هزار تومان رسید، در مجموع ۶ دهم درصد از ارزش خود را طی آخرین هفته کامل مهرماه از دست داد.

تمرین سیاست‌گذار
سیاست‌گذار هفته گذشته تمرینی را آغاز کرد که دو پیام به‌دنبال خود داشت: یکی برای نوسان‌گیران ارزی و دیگری برای فعالان اقتصادی. پیام سیاست‌گذار به فعالان اقتصادی بیشتر مبتنی بر آن بود که تمام تلاش خود را برای مدیریت نوسان و پیش‌بینی‌پذیری کردن روند بازار صورت خواهد داد. در این مسیر، بازارساز روز شنبه عرضه ارز را شدت نداد تا قیمت به زیر مرز ۴ هزار تومانی نزول کند، عاملی که از یکسو موجب افزایش دامنه نوسان می‌شد و از سوی دیگر، تحرکات نوسان‌گیران برای کف‌گیری در سطوح پایین‌تر را افزایش می‌داد. بازارساز با این رفتار، دو پیغام به متقاضیان واقعی دلار داد: اولین پیام آن بود که اولویت برای بازارساز مدیریت نوسانات است نه کنترل قیمت.

دومین پیام آن بود که بازارساز اصراری برای پایین بردن دلار به زیر مرز ۴ هزار تومان ندارد. در واقع بازارساز قصد ندارد با قیمت بازی کند و تنها سعی دارد که نوسانات را مدیریت کند.بازارساز روز سه‌شنبه نیز دلاری را به بازار عرضه نکرد تا پیغام دیگری نیز به نوسان‌گیران و فعالان اقتصادی مخابره شود. به‌طور تلویحی می‌توان این رفتار را چنین تفسیر کرد که بازارساز از رفتار کلیشه‌ای مبتنی بر مداخله صرف فاصله گرفت؛ با توجه به این اتفاق می‌توان گفت که بازارساز از این پس ممکن است متناسب با شرایط، تاکتیک‌های مختلف را اتخاذ کند: یک روز عرضه ارز را افزایش دهد و روزی حتی هیچ دلاری را به فروش نرساند. پیام دوم رفتار روز سه‌شنبه آن بود که بازارساز قصد ندارد به راحتی منابع ارزی خود را در زمانی که به آن نیازی نیست در بازار هزینه کند.

اثرات تنوع تاکتیک‌های ارزی
تنوع تاکتیک‌های بازارساز در برخورد با بازار پیام‌ها و اثرات زیادی بر نوسان‌گیران ارزی داشت. اولین پیام آن بود که نوسان‌گیران از این پس تنها با رفتار کلیشه‌ای عرضه ارز مواجه نخواهند بود و نمی‌توانند همیشه انتظارات خود را بر مبنای این اتفاق تنظیم کنند. به گفته فعالان، رفتار غیرقابل‌پیش‌بینی بازارساز در روز سه‌شنبه برخی از معامله‌گران امروزی را دچار ضرر کرد. در کنار این، پیام دوم بازارساز به دلالان آن بود که در برابر افزایش نوسان به شدت ایستادگی خواهد کرد. به‌عنوان مثال، پس از آنکه بازارساز ارزی را به بازار عرضه نکرد، در ابتدای روز چهارشنبه معامله‌گران فردایی سعی کردند با جوسازی پیرامون این اتفاق و افزایش خریدهای خود قیمت را دچار نوسان کنند.

در این شرایط، ظهر روز چهارشنبه حتی این دسته قیمت را در معاملات فردایی تا قیمت ۴ هزار و ۴۰ تومان نیز بالا بردند، ولی به یکباره از حدود ساعت یک بعدازظهر بازارساز وارد بازار شد و با عرضه ارز زمینه کاهش ارتفاع نوسان را فراهم آورد. به این ترتیب، سیاست‌گذار که روز سه‌شنبه، ارزی را به بازار عرضه نکرده بود، روز چهارشنبه با قدرت در برابر افزایش نوسان ایستاد. در واقع می‌توان گفت بازارساز درصدی از نوسان روزانه را پذیرفته است، ولی با خروج از آن میزان با قدرت وارد بازار می‌شود.

غیرقابل پیش‌بینی برای دلالان
یکی از مهم‌ترین اثراتی که تغییر رفتار بازارساز داشت، غیر‌قابل‌پیش‌بینی شدن تاکتیک او برای دلالان بود. در گذشته به واسطه آنکه رفتارهای بازارساز بیشتر تکراری و غیر قابل‌انعطاف بود، موجب می‌شد که تاکتیک‌های سیاست‌گذار برای بازار قابل‌ حدس زدن باشد. رفتار قابل ‌پیش‌بینی بازارساز موجب می‌شد که دلالان به راحتی خود را با احتمالات آینده تطبیق دهند و بعضا با سودجویی از آن نوسان‌گیری کنند. این در حالی است که تنوع رفتاری فعلی می‌تواند، هجوم رفتارهای هیجانی نوسان‌گیران را کاهش دهد. در شرایطی که بازارساز رویکردهای متفاوتی را در بازار استفاده می‌کند، یکی دیگر از تاکتیک‌های جدیدی که می‌تواند در روزهای آینده نیز در بازار مورد استفاده قرار گیرد، حضور در معاملات فردایی به جای معاملات نقدی است.

در شرایط فعلی، تحرکات معامله‌گران فردایی یکی از متغیرهایی است که در دامن زدن به نوسان و هیجان بازار می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند. در روزهای گذشته نیز به‌طور مداوم نرخ دلار در معاملات فردایی بالاتر از بهای آن در معاملات نقدی بوده است. با این وجود، روز جمعه قیمت در معاملات پشت خطی در حال پایین آمدن بود. برخی از معامله‌گران اعتقاد داشتند، در روزهای انتهایی ماه تمایل معامله‌گران برای تبدیل دلار به ریال افزایش پیدا می‌کند. نتیجه این تنوع‌سازی و تغییرهای رفتاری می‌تواند منجر به پیش‌بینی‌پذیری بازار برای فعالان واقعی اقتصاد و غیر قابل‌پیش‌بینی شدن رفتار بازارساز برای نوسان‌گیران ارزی باشد. البته این تغییر تاکتیک‌ها در ابتدای راه خود قرار دارد و چگونگی مدیریت و اجرای آن نقش مهمی در نتایج احتمالی خواهد داشت.