پیش‌تر تحت‌تاثیر رشد قیمت‌ها در بازار جهانی و همچنین افزایش نرخ ارز، انتظار بهبود وضعیت سودآوری شرکت‌های بورسی وجود داشت. این پیش‌بینی‌ها با تعدیل مثبت سودآوری در گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها در برخی گروه‌های مهم و اثرگذار بازار محقق شد. عملکرد مناسب ۶ ماهه ابتدای سال در برخی گروه‌ها به‌خصوص صنایع فلزی و معدنی در مجموع از افزایش ۳۵ درصدی سود عملیاتی شرکت‌ها نسبت به دوره مشابه سال ۹۵ حکایت دارد. پیش‌بینی سود جدید شرکت‌ها نسبت به گزارش‌های سه‌ماهه نیز از رشد ۷ درصدی خبر می‌دهد. خبری که به معنای جهش سودآوری در شرکت‌های فعال بورس است. در شرایط کنونی نیز پیش‌بینی‌ها از افزایش نرخ ارز و نرخ فروش شرکت‌ها در کنار رشد قیمت‌ها در بازار جهانی مواردی هستند که می‌توانند افزایش سودآوری شرکت‌ها را حداقل به صورت اسمی تا پایان سال تداوم بخشند. تیر ماه در گزارشی تحت عنوان «نقطه چرخش سود بورسی‌ها»، چنین روندی را پیش‌بینی کرده بود. بر این اساس از ۲۲۵ شرکتی که گزارش نیمسال خود را اعلام کرده‌اند، فقط ۴۲ نماد تعدیل منفی داده و مابقی پیش‌بینی‌های سود خود را با افزایش یا بدون تغییر گزارش کرده‌اند.

جهش در سود بورسی‌ها

فعالان تالار شیشه‌ای در روزهای اخیر شاهد ترافیک انتشار گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها در نیمه نخست سال بودند. مطابق بررسی‌ها، ۹۴ درصد شرکت‌های ملزم به ارائه عملکرد در نیمه نخست سال، گزارش‌های خود را منتشر کردند. این گزارش‌ها که در برخی گروه‌ها با تعدیل‌های مثبت سودآوری همراه بوده‌اند، به افزایش ۸ درصدی سود عملیاتی و افزایش ۷ درصدی سود پیش‌بینی شده مجموع شرکت‌ها نسبت به گزارش‌های سه ماهه منجر شده است.

امری که جهش مناسبی در وضعیت سودآوری شرکت‌ها را نشان می‌دهد. پیش‌تر در گزارشی با عنوان «نقطه چرخش سود بورسی‌ها» گفته شده بود، در شرایط کنونی دلایلی وجود دارد که تحت تاثیر آنها می‌توان به بهبود وضعیت سودآوری شرکت‌ها امیدوار بود. دلایلی همچون تغییر جهت تورم، بهبود آمار رشد اقتصادی و انباشت نقدینگی در کشور و پتانسیل اصلاح نرخ ارز از جمله مواردی عنوان شدند که به اعتقاد کارشناسان می‌توانستند بر سودآوری شرکت‌های بورسی اثر مثبت بگذارند. این موضوع حالا با انتشار گزارش‌های عملکرد نیمه نخست سال تا حدودی محقق شده است.

جزئیات گزارش‌های ۶ ماهه

بورس تهران با ثبت عملکرد درخشان در ۷ ماه نخست سال جاری و کسب بازدهی ۱۲درصدی به‌عنوان برترین بازار سرمایه‌گذاری در کشور شناخته شد و بیشترین سود را نصیب سرمایه‌گذاران خود کرد. رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و به تبع آن تقاضا برای سهام گروه‌های کالایی در بورس تهران بیشترین اثر را در رشد عمومی قیمت سهام داشته است. وضعیت بازارهای جهانی و افزایش نرخ ارز انتظار‌ها برای گزارش‌های مثبت ۶ ماهه در سهام مربوطه را تقویت می‌کرد. پس از انتشار گزارش‌های مناسب به ویژه از گروه فلزی –معدنی در آخرین هفته مهرماه، شاهد تشدید تقاضا در سهام گروه‌های مربوط بودیم.

الزام شرکت‌ها برای انتشار گزارش‌های ۶ ماهه خود تا پایان مهر ماه، بازار سهام را در هفته گذشته تحت تاثیر خود قرار داد. بودجه‌هایی که عمدتا انتظار برای تعدیل‌های مثبت و مشاهده عملکرد مطلوب از آنها دور از انتظار نبود. ۹۴ درصد از بنگاه‌هایی که باید گزارش‌های خود را در زمان مقرر ارائه می‌دادند، گزارش‌های خود را منتشر کردند. گزارش‌های مربوط به عملکرد‌های نیمه نخست در مجموع با تعدیل‌های مثبت سودآوری همراه بود. بر این اساس از ۲۲۵ نمادی که عملکرد ۶ ماهه خود را ثبت کردند، تنها ۴۲ نماد با تعدیل منفی سود هر سهم شرکت همراه شدند. دیگر شرکت‌ها یا تعدیل مثبت در سودآوری داشتند یا پیش‌بینی سود خود را بدون تغییر ارائه دادند. (البته بخش عمده‌ای از این بنگاه‌ها تغییری در سودآوری نداشتند و بر سود هر سهم خود در پیش‌بینی قبلی تایید کردند.)

همچنین بر‌اساس گزارش‌های منتشر شده، سود عملیاتی کسب شده از مجموع ۲۲۵ شرکتی که اطلاعات خود را ارئه کرده‌اند، به بیش از ۳۹هزار و ۵۷میلیارد تومان رسیده است که این رقم در مقایسه با عملکرد ۳ ماهه نخست سال جاری، رشد ۸ درصدی نشان می‌دهد. ضمن اینکه سود مزبور در مقایسه با دوره مشابه سال قبل با ۳۵ درصد افزایش همراه شده است.به همین ترتیب پیش‌بینی سود خالص سال مالی منتهی به پایان اسفندماه ۹۶ بنگاه‌های مزبور براساس عملکرد ۶ ماهه به بیش از مبلغ ۳۱ هزار و ۳۷۰ میلیارد تومان رسیده که نسبت به سود خالص پیش‌بینی شده در دوره ۳ ماه  نخست سال، ۷ درصد افزایش نشان می‌دهد. همچنین تا پایان شهریور ماه سود خالصی معادل ۱۲ هزار میلیارد تومان از سوی این ۲۲۵ شرکت محقق شده است.

تحقق وعده‌های گذشته

در گزارش‌های قبلی خود به دفعات به بررسی عملکرد و پیش بینی وضعیت  بنگاه‌های فعال در بورس پرداخته بود. در گزارشی با عنوان «نقطه چرخش سود بورسی‌ها» گفته شد، سال جاری را با توجه به پشت‌سر گذاشتن چند دوره رکود، می‌توان سالی متفاوت برای بازار سهام عنوان کرد؛ طی چند سال گذشته افت کم‌وبیش ممتد سودآوری شرکت‌ها به یک مانع عمده در مسیر رونق بورس تهران تبدیل شده است. با این حال دلایل زیادی وجود دارد که لااقل به لحاظ ریالی بتوان امیدوار به رسیدن به یک نقطه عطف در سال جاری در سودآوری بنگاه‌ها و تغییر روند این متغیر مهم بود. تغییر جهت تورم، بهبود آمار رشد اقتصادی و انباشت نقدینگی در کشور و پتانسیل اصلاح نرخ ارز مواردی هستند که همگی می‌توانند بر سودآوری شرکت‌های بورسی اثر مثبت بگذارند. از آنجا که سودآوری مهم‌ترین عامل در تعیین قیمت سهام است، انتظار می‌رود با عبور از این دوران گذار، یک تغییر جهت بنیادی در بورس تهران رقم بخورد که زمینه‌ساز عبور شاخص از سقف دی ماه ۹۲ و ورود به یک دوران جدید از رشد ریالی ارزش سهام در افق میان‌مدت شود. به‌نظر می‌رسد این صعود در شرایط کنونی و با توجه به تعدیل‌های مثبت سودآوری شرکت‌ها در بازار سهام استارت خورده‌است.

انتشار گزارش‌های ۹۴ درصد شرکت‌ها

در این راستا ناهید امامی از کارشناسان شرکت بورس اوراق بهادار تهران به ارائه توضیحات تکمیلی درخصوص عملکرد ۶ ماه نخست سال جاری شرکت‌های فعال در بازار پرداخت و گفت: از ۳۲۷ شرکت پذیرفته شده و فعال در بورس، ۲۴۰ شرکت با توجه به برخورداری از سال مال منتهی پایان اسفند ماه ۹۶، باید طبق دستورالعمل افشای اطلاعات، گزارش‌های مربوطه را ارسال کنند. این گزارش‌ها مربوط به عملکرد واقعی ۶ ماهه و گزارش پیش‌بینی براساس عملکرد واقعی ۶ ماهه حسابرسی نشده است که باید تا پایان مهرماه ۹۶ ارائه می‌شد. وی در ادامه افزود: در این میان بررسی اطلاعات ارسالی از سوی این شرکت تا پایان هفته گذشته نشان از آن دارد که از ۲۴۰ شرکت موظف به ارائه عملکرد، ۲۲۵ شرکت یعنی حدود ۹۴درصد از شرکت‌ها عملکرد‌های خود را بر سایت اطلاع‌رسانی کدال منتشر کردند.

نگاهی به سودهای محقق شده

امامی در ادامه به بررسی وضعیت سود عملیاتی و سود خالص پیش‌بینی شده در گزارش‌های این شرکت‌ها و مقایسه این اقلام با دوره‌ مشابه سال قبل به تفکیک صنایع پرداخت و گفت: بر اساس گزارش‌های منتشر شده، سود عملیاتی کسب شده از مجموع ۲۲۵ شرکتی که اطلاعات خود را ارائه کرده‌اند، به بیش از ۳۹ هزار و ۵۷میلیارد تومان رسیده است. وی در ادامه با اظهار این مطلب که این رقم در مقایسه با عملکرد ۳ ماه نخست سال جاری، رشد ۸ درصدی نشان می‌دهد، گفت: در این مقایسه صنعت حمل‌و‌نقل، انبارداری و ارتباطات با ۳۶ درصد افزایش سود عملیاتی، بیشترین نقش را در تغییر مثبت مزبور داشته است.  امامی در ادامه به مقایسه عملکرد سال گذشته پرداخت و گفت: همچنین این مبلغ نسبت به دوره مشابه سال قبل یعنی سود عملیاتی سال مالی منتهی پایان اسفند ماه ۹۵ و براساس عملکرد ۶ ماهه، ۳۵ درصد افزایش را تجربه کرده است.به گفته این کارشناس، سود عملیاتی کسب شده از بنگاه‌های فعال در بورس در نیمه نخست سال ۹۵، معادل ۲۸ هزار و ۹۳۰ میلیون تومان بوده است. در این راستا صنعت فلزات اساسی بیشترین سهم در این تعدیل مثبت را داشته است. امامی در ادامه به بررسی سود عملیاتی عملکرد واقعی این شرکت‌ها در نیمه نخست سال جاری پرداخت و گفت: همچنین با توجه به پیش‌بینی‌های نخست بودجه شرکت‌ها و سودهای محقق شده توسط این شرکت‌ها در نیمه نخست سال جاری، مجموع بنگاه‌های مزبور توانستند ۴۲ درصد از سود عملیاتی موجود در بودجه خود را پوشش دهند.

افزایش قابل توجه در سود خالص شرکت‌ها

امامی در ادامه اظهاراتش به بررسی سودهای خالص کسب شده از سوی این ۲۴۰ شرکت پرداخت و گفت: این شرکت‌ها سود خالص سال مالی منتهی به پایان اسفندماه ۹۶ را براساس عملکرد شش ماهه خود، مبلغ ۳۱ هزار و ۳۷۲ میلیارد و ۴۳۰ میلیون تومان پیش‌بینی کرده‌اند که نسبت به سود خالص پیش‌بینی شده در دوره ۳‌ماه نخست سال، ۷ درصد افزایش یافته است.وی ادامه داد: در این میان نیز صنعت فلزات اساسی با ۳۷ درصد تعدیل مثبت، بیشترین تاثیر را در رشد مزبور داشته است. همچنین این مبلغ نسبت به دوره مشابه سال قبل یعنی سود خالص سال مالی منتهی به پایان اسفند ماه ۹۵ براساس عملکرد شش ماهه، رشد ۳۵ درصدی یافته است. به گفته این کارشناس بازار سهام، سود خالص عملکرد واقعی این شرکت‌ها در نیمه نخست سال با پوشش ۳۸ درصدی نسبت به بودجه این بنگاه‌ها همراه شده است به‌طوری‌که تا پایان شهریور ماه سود خالصی معادل ۱۲ هزار میلیارد تومان را محقق ساخته‌اند.

بررسی شرکت‌های جامانده از گزارش‌دهی

در این میان امامی به بررسی شرکت‌هایی که در مهلت مقرر موفق به ارائه و انتشار گزارش نشدند، پرداخت و گفت: بخش عمده‌ای از عدم دریافت گزارش‌ها مربوط به نمادهای گروه بانکی بود.بر این اساس نمادهای «وکار»، «ونوین»، «وپاسار»، «وپارس»، «وپست»، «وتجارت» و «وبصادر» از جمله نمادهای بانکی بودند که گزارشی ارائه نکردند.وی ادامه داد: نمادهای «دانا»، «فاذر»، «سکارون »، «شبریز»، «شبندر»، «شپنا»، «شتران » و «آکنتور» نیز دیگر نمادهایی بودند که از ارائه گزارش عملکرد ۶ ماه نخست سال جاماندند.

نگاهی به عملکرد ۶ ماهه شرکت‌ها

بررسی روند گزارش‌های ارائه‌شده از سوی شرکت‌های فعال در بازار سهام نشان از آن دارد که در گروه استخراج زغال‌سنگ، بیشترین تعدیل مثبت سودآوری مربوط به معادن منگنز ایران است.

جهش در سود بورسی‌ها

این شرکت با تعدیل مثبت ۱۲۹ درصدی، پیش‌بینی سود هر سهم خود را از ۳۴ ریال به ۷۸ ریال به ازای هر سهم افزایش داده است. همچنین در این گروه توسعه معادن روی ایران نیز تعدیل قابل توجه ۶۳ درصدی را به همراه داشت. به این ترتیب «کروی» پیش‌بینی سود هر سهم خود را از ۱۹۲ ریال به ۳۱۲ ریال افزایش داد. نماد معاملاتی باما نیز از دیگر شگفتی‌های این صنعت بود که با تعدیل مثبت ۵۶ درصدی سود هر  سهم همراه شد.در گروه استخراج نفت و گاز و خدمات جانبی به جز اکتشاف نیز تنها نماد این گروه یعنی حفاری شمال اقدام به ارائه گزارش عملکرد ۶ ماهه کرد. این نماد پیش‌بینی سود هر سهم خود را بدون تغییر ۲۶۷ ریال اعلام کرد. در این گروه انتظار برای نماد تازه‌وارد «نفت و گاز پرشیا» وجود دارد. طبق شنیده‌ها این هفته شاهد عرضه ۱۰ درصدی سهام مزبور در بورس تهران خواهیم بود.نماد تازه وارد «های‌وب» نیز از دیگر نمادهایی بود که پیش‌بینی سود خود را بدون تغییر نسبت به گزارش ۳ ماهه ۳۸۶ ریال اعلام کرد. این شرکت در نیمه نخست سال موفق به پوشش ۱۸۵ ریالی معادل ۴۸ درصد از بودجه شد.

در گروه بانکی نیز همان‌گونه که عنوان شد، بیشتر نمادها به ارائه گزارش نپرداختند. در این میان تنها ۴ نماد بانک انصار، ملت، خاورمیانه و سینا، گزارش عملکرد ۶ ماهه خود را منتشر کردند. این گزارش‌ها نیز بسیار محتاطانه و در مجموع بدون تغییر بود، به‌طوری‌که دو نماد «وانصار» و «وسینا» بدون تغییر در پیش‌بینی سود همراه شده و دونماد دیگر نیز تعدیل مثبت بسیار اندک در حد ۵ ریال را به ثبت رساندند. در این میان بانک خاورمیانه از دیگر نمادهای هم‌گروه خود وضعیت به مراتب مساعدتری داشت و موفق به پوشش ۵۳ درصدی سود پیش‌بینی‌شده در بودجه شد.نمادهای صنعت بیمه نیز وضعیتی مشابه را تجربه کردند، این گروه نیز بعضا بدون تغییر در پیش‌ّبینی سود همراه شدند. در این میان وضعیت سودآوری بیمه آسیا و بیمه البرز از دیگر نمادها بهتر بود و به ترتیب با پوشش ۵۶ و ۵۰ درصدی هر سهم روبه‌رو‌ شدند.

بررسی نمادهای خودرویی

در گروه خودرویی نیز عملکرد ۶ ماهه نمادها بیشتر با تعدیل منفی سود همراه بود. این در حالی است که دو لیدر اصلی گروه یعنی سایپا و ایران خودرو وضعیتی متفاوت از یکدیگر داشتند. در حالی «خساپا» با تعدیل منفی ۲۰ درصد مواجه شد و پیش‌بینی سود هر سهم خود را از ۱۴۱ ریال به ۱۱۳ ریال کاهش داد که در مقابل «خودرو» ۲ درصد تعدیل مثبت داد.در بقیه نمادهای گروه نیز وضعیت چندان مناسب نبود. در این گروه بیشترین تعدیل منفی را نماد لنت ترمز تجربه کرد. این نماد در حالی گزارش ۳ ماهه را با پیش‌بینی سود ۱۴ ریالی منتشر کرده بود که حال در گزارش ۶ماهه به زیان رسید.

بر این اساس زیان ۲۳۷ ریالی به ازای هر سهم «خلنت»‌ اعلام شد.در این میان فنرسازی خاور نیز وضعیتی مشابه داشت؛ نماد «خفنر» با تعدیل منفی ۴۷۹ درصدی مواجه شد. به این ترتیب نماد مزبور از پیش‌بینی سود ۴۲ ریالی در گزارش قبل، به زیان ۱۵۹ ریالی در گزارش ۶ ماهه رسید. ضمن اینکه «خفنر» در نیمه نخست سال موفق به زیان‌سازی ۲۸۱ ریالی به ازای هر سهم شد.نمادهای «خاذین»، «خاور»، «ختور» و «خنصیر» نیز از دیگر نمادهای خودرویی بودند که با تعدیل منفی در پیش‌بینی سود همراه شدند. البته در این میان نماد «خموتور» وضعیتی به مراتب مطلوب‌تر از دیگر نمادها داشت و نه تنها تعدیل مثبت ۸۸ درصدی را در پیش‌بینی سود هر سهم خود تجربه کرد، بلکه توانست در نیمه نخست سال ۵۲ درصد از بودجه خود را پوشش دهد. «خموتور» سود هر سهم خود را برای سال مالی منتهی به پایان اسفندماه ۹۶ با سرمایه ۲۰۴ میلیارد و ۱۲۰ میلیون ریالی، به‌طور خالص ۸۱ ریال به ازای هرسهم اعلام کرده است.

نگاهی به رایانه‌ای‌ها

در گروه رایانه‌ای نیز بیشتر نمادهای این گروه بدون تغییر در پیش‌بینی سود خود، به ارائه گزارش ۶ماهه پرداختند. در این میان نماد «رانفور» با ۱۰ درصد تعدیل مثبت، نماد «سیستم» با ۷ درصد تعدیل مثبت و «مداران» نیز با ۷ درصد تعدیل مثبت همراه شدند. بیشترین میزان پوشش سودآوری به نماد «رکیش» با پوشش ۵۳ درصدی بودجه اختصاص یافت. دو نماد «آپ» و «پرداخت» نیز هر کدام به ترتیب ۴۷ درصد و ۴۵ درصد از بودجه سالانه خود را در نیمه نخست سال پوشش دادند.

تک‌سهم‌های تاثیر گذار در فلزی‌ها

بررسی روند گزارش‌های منتشر‌شده در گروه فلزات اساسی به جز در یک یا دو مورد چندان مطلوب نبود. در واقع انتظار برای گزارش‌های به مراتب مناسب‌تری از این گروه می‌رفت. در این گروه تنها فولاد مبارکه بسیار درخشان ظاهر شد و با تعدیل ۷۸ درصد، پیش‌بینی سود هر سهم خود را از ۳۰۲ ریال به ۵۳۸ ریال افزایش داد. ضمن اینکه «فولاد» موفق به تحقق ۲۹۸ ریال معادل ۵۵ درصد از بودجه خود در نیمه نخست سال شد.نمادهای «فباهنر»، «فاسمین»، «فجر»، «فخوز»، «فرآور»، «فملی» و «فنوال» نیز با تحقق بیش از ۵۰ درصدی سودآوری در ۶ ماه نخست سال همراه شدند. در این میان «فمراد» عملکردی به مراتب مساعدتر داشت و نه تنها کل بودجه ۳۶ ریال سود هر سهم را پوشش داد، بلکه از پیش‌بینی فراتر رفت و با تحقق ۱۷۸ درصدی سود هر سهم روبه‌رو‌ شد.

نگاهی به دارویی‌ها

بررسی روند گروه دارویی نیز نشان از آن دارد که این گروه نیز بعضا بدون تغییر مثبت نسبت به گزارش‌های ۳ ماهه همراه شدند و گزارش‌های عملکرد نیمه نخست سال را بیشتر با روندی متعادل همراه ساختند. در این میان «ددام» در مقایسه با دیگر نمادها بسیار درخشان بود و تعدیل مثبت ۲۰۰ درصدی را به نمایش بگذارد. بر این اساس نماد مزبور پیش‌بینی سود هر سهم خود را از ۵ریال در گزارش ۳ ماهه به ۱۵ ریال در گزارش ۶ ماهه افزایش داد. این شرکت در نیمه نخست سال نیز ۶۷ درصد ازبودجه سالانه خود را محقق کرد. در این راستا «دروز» نیز با تعدیل مثبت ۸۸ درصد و پوشش سود ۴۷ درصدی در نیمه نخست سال همراه شد. این در حالی است که «دفارا» با تعدیل منفی ۷۹ درصدی‌، ضعیف‌ترین عملکرد را در میان دیگرنمادهای گروه داشت. ضمن اینکه این شرکت در نیمه نخست سال نیز با زیان ۵۵۴ ریالی مواجه شد.