در این سال‌های اخیر، البته دیگر عجیب نیست اگر گردشگران خارجی را حتی در کوچه پس کوچه‌های شهرهایی ببینیم که پیش از این به‌عنوان شهرهای کمتر گردشگرپذیر شناخته می‌شدند. افزایش تعداد گردشگران خارجی در کشور، حالا باعث شده بخشی از آنها از مقاصد سنتی فاصله گرفته و به شهرهایی از جمله کرمانشاه، کرمان، سمنان و... نیز بروند. اما تصویری که این گردشگران از توریسم در ایران دارند چیست؟؟

دست‌اندازهای تورهای ورودی

نقاط روشن

تقریبا تمام گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند، هنگام ترک این سرزمین معتقدند هر آنچه از کشورمان در رسانه‌های خارجی دیده‌اند دروغ بوده و چهره ایران به آن سیاهی که رسانه‌های غربی به تصویر کشیده‌اند نیست. این موضوع البته بخش اعظمش را مدیون میهمان‌نوازی ایرانی‌ها است که شامل حال توریست‌ها می‌شود و برای آنها خاطرات خوشی را به یادگار می‌گذارد. آثار فاخر تاریخی و باستانی و فرهنگی ایران نیز بخش دیگری از نقاط قوت گردشگری ایران است که باعث می‌شود گردشگران بسیاری از سراسر دنیا به کشورمان جذب شوند. با این همه، کفه چالش‌ها و ضعف‌های گردشگری ایران، گویا سنگین‌تر از تمام نقاط قوت ما در این زمینه است.

نقاط تاریک

چندی پیش «دنیای اقتصاد» در یک نظرسنجی که نتایج آن اوایل هفته گذشته منتشر شد، از ۲۰ نفر از مسوولان و فعالان گردشگری کشور از جمله معاون گردشگری کل کشور، مدیرکل اداره میراث فرهنگی ۲ استان، معاون گردشگری ۲ استان، تعدادی از اعضای جامعه تورگردانان ایران، اتاق بازرگانی، فعالان هتلداری، راهنمایان تور، مناطق نمونه گردشگری و استادان دانشگاه، به بررسی چالش‌ها و کاستی‌های ایران در میزبانی از گردشگران خارجی پرداخت و در نهایت ۱۰چالش اساسی و اصلی را استخراج کرد.

براساس این نظرسنجی، از میان این ۱۰مورد «مشکلات فرودگاهی»، «کمبود واحدهای اقامتی» و «کاستی‌های سیستم حمل‌ونقل و زیرساخت‌های جاده‌ای» سه چالشی بودند که از نگاه مصاحبه‌شوندگان بیشترین اهمیت را دارد و باید زودتر حل شوند. پس از این سه مورد، «آموزش نامناسب نیروی انسانی فعال در این حوزه»، «وضعیت نامطلوب کیفیت سرویس‌های بهداشتی»، «کیفیت ارائه خدمات در واحدهای گردشگری»، «عدم تنوع غذایی در منوی رستوران‌ها»، «عدم مناسب‌سازی معابر و سایت‌های تاریخی برای افراد معلول و کم‌توان»، «فراهم نکردن زیرساخت‌های مالی» و «عدم ساماندهی مناسب سایت‌ها و اماکن تاریخی» از دیگر موارد اشاره شده بودند.

پیش از این نیز علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در روز جهانی گردشگری که یک ماه پیش برگزار شد، چالش بودن برخی از این موارد را مورد تاکید قرار داده بود و از پایین بودن استانداردهای کمی و کیفی در زیرساخت‌های گردشگری؛ مشکل آموزش؛ تعدد مراکز تصمیم‌گیری در صدور مجوزها؛ نبود ثبات در سیاست‌گذاری‌ها و مقررات؛ اندک بودن سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری؛ موانع و مشکلات جدی در توسعه تبلیغات و فقدان سازوکارهای کافی برای خنثی‌سازی تبلیغات ضدایرانی به‌عنوان ۷چالش گردشگری یاد کرده و حل این چالش‌ها را منوط به همکاری دولت، مجلس و بخش‌های غیردولتی دانسته بود.

به باور معاون رئیس‌جمهوری، گسترش تعاملات بین‌المللی و استفاده از تجارب جهانی؛ استفاده از ظرفیت نیروی کار جوان در صنعت گردشگری؛ حمایت و جلب همکاری تشکل‌های فعال گردشگری غیردولتی؛ افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری؛ استانداردسازی خدمات گردشگری و ارتقای آن؛ آمایش گردشگری با رویکرد‌های منطقه‌ای و تهیه نقشه گردشگری برای کشور با مشخص کردن مسیرهای گردشگری؛ ارتقای علمی و سطح دانش گردشگری؛ کارآفرینی و اجرای طرح شهر گردشگر ازجمله برنامه‌ها و راهکار‌های سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای توسعه صنعت گردشگری هستند. هنوز این چالش‌ها برقرار هستند؛ چالش‌هایی که می‌توانند در بلندمدت و حتی شاید در کوتاه‌مدت گریبان گردشگری ایران را بگیرند و به دافعه‌های گردشگری کشورمان بدل شوند. اما فعالان و مسوولان گردشگری چگونه قرار است با این چالش‌ها روبه‌رو شوند و آنها را حل کنند؟ سوالی که هنوز پاسخ درستی به آن داده نشده است.