از ابتدای سال جاری تا کنون میزان واردات گندم از سایر کشورها به ایران افزایش یافته است و بطور مثال واردات این محصول استراتژیک از کشور آمریکا با رشد دوبرابری روبرو بوده است.با توجه به اهمیت امنیت غذایی و به‌ویژه نقش تعیین‌کننده‌ گندم در بسیاری از مبادلات و مجادلات جهانی، خودکفایی در تولید این محصول به‌عنوان یکی از اولویت‌های اساسی بخش کشاورزی بسیاری از کشور‌های جهان و ایران مطرح است. زمانیکه طرح خودکفایی گندم هشت سال پیش در دولت آقای خاتمی استارت خورد،کارشناسان پیش بینی قطع واردات این محصول کشاورزی به کشورمان را داشتند اما نه تنها اینطور نشد بلکه امروز شاهد رشد میزان واردات گندم به کشور هم شده ایم.

کشور ما که تا 50 سال پیش با تولید چهار میلیون تنی گندم پاسخگوی نیاز مصرف جامعه بود، از سال 38 به بعد به دلیل کمبود تولید و افزایش مصرف سرانه، نیازمند واردات شد و این وابستگی هر سال افزایش یافت و در برخی سال‌ها مجبور بودیم بیش از یک میلیارد دلار برای واردات گندم هزینه کنیم. تا اینکه با سیاست افزایش قیمت خرید تضمینی، کشاورزان به افزایش کشت این محصول و تداوم آن ترغیب شدند و از سال 83 پس از حدود 45 سال وابستگی به واردات گندم خارجی، به خودکفایی رسیدیم و 26 آبان‌ماه هر سال به عنوان روز ملی خودکفایی گندم در تقویم ایران ثبت شده است. اما در شرایطی که کشورمان از هشت سال پیش جشن خودکفایی گندم را برپا کرده است و آمارهای تولید از کفایت مصرف حکایت می‌کنند، واردات گندم دو دلیل می‌تواند داشته باشد اول اینکه آمارهای تولید نادرست بوده و هنوز به خودکفایی نرسیده‌ایم و دوم دست‌های پنهان عامل واردات این محصول هستند. در چهار ماهه نخست سال جاری حجم واردات گندم به کشور به بیش از 2.3 میلیون تن رسید. براساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران در مدت زمان یادشده بالغ بر 806.8 میلیون دلار گندم از 13 کشور جهان وارد ایران شد. این میزان واردات نسبت به مدت مشابه در سال قبل از نظر وزنی 15 هزار واز نظر ارزشی 20 هزار درصد رشد نشان می‌دهد. به معنای دیگر واردات گندم به کشور در چهار ماهه نخست امسال نسبت به سال قبل از نظر وزنی 158 و از نظر ارزشی 201 برابر شده است. همچنین تنها در تیر ماه امسال حدود 480 هزار تن گندم وارد کشور شد. بیشترین حجم واردات گندم به ایران در چهار ماهه نخست امسال مربوط به سوئیس با 604 هزار تن، روسیه با 334 هزار تن، آلمان با 303 هزار تن، هلند با 256 هزار تن و برزیل با 231 هزار تن بوده است. همچنین در این مدت نزدیک به 126 هزار تن گندم نیزاز آمریکا وارد ایران شد.

این رقم نسبت به آمار واردات سه ماهه گندم از آمریکا رشد دو برابری را نشان می‌دهد. آذربایجان، اتریش، ازبکستان، امارات، ترکمنستان، سنگاپور و قزاقستان نیز از دیگر مبادی ورود گندم به کشور در چهار ماه سال 91 بودند. به گزارش ایسنا، واردات گسترده گندم به کشور طی سال جاری در حالی رخ داده که چندی پیش جمعی از کشاورزان خوزستانی با امضای نامه‌ای نسبت به پایین بودن قیمت خرید گندم اعتراض خود را اعلام کرده و خواستار تجدید نظر وزارت جهاد کشاورزی در این قیمت‌گذاری شدند. خرید هر کیلو گندم 395 تومان تعیین شده بود که پس از آن، این مبلغ به ازای هر کیلو 420 تومان تغییر کرد؛ این درحالی است که قیمت خرید گندم وارداتی بین 550 تا 600 تومان است.

پیش‌بینی می‌شود امسال بین شش تا هفت میلیون تن گندم وارد کشور خواهد شد. به تازگی قیمت نان در استانهای مختلف کشور به طور متوسط حدود 30 درصد افزایش یافت. این افزایش قیمت به افزایش جهانی قیمت گندم نسبت داده شده است. از سوی دیگر کیفیت پایین نانهای تولید داخل نیز با انتقادات زیادی از سوی مصرف‌کنندگان مواجه بوده که وعده داده شده با ورود گندمهای باکیفیت این مشکل تا حدودی برطرف می‌شود. در حالی که معاون وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده بود امسال حداقل 14 میلیون تن گندم از مزارع کشور برداشت می‌شود که کفاف مصرف و نیاز داخل را می‌دهد و نیازی به واردات نداریم اما در فصل بهار دو میلیون تن گندم به ارزش 802 میلیارد تومان وارد کشور شد و البته همچنان هم ادامه دارد.

در حالی که سال گذشته هیچ گندم به کشور وارد نشد اما امسال میزان واردات شدت گرفته به طوری که فقط در خرداد ماه بیش از 714 هزار تن گندم وارد ایران شده که 66 هزار تن از این میزان به ارزش 22.1 میلیون دلار از آمریکا بوده است. در مجموع در فصل بهار بیش از یک میلیون و 900 هزار تن گندم از کشورهای سوئیس، آلمان، اتریش، ازبکستان، امارات، برزیل، سنگاپور، روسیه، قزاقستان و هلند وارد کشور شد و گفته می‌شود که بزودی یک میلیون تن گندم دیگر نیز از پاکستان وارد خواهد شد. این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی‌های وزارت جهاد کشاورزی امسال حداقل 14 میلیون تن گندم برداشت می‌شود که کفاف مصرف و نیاز داخل را می‌دهد و به گفته مجید خلیلی خشنود ـ سرپرست امور تولیدات گیاهی وزارت کشاورزی ـ کاهش مصرف گندم خوراکی پیش بینی شده و طبق آماری 9.5 میلیون تن نیاز گندم نان کشور است.

سال گذشته که 13.5 میلیون تن گندم در کشور تولید شده بود به گفته خشنود مازاد مصرف خوراکی ایران بوده است و وارداتی هم نداشته‌ایم اما امسال پیش‌بینی‌ها حاکی از واردات شش تا هفت میلیون تنی گندم است. از سوی دیگر گندم وارداتی حدودا کیلویی 600 تومان است اما گندم داخلی با نرخ افزایش یافته نهایتا کیلویی 420 تومان از کشاورز خریداری می‌شود و 180 تومان ارزان‌تر از گندم وارداتی است. شش میلیون و 600 هزار هکتار سطح گندمزار‌های کشور است که چهار میلیون هکتار آن اراضی دیمی بوده و دو میلیون و 600 هزار هکتار از اراضی آن آبی است.