روز گذشته رئیس سازمان بازرسی کل کشور در نشست صبحانه‌کاری اعضا و هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران از استفاده کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف و صوری انتقاد کرد و خواستار ساماندهی آنها شد. رئیس اتاق بازرگانی هم گفت: «کارت‌های بازرگانی ساماندهی می‌شوند.» در قوانین گمرکی آمده است که کارت بازرگانی مجوزی است که دارنده آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، با داشتن آن قادر است به تجارت در عرصه واردات و صادرات بپردازد. حال،‌ چند سالی است که میان فعالان اقتصادی، اصطلاح کارت‌های بازرگانی صوری و یک‌بار مصرف جا افتاده است. جریان از این قرار است که عده‌ای برای فرار از پرداخت عوارض و مالیات گمرکی از کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف یا اجاره‌ای استفاده می‌کنند. این افراد حتی اطلاع و آگاهی درستی از الفبای تجارت ندارند و تنها با پرداخت مبلغی به افراد سودجو، صاحب کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای شده و اقدام به تجارت می‌کنند. آنچه بدیهی است،‌ این است که بازار رانت با کارت‌های یک‌بار مصرف داغ شده و به گسترش فساد در کشور دامن می‌زند. به گفته فعالان اقتصادی،‌ شیوع کارت‌های بازرگانی باعث ایجاد فضای غیر رقابتی برای فعالیت‌های اقتصادی شده و درنتیجه رانت را در بازار ایجاد کرده است. در واقع این مساله، فضا را برای فعالیت افرادی که به نحو قانونی در بازار مشغول به فعالیت و تجارت هستند،‌ تنگ می‌کند و لطمات و صدمات جدی به آنها وارد می‌سازد. برخی به منظور جلوگیری از تخلفات و آسیبی که کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف به اقتصاد کشور وارد می‌کند، اعتقاد به حذف کارت‌های بازرگانی دارند، اما عمدتا مسئولان مربوطه حذف را چاره کار نمی‌دانند و از ساماندهی ضوابط و آیین نامه‌های صدور کارت خبر می‌دهند.

انتقاد از کارت‌های بازرگانی صوری

رئیس سازمان بازرسی کل کشور در نشست صبحانه‌کاری اعضا و هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف و صوری پدر اقتصاد را در آورده است،گفت: ان شاءا... پیرو این جلسات بتوانیم کارت‌های بازرگانی صوری را از سیستم بازرگانی خارج کنیم. ناصر سراج ادامه داد: جایگاه فعلی بازرگان و تجار در کشور ما جایگاه و شان اصلی آنها نیست. برخی افراد شاید چاره‌ای نداشته باشند. به‌همراه هم‌چرایی استفاده از این کارت‌ها را درک کنیم. بازرگان و صادرکننده واقعی باید رتبه اول را داشته باشد در حالی که این موضوع در کشور ما قابل مشاهده نیست. او با بیان اینکه تاکنون بیش از 48‌هزار تماس مردمی از طریق فضای مجازی و شماره تماس 136 ثبت شده است، اظهار کرد: طبق قانون ارتقا سلامت نظام اداری و مقابله با فساد، ما وظیفه داریم ظرف مدت یک ماه گزارش‌ها را به شاکی اعلام کنیم، البته این اعلام گزارش به معنای اعلام نتیجه نهایی نیست بلکه شامل نحوه رسیدگی به پرونده و وضعیت شکایت است. با توجه به اینکه پیشگیری، ضدفسادی و آمبودزمانی از وظایف اصلی سازمان بازرسی است، سعی داریم پیشگیری را به سایر موارد ترجیح دهیم، اما اگر به نتیجه رسیدیم که هشدارها و تذکرهای ما نتیجه‌ای به‌همراه ندارد برخورد قاطع خواهیم داشت. او با بیان اینکه در شان نظام ما نیست که فساد در این سطح قرار داشته باشد، خاطرنشان کرد: در حوزه آمبودزمان با 11 کشور تفاهمنامه امضا کردیم که منجر به تبادل تجربیات و اطلاعات می‌شود. این تفاهمنامه‌ها با کشورهای اروپایی، آسیایی، آفریقایی و... امضا شده است. در رابطه با فساد قصد توجیه ندارم اما کشور ما هشت سال دوره سخت جنگ را تحمل کرد، تمام جهان با ما جنگید و پس از این شرایط تحریم‌ها را برای ما وضع کرد. نبض اقتصاد در دست شماست و باید دست‌به‌دست هم دهیم تا فساد را ریشه‌کن کنیم و ما دست کمک را به سمت شما دراز می‌کنیم. رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به موردی که سال‌ها پیش در فرودگاه مهرآباد در مورد تاجران و بازرگانان فرش اتفاق افتاده بود، گفت: بنا بر شرایط حاکم در آن دوران تعدادی از بازرگانان شریف را می‌شناختم که فرش ابریشم را می‌بردند، اما نمی‌توانستند آنها را بفروشند و مجبور بودند ابریشم‌ها را مرجوع کنند. تعدادی از آنها کار تجارت را رها کردند و در دشت‌های قزوین کشاورزی می‌کنند. فشار روی بازرگان سالم سنگین است و برخی ناخودآگاه به‌سمت کار خلاف گرایش پیدا می‌کنند.

کارت‌های بازرگانی ساماندهی می‌شوند

همچنین رئیس اتاق بازرگانی ایران از اقدامات پارلمان بخش خصوصی برای ساماندهی کارت‌های بازرگانی خبر داد و گفت: شیوع فراگیر رانت و فساد در اقتصاد کشور، مسیر رشد اقتصادی را منحرف کرده است. غلامحسین شافعی ادامه داد: سالم‌سازی اقتصاد را یکی از اولویت‌های کار اتاق بازرگانی ایران می‌دانیم، پس می‌توان کمیته دائم همکاری با سازمان بازرسی کل کشور ایجاد کرده و در کل استان‌های کشور نیز اتاق‌های بازرگانی با سازمان‌های استانی بازرسی کار مشترک انجام داده و کار هماهنگی را پیش بریم. او در مورد کارت‌های بازرگانی نیز گفت: اقداماتی نیز برای کارت‌های بازرگانی و ساماندهی آن، در اتاق ایران آغاز شده و ما می‌خواهیم به این موضوع فیصله دهیم، البته این موضوع محیط کاری ما را نیز دچار مشکل کرده و تجار سالم را دچار دغدغه‌های شدید می‌کند. شافعی یکی از مشکلات فعالان اقتصادی را فساد و رانت دانست و با بیان اینکه شیوع فراگیر فساد و رانت در کشور، پیامدهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای دارد، گفت: فساد می‌تواند مسیر رشد اقتصادی را منحرف کند؛ به نحوی که بر اساس مطالعات صورت گرفته، فساد اداری رشد سرانه تولید ناخاص داخلی یک کشور را بین یک تا هشت‌درصد کاهش می‌دهد و در جاهایی که فساد اقتصادی وجود دارد، رانت‌خواری نسبت به تولید، سودآورتر می‌شود.