کاهش منابع سوخت فسیلی و آلایندگی‌های بسیار محیط‌زیست در اثر مصرف بالای سوخت در وسایل نقلیه مانند اتومبیل‌ها، موتورسیکلت‌ها و... باعث توجه روزافزون تمام کشورهای جهان به استفاده از تجهیزات استفاده‌کننده از سایر منابع انرژی شده است. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته در صورتی که مصرف انرژی به همین صورت ادامه یابد، میزان دی‌اکسیدکربن موجود در محیط زیست در سال 2050 به دو برابر میزان آن در سال 2005 خواهد رسید. به همین دلیل تولید خودروهای تمام‌الکتریکی و برقی به‌عنوان یکی از مناسب‌ترین روش‌ها جهت مقابله با آلودگی هوا، کاهش میزان انتشار آلاینده‌ها، گازهای گلخانه‌ای و حفظ بیشتر محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است. پیشرفت فناوری باتری‌ها و ابداع راهکارهای جدید برای شارژ این خودروها باعث شده در ده سال اخیر شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا به سوی طراحی و تولید خودروهای برقی پیش بروند و در جهت رقابت با یکدیگر هریک از برنامه‌های خود برای طراحی و تولید خودروهایی بهتر و با توان پیمایش بیشتر رونمایی کنند.

دولت انگلیس قرار است تا سال ۲۰۴۰ تولید و فروش تمامی خودروهای بنزینی و دیزلی را در این کشور ممنوع اعلام کند تا بدین وسیله با معضل آلودگی هوا مقابله کرده و خودروهای دوستدار محیط زیست را به کار بگیرد. پس از انگلستان، کشورها و شهرهای دیگری همچون فرانسه، مادرید، مکزیکوسیتی و آتن نیز می‌خواهند روند تولید و فروش خودروهای بنزینی و دیزلی را متوقف کنند. اکنون تولید این خودروها در کشور ما و منطقه نیز بازار گسترده‌ای دارد و به همین علت توجیه اقتصادی برای حرکت به سمت صنعتی‌سازی به وجود آمده است. در صورت طراحی و تولید انبوه چنین خودروهایی در کشور می‌توان امیدوار بود در سال‌های آینده علاوه بر ارائه نسل جدید خودروهای شهری، حضور ایران نیز در عرصه‌‌های بین‌المللی توسعه پیدا کند.

حمایت‌های دولت برای تولید خودرو برقی

از آنجا که یکی از موضوعات اساسی در صنعت خودرو بحث هزینه‌های تولید است، بنابراین تولید خودروهای برقی نیز از این قاعده مستثنی نیست. برای آنکه تولید خودرو برقی در کشور تحقق یابد، دولت باید الزامات و مشوق‌هایی را برای تولید در نظر بگیرد، از جمله اینکه کمک‌هزینه‌های تحقیق و گسترش شرکت‌های خودروساز برای طراحی و تولید این خودروها را پرداخت کند. هزینه تولید خودرو برقی با تیراژ پایین (زیر ۲۱‌هزار دستگاه در سال) سه‌برابر خودرو بنزینی است؛ بنابراین تولید یک خودرو رانا، ۹۶‌میلیون تومان هزینه ‌در بر دارد که با فرض تیراژ بالا و اقتصادی‌بودن و تضمین خرید آنها، این هزینه کمتر از دو برابر نخواهد شد.

یکی از مشوق‌هایی که دولت در راستای افزایش تولید خودروهای برقی در نظر گرفته است، معافیت‌های مالیاتی است. محمد مسیحی، معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی، طی ابلاغیه‌ای تاکید کرده است که به‌موجب تبصره ماده9 قانون هوای پاک مصوب 25 تیر 96 مجلس، خودروهای برقی-بنزینی، موتورسیکلت و خودروهای الکتریکی تولید داخل از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معافند. بر این اساس عرضه کالاهای مذکور مشمول معافیت قانون مالیات بر ارزش افزوده است. در ماده 9 قانون هوای پاک، وزارت‌ کشور موظف شده است با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران)‌، زمینه نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی شهری با اولویت شهرهای بالای 200‌هزار نفر جمعیت را ظرف مدت پنج سال از طریق کمک بلاعوض، یارانه، تسهیلات یا صفر کردن سود بازرگانی واردات خودروهای برقی‌ـ‌بنزینی(هیبریدی) و خودروهای الکتریکی و موتورسیکلت برقی به انجام برساند.

دبیر انجمن خودروسازان در این مورد گفته است: در دنیا قیمت خودروهای برقی خیلی گران‌تر از خودروهای بنزینی است. این معافیت در حقیقت یک مشوق برای ورود صنعت خودرویی کشور به مبحث تولید محصولات برقی است. احمد نعمت‌بخش در ادامه افزود: مسلم است ما زیرساخت‌های لازم جهت تولید خودروی برقی را در کشور فراهم نکرده‌ایم. به‌عنوان مثال برای ایستگاه تزریق برق از چهار تا پنج سال پیش به شورای شهر پیشنهاد کردیم ساختمان‌هایی در تهران ساخته ‌شود که امکانات مربوط به شارژ خودرو در پارکینگ‌ها و اتصال آنها به کنتور برق در هر واحد را داشته باشند؛ این مساله هنوز محقق نشده است. او در مورد فعالیت‌های انجام‌شده در مجموعه خودروسازان کشور برای تولید خودرو برقی گفت: در خودروسازی در حد نمونه‌سازی چند خودرو برقی تولید شده است و کار تحقیقاتی در حال انجام است. ایران‌خودرو با شرکت «ماهله» آلمان قراردادهایی را برای تولید موتور برقی و سوار کردن آن روی خودروهای موجود منعقد کرده است.

همچنین شرکت سایپا نمونه‌سازی کار کرده و بقیه نیز در حد نمونه‌سازی فعالیت می‌کنند، اما منتظر زیرساخت‌ها هستیم تا امکانات آن فراهم شود. نعمت‌بخش در ادامه افزود: قرار بود یک بسته حمایتی توسط دولت در مورد تولید ماشین‌های برقی به تصویب برسد؛ ما منتظر این بسته حمایتی هستیم. همان‌طور که گفتم، خودروهای برقی گران است و خریداران عقب‌نشینی می‌کنند، مگر اینکه دولت برای خرید این محصولات یارانه در نظر بگیرد. همزمان با این سوبسیدها، کاهش تعرفه‌های مالیاتی هم به کاهش قیمت تمام‌شده خودروی برقی در کشور کمک می‌کند. تصویب این بسته حمایتی انگیزه تولید خودرو برقی در کشور را افزایش می‌‌دهد و انجمن پیگیر این مساله است.

جایگاه ایران در تولید خودروهای برقی

یک کارشناس خودرو در مورد پیش‌بینی خود از آینده این نوع خودروها می‌گوید: تولید خودروهای برقی در کشورهای پیشرفته دنیا آینده بسیار روشنی دارد و بسیاری از خودروسازان به سمت تولید خودروهای برقی می‌روند، ولی متاسفانه در ایران تا جایی که اطلاع دارم، برنامه مشخصی در این زمینه وجود ندارد. امرا... امینی می‌افزاید: دلیل توجه به این نوع خودروها مسائل مربوط به محیط زیست و آلودگی هواست. کشورهایی که حساسیت بسیاری نسبت به این مساله دارند و قصد دارند استفاده از سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند، به سمت برقی‌شدن اتومبیل‌ها و شارژ کردن باتری پیش می‌روند که متاسفانه در ایران چون نبست به مساله محیط زیست توجه جدی وجود ندارد و قیمت بنزین نسبتا ارزان است تولید خودروهای برقی نسبت به کشورهای پیشرفته جایگاه قابل توجهی پیدا نکرده است. او با بیان اینکه دولت نقش مهمی در افزایش تولید این خودروها دارد، تصریح می‌کند: دولت باید به موسسات و شرکت‌های فعال در این زمینه کمک کند. کمک‌های دولت درواقع یک نوع سرمایه‌گذاری است که در آینده از منافع آن بهره‌مند خواهد شد. این کارشناس می‌افزاید: ساخت خودروهای هیبریدی و برقی سال‌هاست در دسته مطالبات از دولت قرار دارد و برای شهرهای بزرگی مانند تهران ساخت این نوع خودروها ضرورت دارد.