از طرفی اقشاری از جامعه کمتر به وام بانکی دسترسی دارند و از طرف دیگر وام‌های ویژه اقشار ضعیف و کم‌درآمد که با هدف توانمند کردن آنها اعطا می‌شود، در جای خود خرج نمی‌شود. به اذعان معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دسترسی دهک‌های ثروتمند جامعه به تسهیلات، سه برابر دهک‌های فقیر در کشور است. همزمان یک کارشناس صنعت ساختمان گفت: «بعضی روستاییان با وام نوسازی مسکن، ماشین می‌خرند!»

افزایش اعطای تسهیلات

تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی هفت‌ماهه سال ۱۳۹۶ به بخش‌های اقتصادی مبلغ 9/3135هزار‌میلیارد ریال است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 5/351هزار‌میلیارد ریال (معادل 6/12درصد) افزایش داشته است. به گزارش بانک مرکزی، سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در تمام بخش‌های اقتصادی طی هفت‌ماهه سال جاری مبلغ 2/1969‌هزار‌میلیارد ریال (معادل 8/62درصد کل تسهیلات پرداختی) است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 8/145‌هزار‌میلیارد ریال معادل 8درصد افزایش داشته است. همچنین سهم تسهیلات پرداختی بابت تامین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در هفت‌ماهه سال جاری معادل 2/799‌هزار‌میلیارد ریال بوده است که حاکی از تخصیص 6/40‌درصد از منابع تخصیص یافته به سرمایه درگردش تمام بخش‌های اقتصادی (مبلغ 2/1969‌هزار‌میلیارد ریال) است. با وجود افزایش اعطای تسهیلات انتقادات زیادی به نظام بانکی در زمینه وام‌دهی وجود دارد. وام‌ها به دست اهلش نمی‌رسد یا در جای خود خرج نمی‌شود.

انتقاد از نظام بانکی

معاون امور رفاه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه برای کاستن از چهره خشن سرمایه‌داری، بخش تعاونی شکل گرفت، اظهار داشت: حضور تعاونی‌ها در کنار نظام‌های سرمایه‌داری غرب منجر به نفع عمومی مردم و نتایج مثبت بسیاری شد. به گزارش فارس، احمد میدری، مشکلات فعلی بخش تعاون را به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم کرد و افزود: معاونت امور تعاون وزارت تعاون ‌درصدد حل مسائل و مشکلات بیرونی است، اما خود تعاونی‌ها باید مشکلات درونی‌شان را حل کنند و در این زمینه جدی‌تر از گذشته عمل کنند. معاون وزیر رفاه همچنین نسبت به عملکرد بانک‌ها در کشور انتقاد کرد و گفت: بر اساس مطالعاتی که تاکنون انجام شده، تنها 12‌درصد از خانواده‌های ایرانی از تسهیلات بانکی استفاده کرده‌اند، چرا که دسترسی دهک‌های ثروتمند جامعه سه برابر دهک‌های فقیر است، بنابراین سیستم‌های بانکی با این شیوه، فقر را تشدید می‌کنند. او خاطرنشان کرد: سیستم‌های بانکی در کشور ما عمیق و بزرگ نیستند و در شیوه توزیع تسهیلات باید تغییر ایجاد شود.

خرید خودرو با وام مسکن

همزمان یک کارشناس صنعت ساختمان گفت: با توجه به اینکه هیچ‌نظارتی در ساخت‌و‌ساز روستایی نیست، تسهیلاتی که برای نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی روستایی از سال ۱۳۸۴ به بعد ارائه می‌شود، در بسیاری موارد به خرید خودرو یا سایر وسایل اختصاص می‌یابد. به گزارش ایسنا، ابراهیم حسینیان اظهار کرد: ادعای بنیاد مسکن مبنی بر اینکه ۴۰‌درصد واحدهای مسکونی روستایی نوسازی شده است جای ابهام دارد. درست است که تسهیلات پرداخت می‌شود اما نظارت چندانی بر ساخت‌و‌ساز نیست. با توجه به فرسوده بودن واحدهای مسکونی روستایی، اختصاص وام برای نوسازی این واحدها کار پسندیده‌ای است ولی عملا تسهیلاتی که مالکان می‌گرفتند، در جاهای دیگر هزینه می‌کردند. بنیاد مسکن هم نظارت چندانی نداشت. حتی اوایل یادم هست که روستاییان با تسهیلات نوسازی، ماشین و لوازم خانگی می‌خریدند. او افزود: بنیاد مسکن باید نظارت خود را در هر مرحله انجام دهد، چرا که بیشترین صدمات ناشی از حوادث طبیعی در روستاها اتفاق می‌افتد. این نشان می‌دهد که نوسازی بر اساس اصول نبوده است. این کارشناس صنعت ساختمان با بیان اینکه اصل ایمنی یک بنا را اسکلت آن تشکیل می‌دهد، گفت: با توجه به اینکه نظارت نیست و دانش هم در روستاها وجود ندارد، معمولا از عوامل محلی در ساخت‌و‌ساز استفاده می‌شود. این افراد هم برای اینکه سازه ارزان تمام شود طوری می‌سازند که با کوچک‌ترین فشار از بین می‌رود. به گفته حسینیان، چه در سازه‌های بتنی و چه در اسکلتی، فوندانسیون و اتصالات بسیار مهم است. متاسفانه آرماتورهایی که در واحدهای روستایی استفاده می‌کنند معمولا کیفیت لازم را ندارد. برای یک ساختمان وقتی تیر و ستون را محاسبه می‌کنند، می‌گویند در طرح اختلاط بتن چقدر ماسه، چقدر سیمان باشد و چقدر آرماتور باشد. اما همان‌طور که گفتم چون نظارت نیست مثلا جای آرماتور ۱۴ آرماتور ۱۲ می‌بندند. یا جای بتن دارای عیار ۲۵۰، عیار ۲۰۰ می‌ریزند. او تصریح کرد: استخوان‌بندی بتن، سنگدانه است. مواد چسبنده این سنگدانه، سیمان را تشکیل می‌دهد. هرچقدر سیمان توپرتر باشد مثل یک سنگ یکدست عمل می‌کند ولی در ساخت‌و‌سازها معمولا دانه‌بندی خوب نیست و مصالح با یکدیگر چفت و بست نمی‌شود. یک جسم توخالی به وجود می‌آید که با یک ضربه از بین می‌رود. مدیر آموزش خانه عمران درخصوص فوندانسیون نیز گفت: هرچقدر اتصالات ساختمان در تیر و ستون به هم خوب متصل شود بر اثر فشار جانبی، ستون از تیر خارج نمی‌شود که ساختمان فرو بریزد.