رجیستری یا شناسنامه‌دار کردن گوشی‌ها به عنوان راهی برای مبارزه با قاچاق توسط مسوولان ارائه شده بود که ابتدا در سال ۸۵ کلید خورد و در دولت‌های قبلی اجرای ناموفقی داشت. اما درنهایت در دولت جدید، فاز نخست این پروژه با هدف پایش کل شبکه اپراتورهای موبایل و ثبت و مانیتورینگ آخرین شناسه‌های ترکیبی گوشی و سیم‌کارت که در شبکه ثبت شده، از مهر ماه و فاز دوم آن نیز با اعمال سیاست برای تمام مدل‌های گوشی و تبلت شرکت اپل از ۱۴ آذرماه آغاز شده و سایر مدل‌ها نیز به تدریج تحت پوشش طرح رجیستری قرار می‌گیرند.

در اطلاعیه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره رجیستری آمده است ثبت و فعال‌سازی گوشی‌های مسافری براساس چارچوب ابلاغی توسط گمرک اقدام می‌شود. گوشی تلفن افرادی که به عنوان مسافر و یا گردشگر وارد کشور شده و یا رومینگ خارجی دارند به مدت ۳۰ روز در کشور فعال خواهد بود.

شروط لازم برای ثبت گوشی مسافران

مسافری که وارد کشور می‌شود اگر گوشی‌اش شامل طرح باشد، مثلا در حال حاضر برند اپل، اگر بخواهد بیش از ۳۰ روز بماند و همچنین اگر بخواهد از سیم‌کارت ایرانی استفاده کند باید فرآیندی را طی کند. اینکه در محل ورود در گمرک در سامانه این موضوع را اظهار کرده و عوارض مترتبه و حقوق ورودی را پرداخت ‌کند. این هزینه به ارزش کالای وارداتی برمی‌گردد که باید اخذ شود. پس از آن IMEI‌ در سامانه گمرک ثبت می‌شود و مسافر می‌تواند از گوشی استفاده کند. اما اگر این سه شرط را نداشته باشد، مشمول طرح نیست.

حمیدرضا دهقانی‌نیا -مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز- با بیان اینکه بر اساس قانون امور گمرکی هر کالایی که  توسط مسافر وارد کشور می‌شود اگر بیش از ۸۰ دلار ارزش داشته باشد، باید حقوق ورودی آن پرداخت شود، اظهار کرد: در حال حاضر این حقوق ورودی برای تلفن همراه پنج درصد است که به کسب‌وکار ثبت شماره تلفن همراه در شبکه برنمی‌گردد و قانون گمرک است. این کار برای جلوگیری از راه‌هایی است که قاچاقچیان بخواهند با استفاده از مسافران اقدام به واردات گوشی‌های غیرمجاز کنند.

گمرک ایران در راستای ایجاد شفافیت و احترام به حقوق شهروندی و دسترسی آزاد به اطلاعات، با اعلام قیمت واقعی گوشی‌های تلفن همراه در طرح رجیستری گفته است: خریداران گوشی‌های تلفن همراه در زمان استعلام کد شناسه بین‌المللی (IMEI) می‌توانند از قیمت واقعی این گوشی‌ها که در گمرک تعیین و بر مبنای آن حقوق ورودی اخذ شده است، اطلاعات مربوط به تاریخ واردات گوشی تلفن همراه و حتی کشور سازنده اطلاع حاصل کنند. این اقدامات به خریداران گوشی‌های تلفن همراه وارداتی کمک می‌کند تا گوشی اصل را از تقلبی تشخیص داده و قیمت واقعی گوشی تلفن همراه را به فروشنده پرداخت کنند.

گمرک همچنین با رعایت مقررات مسافری و لحاظ کردن شرایط غیرتجاری صرفا یک دستگاه تلفن همراه، با اخذ حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی و عوارض متعلقه مراتب اظهار ذی‌نفع را در سامانه مسافری از طریق گزینه ثبت اطلاعات وارد کرده و سپس مسافران نسبت به درج اطلاعات شناسه IMEI و مبالغ عوارض مربوطه اقدام کنند. در صورت عدم اظهار تلفن همراه و عدم پرداخت حقوق ورودی در هنگام ورود به کشور امکان رجیستری تلفن همراه وجود نخواهد داشت و مسئولیت آن با مسافر است.

گوشی‌ها را در بدو ورود اظهار کنید

بنابراین بر اساس بخش‌نامه گمرک ایران، مسافرینی که به کشور وارد می‌شوند در صورتی که خارج از کشور گوشی همراه خریداری کرده باشند، موظف هستند تلفن همراه خود را در بدو ورود به گمرک محل ورود خود، اظهار کنند.

همچنین در اطلاعیه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درباره اجرای فاز دوم رجیستری آمده است: مسافرانی که از خارج از کشور گوشی تلفن همراه یا تجهیز دارای سیم‌کارت خریداری کرده و به همراه خود وارد کشورکنند باید شناسه بین‌المللی ۱۵ رقمی (IMEI) تجهیز خریداری‌شده را در گمرک محل ورود خود ثبت کنند. مسافران هنگام ثبت شناسه گوشی تلفن همراه خود باید عوارض گمرکی آن را پرداخت کرده و رسید آن را نزد خود نگهداری کنند.

مسافران پس از دریافت کد فعال‌سازی از وزارت صنعت، معدن و تجارت باید آن را در سامانه همتا به آدرس Hamta.ntsw.ir ثبت کنند. عوارض گمرکی و ارزش‌گذاری کالای مسافری بر اساس ارزش‌های ثبت‌شده در سامانه TSC به آدرس tsc.irica.co  انجام می‌شود. درصورت برخورد با هرگونه مشکل از جمله مشکلات گمرکی، می‌توان با سامانه ۱۲۴ سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان و مرکز تماس طرح با شماره ۰۹۶۳۶۶ تماس گرفته و یا به پورتال سازمان تعزیرات مراجعه کرد.