مروری بر آمارهای صادراتی گویای این است که وضعیت کشور در حوزه صادرات پوشاک در سال‌های گذشته به طور دائم روندی رو به افول را طی کرده و شاید بتوان گفت نقطه اوج آن سال ۱۳۸۸ بوده است. در مدت ۱۰ سال گذشته صادرات انواع پوشاک ایرانی از ۱۰ هزار و ۸۰۰ تن در سال ۱۳۸۵ به ۳۸۰۰ تن در سال ۱۳۹۵ رسیده و حدود سه برابر کاهش یافته است.

از نظر ارزش نیز در شرایطی که حجم این صادرات در سال ۱۳۸۵ معادل ۱۳۰ میلیون دلار بوده در سال ۱۳۹۵ این رقم به ۴۶.۲ میلیون دلار رسیده است.

اما در تمام این سال‌ها بازار هدف برای پوشاک ایرانی به چند کشور همسایه محدود شده و در این سال‌ها کشورهایی مانند عراق، افغانستان، قرقیزستان، آذربایجان و ترکمنستان عمده بازار واردات پوشاک از ایران بوده‌اند. البته در برخی سال‌ها کشورهای دیگری مانند پاکستان، امارات، گرجستان و آذربایجان نیز در لیست این کشورها قرار داشته‌اند اما ظرف دو سال گذشته جای آنها در بازارهای صادراتی ایران خالی بوده است.

همچنین طبق مستندات در سال ۱۳۹۵، ۶۳ درصد پوشاک ایران به عراق، ۲۲ درصد افغانستان، ۳ درصد قرقیزستان، ۳ درصد ترکمنستان و ۲ درصد آذربایجان صادر شده است.

رشد شش برابری واردات پوشاک

در شرایطی که صادرات ایران در حوزه پوشاک روز به روز کمتر می‌شود، واردات وزنی در این سال‌ها بیش از شش برابر رشد داشته است؛ بدین ترتیب در شرایطی که در سال ۱۳۸۵، میزان واردات پوشاک حدود ۱۰۰۰ تن بوده، این رقم در سال گذشته (۱۳۹۵) به ۶۲۰۰ تن رسیده است.

از نظر ارزش نیز در سال ۱۳۸۵ پنج میلیون و ۸۵۵ دلار کالا وارد کشور شده که این رقم در سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۰ برابر افزایش یافته و به ۶۰ میلیون دلار رسیده است.

در سال گذشته چین، ترکیه، هند، ایتالیا و انگلیس اصلی‌ترین صادرکنندگان پوشاک به ایران بوده‌اند. در سال‌های قبل از آن نیز کشورهایی مانند امارات، آلمان، بلژیک، ایتالیا، سوئیس، اسپانیا، امارات متحده عربی نیز در جدول صادرکنندگان عمده پوشاک به ایران جای گرفته‌اند.

اما صادرات جهانی پوشاک در سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۶ نیز با رشدی دو برابری مواجه شده و از ۲۴۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۴ به ۴۳۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ رسیده است.

در سال ۲۰۱۶ میلادی، چین، بنگلادش، ایتالیا، آلمان و ویتنام عمده صادرکنندگان پوشاک جهان بوده‌اند اما در این سال‌ها صنعت پوشاک کشور با دشواری‌های بسیار مواجه بوده و بر همین اساس فعالان این عرصه انتقادات زیادی را مطرح کرده‌اند.

طبق گزارش‌های اعلام شده، نبود طراحی و مد، پایین‌بودن بهره‌وری، وجود تعرفه‌های ترجیحی در بازارهای صادراتی ایران برای رقبا و ظرفیت پایین شرکت‌های تولیدی و کوچک بودن آن‌ها را می‌توان بخشی از مشکلات عمده‌ای که پیش روی صادرات پوشاک قرار دارد، به شمار آورد.

به استناد آمارها در سال گذشته در کشور بیش از ۳۰۰ هزار تن پوشاک تولید شده که این رقم از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵ ثابت بوده است. در سال‌های قبل از آن نیز در طول پنج سال از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ میزان تولید پوشاک در کشور از ۲۸۳ هزار تن به ۳۰۰ تن رسیده است.