شورای امنیت سازمان ملل متحد، به درخواست آمریکا، نشستی فوق‌العاده با هدف بررسی ناآرامیهای ایران برگزار کرد، نشستی که به شکاف عمیق در میان اعضای شورا و رویارویی آشکار واشنگتن و مسکو منجر شد؛ رخدادی که شماری از تحلیلگران مسائل سیاسی، آن را نشانه‌ای از پیروزی ایران ارزیابی می‌کنند. در تحولی دیگر رکس تیلرسون، وزیر خارجه ایالات‌متحده با اشاره به مذاکره دولت و کنگره برای اصلاح برجام گفت؛ احتمالا باز هم تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران تعلیق شود.
نشست شورای امنیت سازمان ملل در مورد ایران در شرایطی روز جمعه به درخواست آمریکا تشکیل شد که شماری از اعضا، ناآرامیهای اخیر ایران را خارج از صلاحیت شورای امنیت خواندند. پس از سخنان نماینده ایران، نشست فوق‌العاده شورای امنیت سازمان ملل درباره ناآرامیهای ایران بدون صدور قطعنامه یا بیانیه به پایان رسید. ظریف در توییتی، نشست شورای امنیت درباره آشوب‌های ایران را یک «اشتباه احمقانه دیگر» از دولت ترامپ توصیف کرد. به گزارش «تابناک»؛ پس از ناآرامیهای اخیر در برخی شهرهای ایران، نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی این حوادث و موضع‌گیری در این زمینه شد؛ درخواستی که با مخالفت برخی از اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت همراه شد، ولی با این حال این نشست عصر روز جمعه برگزار شد.
پیش از برگزاری این نشست، روسیه درخواست یک نشست پشت درهای بسته کرد تا مشخص شود آیا اکثریت اعضای شورای امنیت، خواستار برگزاری چنین نشستی هستند یا خیر. در این نشست آمریکا توانست ۹ رای از ۱۵ رای لازم از اعضای شورای امنیت برای برگزاری این نشست را بگیرد و به این ترتیب نشست علنی شورای امنیت سازمان ملل با محوریت مسائل ایران برگزار شد. در این نشست، تای بروک، معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل متحد گزارشی درباره ناآرامیهای اخیر در ایران ارائه کرد. تای بروک در بخشی از این گزارش مدعی شد: «در این تظاهرات براساس گزارش‌های منابع رسمی بیش از ۲۰ تن از جمله یک جوان شرکت‌کننده در تظاهرات و یک نیروی امنیتی کشته شدند همچنین حدود هزار تن هم دستگیر شدند. همچنین سازمان ملل متحد نمی‌تواند صحت تمامی فیلم‌ها و تصاویر منتشر شده درباره اعتراضات ایران را تایید یا رد کند.» معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل متحد در بخش دیگری از گزارش خود با اشاره به اینکه «تظاهرات از شهر مشهد و در اعتراض به مسائل اقتصادی آغاز شد»، تاکید کرد: «گزارش‌های اخیر می‌گوید تظاهرات اعتراضی کمتر شده‌اند و همزمان تظاهرات تاییدکننده حکومت برگزار شده است.»
جنجال‌آفرینی آمریکا
از سوی دیگر، نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد مواضع به‌شدت تند علیه ایران گرفت و در بخشی از سخنرانی اش گفت: «در هفته گذشته آنچه در ایران اتفاق افتاد، چیزی است که دنیا باید به آن توجه کند. برخی از همکاران معتقدند حقوق بشر جایی در شورای امنیت ندارد. حقوق بشر، هدیه حکومت‌ها نیست، بلکه حق ذاتی افراد است. وقتی به ملت حقش داده نشود، ملت مقاومت خواهد کرد. صدای ملت ایران باید شنیده شود. در ۷۹ شهر تظاهرات برگزار شد.» نماینده دولت آمریکا در سازمان ملل کوشید ناآرامیهای اخیر را به سیاست خارجی ایران گره بزند و در این زمینه ادعا کرد: «دولت ایران هر ساله به رژیم بشار اسد در سوریه کمک می‌کند. ملت ایران می‌گوید که به ما فکر کنید. ایران هزینه‌های زیادی برای گروه‌های شبه‌نظامی در عراق و یمن می‌کند. رژیم ایران اینترنت را قطع و تلاش کرد مانع از ارتباط میان معترضان شود. ساکت نمی‌نشینیم و اقدامات برای عروسک نامیدن معترضان که از سوی خارج از کشور هدایت می‌شوند فایده‌ای ندارد. در سال ۲۰۰۹ جامعه جهانی تماشاچی ایستاد؛ اما این بار این‌گونه نیست. آمریکا در کنار افرادی در ایران ایستاده است که به‌دنبال آزادی هستند.»
واکنش فرانسه
نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل متحد در نشست شورای امنیت سازمان ملل تاکید کرد: «مسائل داخلی کنونی در ایران در حیطه اختیارات شورای امنیت سازمان ملل نیست. این وضعیت تهدیدی برای امنیت بین‌الملل به‌شمار نمی‌آید. خواستار احترام به آزادی بیان و مخالف بهره‌برداری از این بحران از خارج هستیم چراکه باعث تند شدن فضا خواهد شد. برجام بزرگ‌ترین دستاورد دیپلماتیک دهه اخیر و زیربنای ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی است و خواستار حفظ آن هستیم. هر تغییری در ایران باید از طرف مردم ایران و از داخل ایران رخ دهد.»
نماینده بولیوی در جلسه شورای امنیت برای بررسی آشوب‌ها در ایران نیز گفت: «آمریکا شورای امنیت را به ابزاری سیاسی برای موضوعاتی تبدیل کرده که برای صلح و امنیت بین‌المللی تهدیدی نیستند. برگزاری این جلسه علامت خوبی نیست و ما دخالت در امور ایران را محکوم می‌کنیم. مسائل داخلی ایران تهدید امنیت ملی نیستند و بررسی آن در حیطه اختیارات شورای امنیت نیست.» همچنین نماینده کویت در سازمان ملل متحد گفت: «دولت کویت وقایع ایران را دنبال می‌کند و از کشته شدن شهروندان و همین طور نیروهای نظامی متاسف است. ایران همسایه کویت است و ما بر روابط حسن همجواری مبنی بر احترام متقابل تاکید می‌کنیم. امیدواریم حوادث ایران به اتفاقات خشونت بار بیشتری کشیده نشود. جامعه بین‌المللی در پرداختن به مسائل ایران باید از پیامدهای فاجعه‌بار بهار عربی و سوریه درس بگیرد.»
موضع‌گیری انگلیس
در ادامه نماینده انگلیس در سازمان ملل نیز در این نشست خواهان توجه به درخواست‌های معترضان در ایران شد و با بیان اینکه اعتراض مسالمت‌آمیز حق معترضان است، از کشته شدن شماری از معترضان ابراز تاسف کرد. نماینده انگلیس ادعا کرد: «تداوم استفاده از مجازات اعدام، حاکمیت ضعیف قانون و محدود کردن آزادی بیان همگی به‌شدت نگران‌کننده هستند. از ایران می‌خواهیم به گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد اجازه دسترسی به این کشور برای ارزیابی وضعیت حقوق بشر را بدهد.» از سوی دیگر نماینده انگلیس با اشاره به جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، نگرانی‌های امنیتی ایران را مشروع خواند و با بیان اینکه ایران یک کشور مهم و تاریخی است، مدعی شد که ایران نگرانی‌های امنیتی خود را از راه‌هایی پیگیری می‌کند که منتهی به تنش‌های منطقه‌ای می‌شود و در ادامه نیز همصدا با آمریکا ادعا کرد، ایران از تروریسم حمایت می‌کند.» در ادامه نماینده سوئد در سخنانی به حوادث اخیر ایران پرداخت و در بخشی از سخنانش در شورای‌امنیت سازمان ملل تاکید کرد: «کشته شدن شرکت‌کنندگان در تظاهرات در ایران را محکوم می‌کنیم. دولت سوئد با دولت ایران در تماس است. دولت سوئد از دولت ایران خواسته به حقوق‌بشر و آزادی‌ها از جمله آزادی اینترنت احترام بگذارد. شورای‌امنیت باید شفاف به ایران هشدار دهد.» نماینده ساحل‌عاج در شورای‌امنیت نیز اظهار کرد: «از آخرین اطلاعات درباره بازگشت حالت طبیعی در ایران استقبال می‌کنیم. از گفت‌وگو درباره حالت‌های اضطراری حمایت می‌کنیم... از حل مشکلات میان معترضان و دولت در ایران حمایت می‌کنیم... از اصلاحات اقتصادی در ایران با هدف بهبود وضعیت اقتصادی حمایت می‌کنیم.»
سپس نماینده گینه‌استوایی در سازمان ملل موضع‌گیری کرد و گفت: «از حق شهروندان ایرانی برای تظاهرات حمایت می‌کنیم. تظاهرات تا زمانی که مسالمت‌آمیز و قانونی سازماندهی شود، باید مورد حمایت باشد. موضوعات حقوق‌بشر باید در نهادهای مرتبط در سازمان ملل بررسی شود، نه در شورای امنیت. بر عدم دخالت در امور داخلی کشورها تاکید می‌کنیم. باید به‌دنبال راه‌حل مسالمت‌آمیز برای مسائل مختلف بود. گفت‌وگوی شفاف و صریح راه‌حل مسائل موجود در ایران است.» در ادامه نماینده پرو در سازمان ملل عنوان کرد: «ما انتظار داریم که ایران طبق منشور سازمان ملل، حق اعتراض مسالمت‌آمیز را محترم بشمارد. از نظر ما برجام نیز از اهمیت بسزایی در صلح و امنیت جهان برخوردار است و به همین دلیل امیدواریم این توافق به قوت خود بماند.» همچنین نماینده لهستان در سازمان ملل گفت: «ما از ایران و دیگر کشورهای منطقه می‌خواهیم که در جهت کاهش تنش‌ها در منطقه با یکدیگر گفت‌وگو و همکاری کنند.» نماینده هلند در سازمان ملل نیز اظهار کرد: «ما اوضاع کنونی در ایران را به دقت زیرنظر داریم. تظاهرات ایران به دلایل اقتصادی از مشهد آغاز و به شهرهای دیگر کشیده شد. امیدواریم که اوضاع ایران بدون اعمال خشونت هرچه سریع‌تر به ثبات برسد. حق اعتراض صلح‌آمیز برای همه مردم جهان از جمله ایران محفوظ است؛ اما ما شاهد بوده‌ایم که ایران محدودیت‌هایی را در ارتباطات آنلاین و آفلاین شهروندان خود ایجاد کرده است. دولت هلند نگران اوضاع در ایران است و امیدوار است این نشست به تثبیت یا جلوگیری از تشدید اوضاع در این کشور کمک کند.»
واکنش تند روسیه به اقدام آمریکا
در ادامه نماینده روسیه در سازمان‌ملل تاکید کرد: «برای همه مشخص است برنامه‌ای که امروز در دستور کار شورای‌امنیت قرار گرفته، ارتباطی با صلاحیت‌های این شورا ندارد. طبق منطق شما ما باید بعد از حوادث فرگوسن، میسوری یا بعد از تظاهرات وال‌استریت، درخواست برگزاری نشست شورای امنیت می‌دادیم! آمریکا نباید این شورا را تضعیف کند.» نماینده روسیه در سازمان ملل در ادامه خطاب به نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل عنوان کرد: «شما به‌جای اینکه انرژی شورای امنیت را صرف مسائل افغانستان، سوریه و لیبی کنید، آن را برای مسائل داخلی کشورها صرف می‌کنید. چرا آمریکا امروز که اوضاع داخلی ایران نرمال شده باید این جلسه را برگزار کند؟ البته ما باید از آمریکا تشکر هم بکنیم چون پیام‌هایی که این کشور برای ایرانی‌ها ارسال کرد، باعث همبستگی مردم این کشور شد و آنها حول‌محور احساسات ضدآمریکایی متحد شدند.»
واکنش چین
نماینده چین نیز یادآور شد: «باید به تمامیت ارضی و حق حاکمیت کشورها احترام گذاشت. شورای امنیت نباید درباره مسائل داخلی کشورها بحث کند. شرایط ایران تهدیدی برای امنیت بین‌المللی نیست.» همچنین نماینده قزاقستان در سازمان ملل گفت: «نباید در امور داخلی کشورها دخالت کرد. حوادث ایران ربطی به تهدید صلح و امنیت جهانی ندارد. می‌دانیم که سطح خشونت در حوادث ایران کاهش یافت و امیدواریم این روند ادامه یابد.»
واکنش ایران
در آخر نماینده ایران در سازمان ملل متحد خطاب به اعضای شورای امنیت گفت: «بحث درباره مساله‌ای که ماهیت کاملا داخلی دارد و در همان حال امتناع از انجام هرگونه اقدام در مسائل واقعی مانند اشغال ادامه‌دار اراضی فلسطین و بمباران کور یمن در سه سال گذشته که به کشته شدن هزاران نفر از مردم این کشور منجر شده، مایه بی‌اعتباری برای شورای امنیت است. اقدام آمریکا، سوءاستفاده یک عضو دائم شورا از اختیاراتش و نیز سوءاستفاده از خود شوراست.» غلامعلی خوشرو تاکید کرد: «دستان عناصری خارج از ایران در حوادث اخیر آشکار بود. تحریک به آشوب شامل مواردی مانند ترغیب مردم به استفاده از کوکتل‌مولوتوف، تصرف انبار مهمات و قیام مسلحانه شد... قلدرمآبی آمریکا در سازمان ملل متحد تاریخچه‌ای طولانی دارد، اما نمونه فعلی، یعنی امور کاملا داخلی یک ملت، یک مورد مضحک است.»
لینک مطلب:
https://www.eranico.com/fa/content/79478
